کتاب هابز

کتاب هابز نوشتهٔ از جورج مک دانلد راس و ترجمهٔ سید مسعود آذرفام است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است. نویسنده در این اثر شرحی از آرای فلسفی توماس هابز، فیلسوف انگلیسی ارائه کرده است. توماس هابز بیشتر با کتاب‌ «لویاتان» و نظریه‌هایش در باب فلسفهٔ سیاسی شناخته می‌شود. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب هابز

توماس هابز، فیلسوف انگلیسی، در پنجم آوریل ۱۵۸۸ در انگلستان متولد شد. پدر او کشیش محلی بود و عمویش، که تاجر بود، هزینه تحصیل او را تامین کرد. هابز در سن ۱۵ سالگی به زبان‌های لاتین و یونانی مسلط شد و برای ادامه تحصیل به دانشگاه آکسفورد رفت. پس از فارغ‌التحصیلی، او به عنوان معلم خصوصی در خانواده کوندیش مشغول به کار شد و در این دوره سفرهایی به اروپا داشت. در پاریس، او به مطالعه علوم طبیعی و ریاضیات پرداخت و همچنین به عنوان معلم چارلز دوم، پادشاه آینده انگلستان، خدمت کرد. هابز از حدود ۴۰سالگی شروع به نوشتن آثار علمی و دانشگاهی کرد. در سال ۱۶۴۲، او کتاب "اصول فلسفه سیاسی" را به زبان لاتین در پاریس منتشر کرد. او بیشتر به خاطر آثارش در فلسفه سیاسی و به ویژه کتاب "لِویاتان" (Leviathan) شهرت دارد که در سال ۱۶۵۱ منتشر شد. در این کتاب، هابز روش استدلال عقلانی را در فلسفه و اندیشه سیاسی و اجتماعی به نمایش گذاشت. در سال ۱۶۵۲، هابز به انگلستان بازگشت و بقیه عمر خود را در آنجا سپری کرد. او آثار دیگر خود را به زبان‌های لاتین و انگلیسی در لندن منتشر کرد و در سال ۱۶۷۹ درگذشت. جورج مک دانلد راس مدیر سابق مرکز موضوعی مطالعات فلسفی و دینی و مدرس ارشد فلسفه در دانشگاه لیدز انگلستان است. او در این اثر زندگی و آثار هابز و نظریه‌های او در باب نظریهٔ شناخت، ماده‌باوری، انسان، جامعه و دین را مورد بررسی قرار داده است.

چرا باید کتاب هابز را بخوانیم؟

توماس هابز، یکی از چهره‌های کلیدی و اثرگذار در فلسفهٔ قرن هفدهم، با اندیشه‌های خود تحولات مهمی را در این حوزه رقم زد. کتاب هابز با پوشش جامع مفاهیم اساسی آثار او، فرصتی مناسب برای آشنایی با ایده‌های این متفکر برجسته فراهم می‌کند. این اثر، مدخلی قابل فهم و در دسترس برای درک عمیق‌تر اندیشه‌های هابز ارائه می‌دهد و به خوانندگان کمک می‌کند تا با مفاهیم کلیدی فلسفه او، از جمله نظریه قرارداد اجتماعی و دیدگاه‌هایش در مورد دولت و قدرت، آشنا شوند.

خواندن کتاب هابز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

اگر به حوزهٔ فلسفهٔ سیاسی علاقه‌مند هستید، خواندن این کتاب را از دست ندهید. در بسیاری در از مواقع مطالعهٔ آثار فیلسوفان سخت به نظر می‌رسد، در این وضعیت، مطالعهٔ آثار شارحان می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و کتاب حاضر شرحی از آرای هابز در حوزه‌های گوناگون است.

بخشی از کتاب هابز

«اما زمانی که مردم درباره فرشتگان می‌اندیشند، در ذهن خویش گهگاه تصویر شعله و گهگاه تصویر پسرک بالدار زیبایی دارند. این امر موجب می‌شود که یقین کنم این تصاویر شباهتی به فرشته ندارند و بنابراین اساساً ایده‌ای از فرشته وجود ندارد. اما از آن‌جا که معتقدم هستومندهای گوناگونی وجود دارند که در خدمت خدا و نامرئی و غیرمادی‌اند، نام «فرشته» را به چیزی اطلاق می‌کنم که باور دارم یا فرض می‌گیرم وجود دارد، حتی اگر ایده‌ای که به میانجی آن فرشته‌ای را به تصور درمی‌آورم، مرکب از ایده‌های چیزهایی مرئی باشد.

به‌جرئت می‌توان گفت هابز در این زمان معتقد بود باور داشتن به هستومندهای غیرمادی رُکن ایمان است، و دین او دلایل کافی برای اعتقاد به وجود آن‌ها به دست می‌دهد، حتی اگر چنین هستومندهایی فهم‌ناپذیر باشند. با این حال، او بعدها به این نتیجه رسید که، از آن رو که در کتاب مقدس اشاره‌ای به هیچ جوهر غیرمادی نشده است، نیازی به باور به آن‌ها نیز وجود ندارد. بنابراین با توجه به این‌که دلیلی برای باور به چنین جواهری در دست نداشت، باور به عدم وجود آن‌ها در نظر او عقلانی می‌نمود. در نتیجه از نظر او حدود و ثغور واژه «جوهر» با واژه «جسم» یکسان است و این دو را می‌توان به جای هم استعمال کرد. بدین‌سان او در فصل ۳۴ لویاتان (CL ۲۶۲) می‌نویسد:

مطابق با این تفسیر از واژه «جسم»، «جسم» و «جوهر» معنای واحدی دارند؛ و در نتیجه عبارت مرکب «جوهر غیرجسمانی» بی‌معناست، همان‌طور که عبارت «جسم غیرجسمانی». و نه این عبارت و نه واژه «غیرمادی» را در هیچ جای متن مقدس نمی‌توان یافت.

عنوان اثر خودِ او، در باب جسم، اظهاریه‌ای نیرومند در دفاع از این‌همان انگاشتن جسم و جوهر است، چرا که اگر مؤفی سنتی‌تر در همین مبحث کتابی می‌نگاشت احتمالاً عنوان آن را در باب جوهر می‌نهاد.»