کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب

کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب نوشتهٔ امین معلوف و ترجمهٔ عبدالحسین نیک گهر است و نشر نی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب

نگارش این کتاب در ذهن امین معلوف از فکری ساده آغاز شد: نقل تاریخ جنگ‌های صلیبی آن‌گونه که «اردوگاه دیگر» یعنی اعراب آن را دیده، تجربه کرده و نقل کرده‌اند. محتوایش، تقریباً به‌طور انحصاری، بر مستندات مورّخان و وقایع‌نگاران عرب مبتنی است.

این کتاب بنا دارد تاریخ جنگ‌های صلیبی را که از شروع تا پایان، دو قرن طول کشیده است، از نگاه مورخان و وقایع‌نگاران عرب روایت کند. امین معلوف در مصاحبه‌ای درباره‌ٔ این کتاب می‌گوید: «آن‌چه در عنوان کتاب اهمیت دارد، نه جنگ‌های صلیبی است و نه اعراب، کلیدواژه‌ٔ کتاب به روایت است. من که پی‌درپی هم در شرق زیسته‌ام و هم در غرب، سال‌هاست که مشاهده می‌کنم تا چه حد هم شرقی‌ها و هم غربی‌ها از فاصله گرفتن از بینش‌های جزئی و مغرضانه‌شان ناتوان‌اند. گاهی خود را به جای دیگری گذاشتن، نخستین گام به سوی خردمندی است.»

در پایان جنگ‌های صلیبی، دنیای مسلمان ظاهراً پیروزی درخشانی کسب می‌کند. غرب با هجوم‌های پی‌درپی‌اش در صدد بود جلوی پیشروی اسلام را در اروپا بگیرد، اما نتیجه‌ای که به دست آمد درست عکس خواستهٔ غرب بود، زیرا مسلمانان در پایان جنگ‌های صلیبی آن‌چنان قدرتی بازیافتند که زیر پرچم ترکان عثمانی نزدیک بود اروپا را فتح کنند، اما…

امین معلوف، نویسنده‌ٔ فرانسوی لبنانی‌تبار که در تابستان ۲۰۱۱ به عضویت آکادمی فرانسه انتخاب شده است، با نوشتن جنگ‌های صلیبی به روایت اعراب، در نیمه‌ٔ دهه‌ٔ ۱۹۸۰، به دنیای نویسندگی قدم گذاشت. از آثار دیگر او هویت‌های مرگبار و دنیای بی‌سامان، به قلم مترجم این کتاب در نشر نی منتشر شده است.

بخش‌ها و فصل‌های کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب از این قرار هستند:

بخش اول: هجوم (۱۰۹۶-۱۱۰۰ م.)

فصل اول: فرنگی‌ها می‌رسند

فصل دوم: زره‌ساز لعنتی

فصل سوم: آدمخواران معره

بخش دوم: اشغال (۱۱۰۰-۱۱۲۸ م.)

فصل چهارم: دو هزار روز طرابلس

فصل پنجم: مبارزی معمم

بخش سوم: ضد حمله (۱۱۲۸-۱۱۴۶)

فصل ششم: توطئه‌های دمشق

فصل هفتم: امیری نزد بربرها

بخش چهارم: پیروزی (۱۱۴۶-۱۱۸۷)

فصل هشتم: نورالدین شاه پرهیزکار

فصل نهم: هجوم به‌سوی نیل

فصل دهم: اشک‌های صلاح‌الدین

بخش پنجم: تعلیق (۱۱۷۸-۱۲۴۴)

فصل یازدهم: ملاقات ناممکن

فصل دوازدهم: عادل و کامل

بخش ششم: طرد (۱۲۲۴-۱۲۹۱)

فصل سیزدهم: تازیانه مغول

فصل چهاردهم: خدا کند که دیگر هرگز این جا پا نگذارند!

خواندن کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران تاریخ جهان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جنگ های صلیبی به روایت اعراب

«قلمرو سلطانی که او بر آن حکومت می‌کند بخش وسیعی از آسیای صغیر را در برمی‌گیرد که ترک‌ها، به تازگی، آن را از چنگ یونانی‌ها بیرون آورده‌اند. درواقع، سلیمان، پدر قلیچ ارسلان، نخستین ترکی بود که این سرزمین را تصرف کرد؛ سرزمینی که چند قرن بعد ترکیه نام گرفت. در واقع، در نیقیه، پایتخت این دولت جدید مسلمان، تعداد کلیساهای بیزانسی بیش‌تر از مساجد است. اگرچه، پادگان شهر از سواره‌نظام ترک تشکیل شده است، اکثریت جمعیت شهر یونانی هستند و قلیچ ارسلان، درباره احساسات واقعی رعایایش، خود را فریب نمی‌دهد: در نظر آنان، او همیشه سرکرده یک دارودسته وحشی است. بازیلیوس آلکسیس کومنن، امپراتور رومی‌ها، تنها پادشاهی است که آنان به رسمیت می‌شناسند و نامش با صدای آهسته در همه دعاهایشان به زبان می‌آید. درواقع، آلکسیس امپراتور یونانی‌هاست که خود را وارث امپراتوری روم می‌دانند. اعراب نیز این عنوان را برای آنان به رسمیت شناخته‌اند؛ آنان ــ در قرن یازدهم نیز همچون قرن بیستم ــ یونانی‌ها را با واژه روم «رومی» می‌نامند. سرزمین تصرفی پدر قلیچ ارسلان از امپراتوری یونان، قلمرو سلطانی رومی‌ها نامیده می‌شد.

در آن دوره، آلکسیس یکی از محترم‌ترین چهره‌های شرق است. این مرد پنجاه ساله کوتاه‌قامت با چشمانی که برق شیطنت از آن‌ها می‌جهد، با ریشی همیشه آراسته، رفتاری باوقار و شکوهمند، ملبس به رداهای آبی‌رنگ گران‌قیمت و زربفت، روی قلیچ ارسلان جاذبه واقعی اعمال می‌کند. آلکسیس بر قسطنطنیه، بیزانس افسانه‌ای، با فاصله‌ای کم‌تر از سه روز راه از نیقیه، حکومت می‌کند. مجاورتی که در سلطان جوان احساساتی دوپهلو برمی‌انگیزد. چون همه جنگجویان چادرنشین، او در رؤیای تسخیر و چپاول است. در دسترس بودن ثروت افسانه‌ای بیزانس احساس خوشایندی به او می‌دهد. اما، درعین حال، خود را در معرض تهدید می‌بیند: می‌داند که آلکسیس هرگز از بازپس گرفتن نیقیه ناامید نشده است، نه فقط برای این‌که شهر همیشه یونانی بوده است، بلکه، مخصوصآ، برای این‌که حضور جنگجویان ترک، در فاصله‌ای چنان نزدیک به قسطنطنیه، برای امنیت امپراتوری خطری دایمی است.

هر چند ارتش بیزانس که طی سال‌ها، به سبب بحران‌های داخلی، از هم گسیخته شده بود، به تنهایی، نمی‌تواند برای بازپس‌گیری جنگ به راه بیندازد، اما، همه می‌دانند که آلکسیس می‌تواند از نیروهای خارجی کمک بگیرد. اهالی بیزانس، هرگز، در خصوص کمک خواستن از شوالیه‌های آمده از غرب تردید نکرده بودند. تعداد کثیری از فرنگی‌ها، جنگجویان مزدور با زره‌های سنگین یا زائران فلسطین، از شرق بازدید می‌کنند. در سال ۱۰۹۶، آنان دیگر هنوز متولد نشده بود ولی امیران سالخورده سپاهش برایش روایت کرده‌اند ــ یکی از این ماجراجویان زلف طلایی به نام روسل دو بایول موفق شده بود در آسیای صغیر دولت مستقلی ایجاد کند و حتی برای تسخیر قسطنطنیه لشکرکشی کرده بود. اهالی وحشت‌زده بیزانس چاره‌ای جز استمداد از پدر قلیچ ارسلان نداشتند؛ وقتی پیک مخصوص بازیلیوس استدعای کمک فوری کرد، آن‌چه را که شنیده بود باور نمی‌کرد. سواره‌نظامان ترک با شتاب به‌سوی قسطنطنیه تاختند و موفق شدند روسل را شکست دهند. به پاس این کمک، سلیمان پاداش هنگفتی از طلا، اسب و زمین دریافت کرد.»