کتاب فلسفه علمی (جلد دوم)

کتاب فلسفه علمی (جلد اول) نوشتهٔ هانری برگسون و زیگموند فروید و آلفرد نورث وایتهد و آرتور استنلی ادینگتون و جیمز جینز و آلبرت اینشتین و ویراستهٔ سکس کامینز و رابرت لینزکات و ترجمهٔ سیدعبدالله انوار و محمود صناعی و احمد آرام و محمدحسین تمدن و ابوطالب صارمی و کمال جناب است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب فلسفه علمی (جلد دوم)

کتاب فلسفه علمی (جلد دوم) که ویراستهٔ سکس کامینز و رابرت لینزکات است، برای افرادی نیست که مطبوعات روزانه و هفتگی آن‌ها را به تنبلی فکری عادت داده است؛ برای کسانی است که بخواهند صرف نیروی فکری کنند و از تصویر جدیدی که علم از عالم به دست آورده است، آگاه شوند و تمدن عقلی و معنوی بشر امروز را بشناسند. این اثر پیرامون تاریخ علم و فلسفه و در باب این موضوعات نوشته شده است. کتاب «سیر حکمت در اروپا» به قلم محمدعلی فروغی می‌تواند به‌مثابهٔ مقدمۀ مختصر ولی مفیدی بر تاریخ فلسفۀ مغرب‌زمین باشد؛ کتابی که می‌توان پیش از کتاب حاضر آن را خواند. کتاب «تاریخ فلسفه» اثر «برتراند راسل» هم چنین کارکردی دارد.

خواندن کتاب فلسفه علمی (جلد دوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب تاریخ فلسفۀ مغرب‌زمین پیشنهاد می‌کنیم.

درباره هانری برگسون

هانری برگسون، آنری برگسون یا هنری برگسون (Henri Bergson) در ۱۸ اکتبر ۱۸۵۹ به دنیا آمد و در ۴ ژانویهٔ ۱۹۴۱ میلادی درگذشت. او نویسنده و فیلسوف مشهور فرانسوی است که در سال ۱۹۲۷ میلادی برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد. «مقدمه بر مابعدالطبیعه» و «خنده؛ جستاری در معنی امور خنده‌آور» و «دو سرچشمه اخلاق و دین» و «خ‍طای‌ ب‍زرگ‌» و «ت‍ح‍ول‌ خ‍لاق‌» از آثار مکتوب اوست.

درباره زیگموند فروید

زیگموند فروید (Sigmund Freud) عصب‌شناس برجسته‌ٔ اتریشی بود که در جهان به‌عنوان «پدر علم روان‌شناسی دنیا» شناخته می‌شود. او با بنیان‌‌نهادن روانکاوی به‌عنوان یک روش درمانی در علم روان‌شناسی، موفق شد گام بزرگی در شناخت و درمان اختلال‌ها و آسیب‌های روانی بردارد. «زیگموند شلومو فروید» در ۶ می ۱۸۵۶ میلادی در جمهوری چک و در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد؛ در حالی که غشایی نازک به دور بدنش پیچیده شده بود. تولد با چنین غشای پوستی، بسیار نادر است؛ بنابراین مادر آن را به فال نیک گرفت و از این بابت خوشحال بود. پدرش، «یاکوب فروید» در کار تجارت پشم بود، اما در زمانی که زیگموند به دنیا آمد، وضع مالی چندان خوبی نداشت. او از ازدواج اولش، ۲ پسر دیگر داشت که هم‌بازی‌های زیگموند در دوران کودکی به شمار می‌آمدند. زمانی که آن‌ها به آلمان مهاجرت کردند، پسرک از ۲ برادر ناتنی که هم‌بازی‌هایش بودند، جدا شد. آن‌ها در سال ۱۸۵۹ به لایپزیگ و سپس به وین رفتند. برادرها نیز راهی منچستر در انگلستان شدند. خانوادهٔ فروید در وین بزرگ‌ و بزرگ‌تر شد. پدر و مادر او صاحب ۷ فرزند دیگر هم شدند، اما بااین‌حال توجه پدر و مادر به این فرزند، شکلی ویژه داشت و او خودش هم متوجه این موضوع شده بود. زیگموند در سال ۱۸۶۵ و درحالی‌که ۹ سال داشت، وارد یک مدرسهٔ ممتاز شد و به‌خوبی نشان داد که شاگرد برجسته‌ای است.

فروید علاقهٔ خاصی به ادبیات داشت. آثار شکسپیر را به زبان انگلیسی خوانده بود. بسیاری معتقدند که درک او از روان‌شناسی، به درکش از مطالعهٔ آثار شکسپیر بازمی‌گردد. او علاوه بر انگلیسی، زبان‌های آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، اسپانیایی، یونانی، عبری و لاتین را هم بلد بود. در ۱۷سالگی وارد دانشگاه وین شد. قرار بود ابتدا در رشتهٔ حقوق تحصیل کند، اما وارد رشتهٔ پزشکی شد. در سال ۱۸۸۱ با درجهٔ دکتری از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. در سال ۱۸۸۱ با «مارتا برنیز» آشنا شد و پس از گذراندن یک دوره نامزدی طولانی در سال ۱۸۸۶ با او ازدواج کرد. آن‌ها صاحب ۶ فرزند شدند. پس از اتمام درسش شروع به کار در بیمارستان وین کرد و در بخش روان‌پزشکی مشغول به کار شد، اما پس از گذشت چند سال، در سال ۱۸۸۶ از این کار استعفا داد. او تشنهٔ تحصیل بود؛ پس تصمیم گرفت یک دورهٔ تخصصی در رشتهٔ اختلالات عصبی بگذراند. بعد از کار در بیمارستان و اتمام درسش، کلینیک خصوصی خودش را افتتاح کرد. یک دورهٔ تخصصی که دربارهٔ خواب و هیپنوتیزم بود، گذراند. پس از شرکت در این دوره تصمیم گرفت کارش را بیشتر به‌سمت آسیب‌شناسی روانی ببرد. گذراندن این دوره او را بر آن داشت تا درمان از طریق هیپنوتیزم را آغاز کند. نتیجهٔ کار بسیار جالب و قابل‌تأمل بود. فروید به این نتیجه رسید که درمانی که با کمک این تکنیک حاصل می‌شود، موقتی است، اما هنگامی که مراجعانش را تشویق می‌کند تا به‌صورت آزادانه از مسائلشان صحبت ‌کنند، علائم و نشانگان بیماری روانیشان بهبود پیدا می‌کند. این تکنیک امروز هم به کار گرفته می‌شود و از آن با عنوان «تداعی آزاد» یاد می‌شود.

فروید نظریه‌‌های علمی بسیاری مطرح کرد که پایه و اساس علم روان‌شناسی قرار گرفتند. تکنیک تداعی آزاد یکی از این نظریات بود که امروزه هم در اتاق‌های مشاوره و روان‌درمانی استفاده می‌شود. در این روش، روان‌درمانگر، مراجعش را تشویق می‌کند تا هر آنچه را به ذهنش می‌آید، بیان کند. این روش کارآیی خود را ثابت کرده است. کشف «انتقال»، یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که فروید به کار برد و امروز نیز در جلسات مشاوره، روانکاری و روان‌درمانگری از آن استفاده می‌شود. با کمک این تکنیک، مراجع خاطراتی را از دوران کودکی خود با روان‌درمانگرش در میان می‌گذارد. این خاطرات می‌تواند دربردارندهٔ احساساتی باشد که مراجع در ارتباط با افراد مهم زندگی‌اش، مانند پدر و مادر، تجربه کرده است. روانکاو با تفسیر این احساسات و هیجانات به فرد در مراحل درمانش کمک می‌کند. «عقدهٔ ادیپ» یکی دیگر از نظریاتی بود که به‌عنوان اصل و مرکز نظریهٔ روانکاوی درآمد. عقدهٔ ادیپ که برگرفته از تراژدی باستانی «ادیپوس شهریار» است، به میل سرکوب‌شده به آمیزش با والد جنس مخالف اطلاق می‌شود. یکی دیگر از مهم‌ترین فرضیه‌های فروید، اهمیت به وجه ناهشیار زندگی است. او معتقد بود که افکار و انگیزه‌ها و خاطرات ناهشیار، در زندگی روزانه‌ ما نقشی بسیار مهم ایفا می‌کنند؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت که این عوامل ناهشیار، کنترل رفتارهای ما را بر عهده گرفته‌اند.

فروید نویسندهٔ پرکاری هم بود. او در سال ۱۹۳۰ موفق به دریافت جایزهٔ ادبی گوته (مهم‌ترین جایزهٔ ادبی آلمان) شد. کتاب «رؤیاها» که با نام «تعبیر خواب»، «تفسیر خواب» و «تأویل رؤیا» هم ترجمه شده، یکی از مهم‌ترین آثار فروید است که در سال ۱۹۰۰ منتشر شد. کتاب «آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره» را در ۱۹۰۱ چاپ کرد. این کتاب برای تمام افرادی مناسب است که دوست دارند با نظریات فروید و علم روانکاوی آشنا شوند. «ایگو و اید» یکی دیگر از آثار مهم فروید است. او این اثر را در سال ۱۹۲۳ منتشر کرد. «تمدن و ملالت‌های آن» کتابی بود که در سال ۱۹۳۰ منتشر شد. این کتاب که با نام‌ «تمدن و ناکامی‌هایش» هم شناخته می‌شود، به بررسی شکل‌گیری و تکامل تمدن با نگاهی روان‌شناسانه پرداخته است. «موسی و یکتاپرستی» در سال ۱۹۳۷ منتشر شد. این کتاب نگاهی جدید به دین می‌اندازد و آن را از منظر دیگری نگاه می‌کند؛ منظر روانشناختی. «فراسوی اصل لذت» یکی دیگر از آثار مکتوب اوست.

زیگموند فروید سال‌ها با سرطان جنگید. توده‌ای را که در سقف دهانش ایجاد شده بود، با عمل جراحی برداشت. دکترها بارها از او خواستند سیگار را کنار بگذارد. زمانی که متوجه شد ادامه‌دادن درمان، فایده ندارد، تصمیم گرفت به زندگی خود پایان دهد.

درباره آلبرت اینشتین

آلبرت اینشتین متولد ۱۴ مارس ۱۸۷۹ در آلمان است. فیزیک‌دانی که نظریه نسبیت را به‌عنوان مهم‌ترین دستاوردش توسعه داد که در کنار مکانیک کوانتومی دو ستون فیزیک مدرن به شمار می‌روند. او به‌خاطر تأثیرش بر فلسفه علم نیز شناخته می‌شود. در نظر عامه مردم، اینشتین بیشتر به‌خاطر فرمول هم‌ارزی جرم و انرژی یعنی E=mc۲ شهرت دارد که از آن به‌عنوان معروف‌ترین فرمول در سراسر جهان یاد می‌شود. او برای «خدماتش در زمینه فیزیک نظری و به‌ویژه کشف قانون اثر فوتوالکتریک»، موفق به کسب جایزه نوبل در سال ۱۹۲۱ شد. آلبرت اَینشتَین در سال ۱۹۵۵ از دنیا رفته است.

درباره احمد آرام

احمد آرام در سال ۱۳۳۰ در بوشهر به دنیا آمد. او فعالیت هنری‌اش را از ۱۶سالگی آغاز کرد و در ۱۸سالگی اولین داستانش را در مجله‌­ فردوسی منتشر کرد. این نویسنده فارغ التحصیل رشتهٔ هنرهای نمایشی است؛ همچنین در زمینهٔ تئاتر نیز کار می‌کند. او کار تئاتر را در سال ۱۳۴۹ و با نمایشنامهٔ «سقوط» آغاز کرد و در سال ۱۳۵۰ به تهران مهاجرت کرد. اولین کتاب او در سال ۱۳۷۹ به نام «غریبه‌ای در بخار نمک» در شیراز منتشر شد. این کتاب برندهٔ لوح‌ تقدیر از نخستین‌ دوره‌ٔ جایزهٔ ادبی‌ یلدا در سال ۱۳۸۰ و بهترین‌ مجموعه‌‌داستان‌ سال‌ در سومین‌ دورهٔ جشن‌ فرهنگ‌ فارس‌ (۱۳۸۰) شد.

احمد آرام نویسنده‌ای صاحب‌سبک است که تاکنون موفق به دریافت جوایز ادبی گوناگونی شده است. او به‌دلیل تولدش در بوشهر و زندگی در بوشهر و شیراز، تسلطی قوی بر فرهنگ خطهٔ جنوبی ایران دارد و به‌همین‌واسطه توانسته است شکل‌هایی تازه و نوآورانه از روایت و تصویرسازی را در آثار خود وارد کند. علاوه بر این، او در زمینهٔ تدریس فیزیک و ریاضی نیز فعال بوده. در همان ایام متوجه شد که درس‌های تجربی به‌صورت نظری و بدون فعالیت آزمایشگاهی تدریس می‌شوند. بنابراین برای اینکه این خلأ آموزشی را از میان بردارد و مسیر تحصیل را برای دانش‌آموزان هموارتر کند، کتابی با عنوان «هدیه سال نو؛ مجموعه تجربیات فیزیکی و شیمیایی» منتشر کرد. این کتاب نخستین کتاب آموزشی در کارهای آزمایشگاهی شامل آزمایش‌های فیزیک و شیمی است.

از میان کتاب‌های دیگر او می‌توان به «همین حالا داشتم می‌گفتم» (نشر چشمه)، «سگی در خانه یک آنارشیست دست دوم» (نشر پیدایش)، «خوکچه بادنما» و «بیدار نشدن در ساعت نمی‌دانم چند» (نشر نیماژ) اشاره کرد.

بخشی از کتاب فلسفه علمی (جلد دوم)

«ذهن‌مایه عبارت از مجموعهٔ روابط و نسبت‌هایی است که مواد ساختمان جهان جسمانی را تشکیل می‌دهند. ولی شرحی که از طرز ساختمان آن بیان کردیم، نشان می‌دهد که بسیاری از آنچه ضمن این روابط موجود است، به درد ساختمانی که لازم داریم نمی‌خورد و از این‌جهت باید دور انداخته شود. نظر ما عملاً همان است که کلیفورد در سال ۱۸۷۵ از آن دفاع کرده است: توالی احساس‌ها، که وجدان آگاه انسان را تشکیل می‌دهد، واقعیتی است که در اذهان ما ادراک حرکات مغز او را ایجاد می‌کند»؛ یعنی آنچه انسان خود به عنوان توالی احساسات می‌داند واقعیتی است که اگر با اسباب و وسایل یک تحقیق‌کنندهٔ خارجی آزمایش شود، به نحوی در خواندن نتایج این اسباب و وسایل اثر می‌کند که آن را با صورت‌بندی مادهٔ مغز مشتبه می‌نماید. باز برتراند راسل می‌نویسد: «آنچه فیزیولوژیست هنگام بررسی یک مغز می‌بیند در خود اوست نه در مغزی که بررسی می‌کند. اگر مغز مرده باشد، من ادعا ندارم آنچه را هنگام بررسی فیزیولوژیست در آن می‌گذرد بدانم، ولی وقتی صاحب آن زنده بود، لااقل قسمتی از محتویات مغزش را ادراکات، تفکرات و احساسات او تشکیل می‌داد. چون مغز او شامل الکترون‌ها نیز بود، ناچاریم نتیجه بگیریم که یک الکترون مجموعه‌ای از وقایع است و اگر الکترون در مغز انسانی باشد، بعضی وقایع تشکیل‌دهندهٔ آن محتملاً عبارت از حالات ذهنی انسانی است که مغز به او تعلق دارد. یا در هر صورت محتملاً قسمت‌هایی از آن حالات ذهنی است، زیرا نباید تصور کرد که قسمتی از حالت ذهنی خود یک حالت ذهنی است. نمی‌خواهم بحث کنم که منظور از حالت ذهنی چیست. نکتهٔ اساسی برای ما این است که اصطلاح مزبور الزاماً شامل ادراکات نیز است. بدین ترتیب، ادراک عبارت است از ’یک واقعه یا یک گروه وقایع است که هر یک از آن وقایع متعلق به یک یا چند گروه تشکیل‌دهندهٔ الکترون‌های موجود در مغز است. فکر می‌کنم مجسم‌ترین بیانی که می‌توان دربارهٔ الکترون‌ها کرد همین است؛ هر چیز دیگری که گفته شود کم یا بیش جنبهٔ انتزاعی و ریاضی دارد‘.»