کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی نوشتهٔ مارتن فرانسن و گرت یان لوکهورست و وایبو وان پول و ترجمهٔ مریم هاشمیان است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۶۴ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی (philosoaphy of technology; The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۶۴ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این کتاب به موضوعاتی مانند  تحولات تاریخی و فلسفهٔ تحلیلی تکنولوژی و جنبه‌های اخلاقی و اجتماعی تکنولوژی پرداخته است.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب ارتباط میان تکنولوژی و فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی

«پژوهش نظری در درون تکنولوژی اغلب از پژوهش نظری در علم تمیزناپذیر شده، و این امر علم مهندسی را تا حد زیادی به علم «متعارف» یا «محض» پیوسته است. این تحولی نسبتاً متأخر است که حوالی نیمه قرن نوزدهم شروع شد و باعث و بانی تمایزاتی عظیم میان تکنولوژی مدرن و تکنیک‌های صنعت‌گونه سنتی است. آموزشی که دانشمندان و مهندسان مشتاق دریافت می‌کنند در آغاز تا حد زیادی یکسان است و فقط تدریجاً به برنامه آموزشی علمی یا مهندسی منشعب می‌شود. از زمان انقلاب علمی‌ای که در اصل متعلق به قرن هفدهم بوده است و با دو نوآوری عمده‌اش، یعنی روش تجربی و تدوین ریاضی نظریه‌های علمی، توصیف می‌شود، تأمل فلسفی در باب علم بر روش ایجاد دانش علمی، بر دلایل صادق دانستن نظریه‌های علمی و بر ماهیت شواهد و دلایل پذیرش یک نظریه و رد نظریه‌ای دیگر متمرکز شده است.

فیلسوفان علم به‌ندرت پرسش‌هایی طرح کرده‌اند که یکی از آماج‌های اصلی آن‌ها اجتماع دانشمندان، دغدغه‌هایشان، اهدافشان، شهودهایشان، استدلال‌ها و انتخاب‌هایشان نبوده باشد. به‌خلاف، فقط به‌تازگی است که فلسفه تکنولوژی اجتماع مهندسان را کشف کرده است.

کافی نیست که بگوییم قابل فهم است که فلسفه تکنولوژی، و نه فلسفه علم، پیش از همه اثر تکنولوژی ــ و همراه با آن، علم ــ بر جامعه و فرهنگ را هدف گرفته است زیرا علم صرفا از رهگذر تکنولوژی بر جامعه تأثیر می‌گذارد. درست از زمان شروع انقلاب علمی، علم اساساً و مستقیماً، و نه به طور غیرمستقیم از رهگذر تکنولوژی، بر فرهنگ و اندیشه بشر تأثیر گذاشته است، و همین مطلب در مورد تحولات بعدی نظیر [نظریه] نسبیت، فیزیک هسته‌ای و مکانیک کوانتوم، نظریه تکامل، ژنتیک، زیست ـ شیمی و به طور کلی جهان‌بینی علمی نیز که به طور روزافزونی غلبه پیدا می‌کند صادق است. به نحوی چشمگیر چنین می‌نماید که فیلسوفان علم با طیب خاطر پرسش‌هایی را که به جنبه‌های هنجاری، اجتماعی و فرهنگی علم می‌پردازند به سایر رشته‌های فلسفی یا به مطالعات تاریخی وامی‌نهند. با این همه، استثناهایی هم در کار است، و چه‌بسا وضع در حال تغییر باشد؛ اگر بخواهیم فقط از یک فیلسوف برجسته علم یاد کنیم، می‌توانیم فیلیپ کیچر را نام ببریم که از سال ۲۰۰۰ کتاب‌هایی در باب ربط علم به سیاست، اخلاق و دین نوشته است.»