کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ

کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ نوشتهٔ حامد زارع است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی گفت‌وگویی با «رضا داوری اردکانی» (با تجدید نظر و اضافات).

درباره کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ

کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ دربردارندهٔ گفت‌وگویی با «رضا داوری اردکانی» است که حامد زارع آن را منتشر کرده است. رضا داوری اردکانی در ۱۵ خرداد ۱۳۱۲ در اردکان به دنیا آمد. او فیلسوف و متفکر ایرانی و استاد بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران است. داوری اردکانی از بدو تأسیس فرهنگستان علوم (۱۳۶۸) عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم است و از سال ۱۳۷۷، ریاست این فرهنگستان را بر عهده دارد. او از چهره‌های شاخص در حوزهٔ نظریه‌پردازی فرهنگی و اندیشهٔ فلسفی به شمار می‌آرود؛ همچنین عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده است. داوری اردکانی از اعضای هیئت مؤسس انجمن فلسفهٔ میان‌فرهنگی ایران و یکی از اعضای هیئت‌مدیرهٔ این انجمن نیز بوده است. او از چهره‌های ماندگار جمهوری اسلامی و از متفکران بحث‌برانگیز سال‌های پس از انقلاب ایران بوده است و گاه به‌عنوان «فیلسوف جمهوری اسلامی» از او یاد می‌شود.

رضا داوری اردکانی یک طرف جدال معروف هایدگری - پوپری در ایران دههٔ ۱۳۷۰ بود؛ چنان‌که پوپری‌هایی چون «عبدالکریم سروش» او را به دشمنی با آزادی و دفاع از خشونت متهم می‌کردند؛ درحالی‌که او با رد این اتهاماتْ پوپر را اندیشمند بزرگی نمی‌دانست و پوپری‌ها را به‌دلیل ترویج اندیشه‌های لیبرالی در ضدیت با انقلاب اسلامی سرزنش می‌کرد.

به عقیدهٔ حامد زارع داوری اردکانی نه همچون «سید حسین نصر« در میدان جاذبهٔ سنت افتاده و تجدد را به جادوی سنت فروخته و نه همچون «عبدالکریم سروش» چشم بر امکانات سنت فروبسته و خود را به نوگرایی و نوسازی سپرده است. حامد زارع معتقد است که داوری در مسیری راه می‌پیماید و به عبارت صحیح‌تر راه می‌سازد که در آن گذار از وضع کنونی، که با مفهوم توسعه‌نیافتگی آن را شناسایی می‌کند، امکان‌سنجی می‌شود. توسعه‌نیافتگی، به‌عنوان یکی از مفاهیمی که جای طرحی در فلسفه ندارد و تنها در علوم اجتماعی مدرن تکوین می‌یابد، نشان روشنی از رشد چشمگیر اندیشهٔ داوری از افتادن در دام فلسفه محض و رصد افق‌های آینده با ابزار علم جدید است. اگر می‌خواهید این متفکر ایرانی را بهتر بشناسید، اثر حاضر را بخوانید.

خواندن کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ معاصر ایرانی و علاقه‌مندان با مطالعهٔ مصاحبه‌ها پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ

«وقتی روشنفکری عنوان عامی برای همه صاحب‌نظران و نویسندگان و فیلسوفان و حتی دانشمندان باشد وصف خاص و وظیفه معین برای آن نمی‌توان ذکر کرد. در این صورت روشنفکری دینی هم می‌تواند وجهی پیدا کند. به‌خصوص که دین‌دارانی بودند که به حکومت‌ها اعتراض می‌کردند. مع‌هذا، من که در کاربرد اصطلاحات و تعبیرها وسواس دارم اگر می‌دیدم که در جامعه سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ مثلا مرحوم بازرگان را روشنفکر دینی می‌خوانند این تعبیر را موجه می‌دانستم، زیرا روشنفکر را علاوه بر این‌که متعلق به عالم تجدد می‌دانستم فکر می‌کردم که او نه با رجوع به دین بلکه با ملاحظه اصول و مبانی تجدد کار و بار حکومت‌ها و سازمان‌ها را نقد می‌کند و اگر لازم بداند فریاد اعتراض برمی‌آورد. البته وقتی دکتر شریعتی در زمره روشنفکران دینی قرار گرفت تعجب نکردم. او گرچه به مبارزه ضداستبدادی و ضداستعماری شأن قدسی و دینی داد صفات روشنفکری داشت. اما او روشنفکر دورانی بود که روشنفکری دیگر جایی نداشت. سارتر و فانون به آخر راه رسیده بودند و چه‌گوارا هم می‌رفت که به جنگ چریکی بازگردد. گویی حس کرده بود که راه کوبا به هیچ‌جا نمی‌رسد. پس باید به راهی دیگر می‌رفت و اگر راهی دیگر نبود مرگ که بود. نمی‌دانم این را می‌دانست که وقتی با توسل به ارزش‌های تجدد نتوان مبارزه کرد ممکن است کسانی به ارزش‌های قدیم و مخصوصاً به ارزش‌های دینی بازگردند.»