کتاب روایت ذلت

کتاب روایت ذلت نوشتهٔ رونان مک دونالد و ترجمهٔ علی اکبر پیش دستی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است. این اثر درآمدی به اندیشه و آثار ساموئل بکت است.

درباره کتاب روایت ذلت

رونان مک دونالد کتاب روایت ذلت را برای کسانی نوشته که آثار بکت را خوانده‌اند و اشخاصی که این آثار را نخوانده‌اند بهره چندانی از مباحث کتاب نخواهند برد، اما به نظر می‌رسد که این حکم تا اندازه زیادی قابل تعدیل است، چرا که فرایند خواندن و اصولاً فرایند فهمیدن «فرایندی دوسویه است»، یعنی همان چیزی که از آن با نام حلقه یا دور هرمنوتیکی یاد کرده‌اند. جهان غالب آثار بکت جهانی برزخی و چنان هول‌انگیز و تاریک است و که خواننده در همان چند صفحه اول خویش را می‌بازد و قادر به ادامه راه سپردن نیست. به نظر می‌رسد خواندن، فهمیدن و لذت بردن از رمان‌هایی مانند نام‌ناپذیر، این‌طور است یا وات و حتی برخی از نمایشنامه‌های مشهور او بدون توسل به مفاهیم و ایده‌های رهنما و روشنگر، تنها برای اذهانی به همان حیرانی مقدور است. نام اصلی کتاب «مقدمه کمبریج بر ساموئل بکت» است. این اثر یکی از مجموعه آثار انتشارات نامدار کمبریج است که به قلم استادانی چیره‌دست نوشته می‌شوند. این مجموعه نزد اهل تحقیق مجموعه‌ای است قابل اعتماد و منبع و مرجعی درخور اعتنا محسوب می‌شود.

خواندن کتاب روایت ذلت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران پژوهش‌های ادبی و علاقه‌مندان به ساموئل بکت پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب روایت ذلت

«بخش زیادی از مواد کتاب مانند داستان‌های «یک شب بارانی» و «مکتوب عاشقانه اسمرالدینا» از اولین رمان بکت رؤیای زنان میانمایه، که در زمان حیاتش به چاپ نرسید، بازیابی شده است. در مقابلِ آن همه آزمایشگری صوری سنگین و تلمیحات پر رمز و راز و بی‌ثباتی رمان اصلی از حیث روایت، این داستان‌ها به دنبال اتخاذ موضعی متعارف‌تر مبنی بر حفظ فاصله میان شخص ثالث در مقام راوی و شخصیت‌های داستان هستند، اگرچه لحن روایت هنوز هم مقداری از تکلف اولیه را حفظ کرده است. این داستان‌ها بر پیرنگی مألوف و آشنا و روابط منسجم افراد با یکدیگر و ارتباط علت و معلولی واضح و روشن بنا شده‌اند. انگیزه‌های بلاکوا (تنها شخصیتی که در کتاب بسط می‌یابد) علی‌رغم این‌که عجیب و غیرعادی به نظر می‌رسند، پوشیده و نامعلوم نیستند. با وجود چشم‌انداز روایی نسبتا متعارف، داستان‌ها به نثری ادیبانه نوشته شده‌اند، و تأثیر آن‌ها عمدتا از موقعیت‌های مضحک و عجیب و شخصیت‌پردازی غریب و تاریکشان ناشی می‌شود. لحن روایت متکبرانه و اغلب ریشخندآمیز و سخت عاریتی است. این داستان‌ها گام به گام با بلاکوا در زندگی روزانه‌اش، تسلی‌جویی‌های فراوان او در میکده، روابط عاشقانه‌اش، ازدواجش، و مرگش روی میز جراحی در داستان «زرد»، پیش می‌روند. آن‌ها، همچنان که شکل اولیه‌شان در قالب رمان اقتضا می‌کرد، همه، خصوصا به واسطه شخصیت بلاکوا، با هم پیوستگی دارند؛ در عین حال هر کدام منطق درونی و یکپارچگی خویش را نیز حفظ کرده‌اند. شاید مقایسه این با کتاب دوبلینی‌های جیمز جویس که آن نیز با مذهب و بزم و جستجوی استقلال سر و کار دارد وسوسه‌انگیز بنماید. اما سبک پرزرق و برق، تلمیحی و میان‌متنی بکت در این‌جا بیش‌تر وامدار جویس متأخر است تا مرهون امساک پروسواسی که جویس به وسیله آن عنان داستان کوتاه را در دست گرفته است. لحن و سبک های بیش از هوی از صرفه‌جویی مفرط و مینیمالیسم بکت در آثار منثور متأخر او فرسنگ‌ها فاصله دارد. البته در داستان‌های این مجموعه اغلب آن شیوه سرسری گذشتن از کنار وقایع مهم که در داستان‌های کوتاه مرسوم است به کار گرفته شده؛ برای مثال، مرگ بلاکوا که با بی‌اعتنایی مشخصی بیان می‌شود. با وجود این، در اثر بکت، بیان زنجیره علی میان جزئیات اساسی داستان با بینشی طعنه‌زن و زبانی فصیح در متن روایت توأم گردیده است. پرهیز از پرداختن به جزئیات در داستان‌های کوتاه جویس مجال بارقه‌ای از «شهود و تجلی» را فراهم می‌کند که چون نقطه اوج هر یک از داستان‌ها عمل می‌کند. اما بکت از نقیضه و زبانی متکلف و سنگین برای گریز از هر گونه لحظه مکاشفه‌ای از این دست استفاده می‌کند. در اواخر داستان «یک شب بارانی» قطعه‌ای است که بدون هیچ تردیدی قصد دارد با پایان معروف داستان «مردگان» جویس در بیفتد:

اما باد ایستاده بود، همچنان که اغلب در دوبلین چنین می‌شود آن هنگام که همه زنان و مردان محترم که آزردنشان موجب خرسندی است به بستر رفته‌اند، و باران یکنواخت و بی‌زحمت می‌بارید. باران بر روی دماغه، ناحیه ساحلی، کوه‌ها و دشت‌ها و خصوصا گنداب مرکزی با یکنواختی غم‌انگیزی فرو می‌ریخت.»