کتاب سینماسوزی در ایران

کتاب سینماسوزی در ایران نوشتهٔ عباس بهارلو است. نشر قطره این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب سینماسوزی در ایران

کتاب سینماسوزی در ایران کوششی است برای ثبت و وارسی منشأ یا علل سینماسوزی‌ها در ایران. گفته شده است که از زمان نخستین آتش‌سوزی سینما در تهران در شهریور ۱۲۸۸ تا آتش‌سوزی‌های گستردهٔ سینماها در ماه‌های منتهی به انقلاب ۱۳۵۷، حدود ۷۰ سال فاصله است. در این فاصله سینماهای بسیاری طعمهٔ حریق شدند که اغلب به‌عنوان حوادثی کمابیش‌ساده و معمولی تلقی می‌شدند؛ اگرچه دست‌کم صاحبان سینماها را به خاک سیاه می‌نشاندند. با درگرفتن اعتصاب‌ها و تظاهرات بزرگ عمومی در روزهای انقلاب، شعلهٔ خشم گروه‌هایی از مردم دامن سینماها را نیز گرفت و سوزاندن زنجیره‌ای تالارهای سینما به‌دست کسانی صورت ‌می‌گرفت که اغلب تا چند صباحی پیش از آن، مشتری‌های همان سینماها بودند. در این میان سوزاندن «سینما رکس» در آبادان که به کشته‌شدن حدود ۴۰۰ نفر منجر شد و در نوع خود بی‌سابقه بود، فاجعه‌ای ملی تلقی شد که نه کارگزاران نظام سلطنتی و نه نیروهای انقلابی هیچ‌کدام مسئولیت آن را به گردن نگرفتند. سوختن ۴۰۰ انسان بی‌گناه، جنایتی بود هول‌آور که پس از گذشت دهه‌ها پاره‌ای از جزئیات آن همچون رازی سربه‌مهر باقی مانده و دهشتناک‌ترین حادثهٔ سینماسوزی نه‌فقط در ایران بلکه در جهان محسوب شده است. در این باره بیشتر بدانید.

خواندن کتاب سینماسوزی در ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ سینمای ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سینماسوزی در ایران

«همواره احداث سالن‌های سینما در حوالی مساجد و مراکز تحصیلی با اعتراض هیئت‌امنای مساجد، وزارت آموزش و پرورش و گروهی از اهالی محل و کسبه مواجه می‌شد. احداث «سینما پارک» (خیابان اسلامبول، پاساژ هدایت)، که جنب مسجد هدایت قرار داشت، یکی از این موارد است. این سینما در سال ۱۳۲۴ با سرمایهٔ «شرکت سهامی سینما پارک» افتتاح و در سال ۱۳۳۲، به اعتراض، توسط افراد ناشناسی طعمهٔ حریق شد. «سینما پارک» در ۸ دی ۱۳۳۲ پس از تعمیر و مرمت بازگشایی شد، و بار دوم در ۲۵ آذر ۱۳۴۱ نصب چراغ‌های نئون و پلاکارد فیلم‌هایی که در سینما نمایش داده می‌شد اعتراض هیئت امنای مسجد را برانگیخت. این مشکل با پادرمیانی نصرت‌الله محتشم، رییس امور نمایشات وزارت کشور، تا حدودی حل‌وفصل شد. داستان از این قرار بود که هیئت امنای مسجد و گروهی از اهالی محل ابتدا شکواییه‌ای را به محتشم و سپس طوماری را به اسدالله علم، نخست‌وزیر، ارسال کردند و خواهان رسیدگی شدند. در متن طومار تأکید شده بود: «در جوار مسجد هدایت واقع در خیابان اسلامبول در کوچهٔ اختصاصی مسجد که از ملک موقوفه می‌باشد و درِ ورودی آن در همان کوچه و جنب مسجد است سینمایی به نام پارک قبلاً مشغول به کار بوده و بعد از مدتی تعطیلی به شخصی به نام الیاس وجدانی واگذار و مشارالیه برای جلب مشتری بیش‌تر اقدام به تزیینات و دکوراسیون و نصب تابلوهای نئون و چسباندن عکس‌هایی از صور قبیحه در راهرو مسجد که مابین درِ مسجد و سینما بیش از سه متر فاصله نمی‌باشد اقدام و عمل نامبرده توهین به مقدسات و شعایر اسلامی است و با این عمل قلوب مسلمانان و خصوصاً مؤمنین و کسبه و اهالی خیابان اسلامبول، سعدی و لاله‌زار و فردوسی و نادری و خیابان‌های فرعی را جریحه‌دار کرده و مسراً [مصراً] تقاضا دارند با دستوراتی که قبلاً دربارهٔ حریم و فاصلهٔ مابین اماکن عمومی و سینما و مساجد و تکایا به متصدیان امر ابلاغ فرموده‌اند از افتتاح سینما جلوگیری و به شغل دیگری تغییر دهند تا بیش از این به مقدسات اسلام توهین نشود و عده‌ای استفاده‌جو از این راه دست‌شان کوتاه گردد و حتماً بدانید در اثر جلوگیری از این عمل خلاف‌شرع و انجام استدعای مسلمانان پایتخت عمل شما در پیشگاه خداوند و امام زمان (عج) را هنگام شفاعت راضی خواهید نمود. منتظر اجرای امریه می‌باشیم.» متعاقب آن محتشم در نامه‌ای «فوری» به مدیر «سینما پارک» ـ که در آن تاریخ مهدی بشارتیان، کارگردان و تهیه‌کنندهٔ سینما، بود ـ تذکر داد: «باید به این نکته دقیقاً توجه داشته باشند که چیزی اضافه بر تشکیلات زمان گذشته (در خارج درِ سینما) نبایستی در نظر گرفته شود. مقتضی است از اقدامی‌که در رفع موارد مذکور معمول خواهید داشت ادارهٔ امور نمایش را مستحضر نمایند.» بشارتیان هم در پاسخ به این نامهٔ «فوری» با اشاره به این‌که «نمایش سینما در شب‌ها مانع فرایض دینی نیست»، چنین نوشت: «مزاحمت‌هایی که فراهم گردیده غیرقانونی بوده، در صورتی‌که به نظر عالی می‌رسد که این سینما تعطیل شود صراحتاً مرقوم فرمایید که اقدام به فسخ اجاره نماییم و وجهی که دادیم پس بگیریم و اگر منع قانونی ندارد مؤسساتی که تحت نظر آن اداره محترم می‌باشد باید مورد حمایت آن وزارت قرار بگیرد، نه این‌که به هر تقاضای غیرقانونی ترتیب اثر داده و مؤسسات مفید را مورد بی‌لطفی قرار دهند.» با وجود همهٔ کش‌مکش‌ها این سینما تا ۱۹ فروردین ۱۳۶۱ دایر بود و پس از آن به هیئت امنای مسجد هدایت واگذار و مدتی بعد «مرکز درمانی دارالشفا» و سپس «مرکز رزمی و ورزشی» به جای آن احداث شد.»