کتاب خانه خاموش

کتاب خانه خاموش نوشتهٔ اورهان پاموک و ترجمهٔ محمد فهیمی است. نشر چشمه این رمان معاصر ترکیه‌ای را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب خانه خاموش

کتاب خانه خاموش به قلم اورهان پاموک، روایت آدم‌هایی که هیچ‌کدام از آنچه هستند، راضی نیستند.این آدم‌ها دلشان می‌خواهد فرد دیگری باشند! رمان حاضر، نوشتهٔ نویسندهٔ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات، افتخارات گوناگونی برای نویسنده‌اش رقم زده است. این رمان اگرچه مضمونی نوستالژیک دارد، روایتی غم‌انگیز و محنت‌بار نیست؛ آن را رمانی شاد و سرزنده به حساب آورده‌اند؛ روایتی که اگرچه از فقر، عقب‌ماندگی، یتیمی و دلتنگی حرف می‌زند و شخصیت‌ها دچار ناامیدی هستند، این روایت‌ها فضایی کسالت‌بار برای خواننده فراهم نمی‌کند.

قصهٔ رمان خانه‌ خاموش ماجرای سفر بازماندگان یک خانواده (دو برادر و یک خواهر) به خانهٔ مادربزرگ در یک تعطیلات تابستانی به شهری ساحلی با نام «جنت حصار» است؛ خانه‌ای قدیمی که زادگاه این برادران و خواهرشان بوده است. مادربزرگ که سال‌خورده و بیمار است، همراه خدمتکار وفادار خود به نام «رجب» در این خانهٔ قدیمی و بزرگ زندگی می‌کند و هر سال چشم به راه سفر نوه‌های خود است. رمان توسط پنج راوی روایت می‌شود. «فاروق» (برادر بزرگ‌تر) که یک محقق و تاریخ‌نگار است، «متین» (برادر کوچک) که دورهٔ کالج را به پایان برده و می‌خواهد به آمریکا سفر کند، مادربزرگ، رجب و «حسن» (برادرزادهٔ رجب) که دانش‌آموز تنبلی بوده و بلیط بخت‌آزمایی می‌فروخته و حالا به‌عنوان یک ناسیونالیست دوآتشه فعالیت دارد. «نیلگون» (خواهر فاروق و متین) با اینکه یکی از شخصیت‌های اصلی رمان است، در میان راوی‌ها جایی ندارد و در کلام و سخن دیگر راویان روایت می‌شود.

شخصیت‌های این رمان که در ۳۲ بخش نوشته شده، همواره رؤیاهایی در سر دارند که باعث می‌شود از خودبودن خودشان راضی نباشند؛ هر کدام از آن‌ها به‌دلیلی ترجیح می‌دهند در جایی دیگر زندگی کنند، گذشته‌ای را که سپری کرده‌اند، هرگز تجربه نمی‌کردند یا اینکه به کل آدم دیگری بودند. قصهٔ رمان حاضر در دل تحولات سیاسی ترکیه روایت می‌شود؛ به همین دلیل با اینکه از رمان‌های اولیهٔ اورهان پاموک (دومین رمان او) به حساب می‌آید، جزو کتاب‌های محبوب این نویسنده به‌ویژه در میان جوانان ترکیه به شمار می‌رود.

خواندن کتاب خانه خاموش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی معاصر ترکیه و قالب رمان پیشنهاد می‌کنیم.

درباره اورهان پاموک

اورهان پاموک در سال ۱۹۵۲ در استانبول به دنیا آمد. او در خانواده‌ای پرجمعیت و از لحاظ مالی تقریباً مرفه بزرگ شد و همین فضای خانوادگی الهام‌بخش فضای بسیاری از کارهای او مانند کتاب «چیدت بی و پسران» شد. پدربزرگ او مهندس عمران موفقی بود و از راه ساخت ریل‌های راه‌آهن و کارخانه ثروت بسیاری به دست آورد. پدر اورهان مسیر پدربزرگش را دنبال کرد، اما عوض آنکه ثروت‌آفرینی کند، ثروتش را از دست می‌داد. اورهان مسیری کاملاً متفاوت اختیار کرد. او ۳ سال معماری خواند، اما بی‌آنکه این رشته را به پایان برساند، انصراف داد. در عوض در کلاس‌های روزنامه‌نگاری ثبت‌نام کرد و در نهایت تصمیم گرفت که نویسنده شود. او در ۲۲سالگی نخستین رمان خود را با عنوان «جودت بیک و پسران» نوشت، اما ۴ سال زمان برد تا ناشری چاپ کتاب او را بپذیرد.

پاموک در سال ۱۹۸۴ کتاب «خانه خاموش» و در سال ۱۹۸۵ کتاب «قلعهٔ سفید» را نوشت که هر ۲ جوایزی از سوی منتقدان دریافت کردند. پس از انتشار کتاب «قلعهٔ سفید» بود که نیویورک تایمز نوشت: «ستاره‌ای جدید از شرق ظهور کرده است؛ اورهان پاموک». با وجود استقبال منتقدان، مخاطبین عام دیرتر به نوشته‌های پاموک گرایش پیدا کردند. «کتاب سیاه» شاید نخستین موفقیت چشمگیر پاموک در ترکیه بود. شهرت بین‌المللی پاموک اما با کتاب «نام منْ سرخ» بیش از پیش گسترده شد. این رمان ترکیبی از ماجراجویی، عشق و معماهای فلسفی است که در قرن ۱۶ در استانبول رخ می‌دهد. داستان روایت ۹ روز برفی در حکومت عثمانی در سال ۱۵۹۱ است که جدالی از شرق و غرب را در روایتی پرکشش بیان می‌کند. این رمان به ۲۴ زبان دنیا ترجمه شد و در سال ۲۰۰۳ برندهٔ جایزهٔ بین‌المللی ادبیات دوبلین شد.

در کنار شهرت نویسندگی، پاموک در ترکیه سابقهٔ قضایی نیز دارد. ملی‌گرایان ترک از او به‌دلیل عنوان‌کردن این مسئله که در زمان حکومت عثمانی نسل‌کشی کردها و ارامنه در ترکیه رخ داده است، در سال ۲۰۰۵ شکایت کردند. او پس از محاکمه در دادگاه قضایی ترکیه بر اساس این جرم، مجبور به پرداخت جریمهٔ نقدی شد. پاموک دراین‌باره گفته است که دیگر امکان خودداری از بیان این مسئله را نداشت و اقدامش در راستای تلاش برای احیای حق آزادی بیان در کشورش بوده است.

کتاب‌های پاموک عمدتاً روایت‌هایی هستند از سرگشتگی و بی‌هویتی که با رگه‌هایی از تقابل ارزش‌های شرقی و غربی ارائه می‌شوند. روایت‌های او سبکی پست‌مدرنیستی همراه با پیچیدگی‌ و رازآلودگی دارند. اورهان پاموک در سال ۲۰۰۶ نوبل ادبیات را دریافت کرد. او نخستین نویسندهٔ ترکی است که توانسته است نوبل ادبیات را کسب کند.

بخشی از کتاب خانه خاموش

«قوطی رنگ را از رویش بلند کردم و بی‌صدا منتظر ماندم تا جوجه‌تیغی احمق آن دماغ کوچک و مسخره‌اش را از لای تیغ‌هایش بیرون بیاورد و کمی تفریح کنم. اما نیاورد. گویا عقلش دارد سرجایش می‌آید. پس از این‌که اندکی دیگر منتظر ماندم، حوصله‌ام سر رفت و به‌دقت یکی از تیغ‌هایش را گرفتم و جوجه‌تیغی احمق را به هوا بلند کردم. حالا دردت گرفته، هان؟ وقتی یکهو ولش کردم، محکم افتاد روی زمین و برگشت. این جوجه‌تیغی کله‌پوک چه موجود بیچاره‌ای است. دلم به حالت سوخت، از تو چندشم شد، حوصله‌ام را سر بردی.

ساعت هفت و نیم شده. یک روز تمام است که این‌جا پنهان شده‌ام. شش ساعتی می‌شود که با این جوجه‌تیغی، که نصفه‌شب پیدایش کردم، وقت‌گذرانی کرده‌ام. قدیم‌ها این جوجه‌تیغی‌ها چه‌قدر فراوان بودند. این‌جا، آن پایین، اطراف خانه‌مان، شب‌ها می‌آمدند توی باغچه‌مان. از صدای خش‌خش راه رفتن‌شان، من و مادرم فوراً متوجه می‌شدیم اگر توی تاریکی یک کبریت روشن کنی و بگیری جلوِ چشمش، مات‌ومبهوت می‌ماند و می‌ایستد. جانور احمق. آن وقت می‌توانی یک سطل را رویش بگذاری و تا صبح اسیرش کنی. همه‌شان رفته‌اند، فقط این یکی باقی مانده است: آخرین جوجه‌تیغی حیرت‌زده. ازت خسته شده‌ام.»