کتاب نظریه ژانر
معرفی کتاب نظریه ژانر
کتاب الکترونیکی «نظریه ژانر» نوشتهٔ سیدمهدی زرقانی و محمودرضا قربان صباغ در انتشارات شرکت کتاب هرمس چاپ شده است. تازگی موضوع و روش کتاب نظریه ژانر شاید در این باشد که برای نخستین بار است که علاوه بر مروری تاریخی بر مراحل تکوین و تطور نظریه ژانر، نقش نظریهپردازان و منتقدان حوزه اسلامی هم در این میان روشن میشود.
درباره کتاب نظریه ژانر
وقتی سخن از «نظریه» به میان میآید، پرسشهایی درباره ماهیت، ویژگیها و کارکردها به ذهن متبادر میشود: ژانر چیست و کارکرد آن کدام است؟ ویژگیهای آن چیست؟ چه نسبتی با متغیرهای برونمتنی دارد؟ ردهبندی آثار ادبی بر چه اساسی انجام میگیرد؟ انواع ادبی کدامها هستند؟ تحولات ژانرها در ادوار تاریخی چگونه است؟ و از این قبیل. مباحث هر فصل این کتاب با توجه به پرسشهای فوق پیش میرود. بر این اساس، کتاب در یک پیشگفتار، یک مقدمه، چهار بخش، شانزده فصل و یک پیوست تنظیم شده است.
کتاب نظریه ژانر را به چه کسانی پیشنهاد میکنیم
این کتاب به افرادی که مایل هستند با سیر کلی تکوین و تطور «نظریه» و نیز محورهای اصلی آن آشنا شوند، پیشنهاد میشود.
بخشی از کتاب نظریه ژانر
طبقهبندی ژانرها
تقسیمبندی ژانرها برای افلاطون چندان موضوعیت نداشته که مدخلی از آثارش را به آن اختصاص دهد، بلکه به مناسبت گفتگو درباره جنبههای مختلف هنر شعر، به طور ضمنی از تقسیمبندیهای اولیهای سخن به میان میآورد که البته مرز بین ژانرها در آنها کاملاً روشن هم نیست، مثلاً در کتاب سوم جمهوری میخوانیم که «شعر یا داستان به اموری در گذشته، حال یا آینده میپردازد» و در ادامه سه شیوه بیان مطرح میشود: «گفتم: آیا در بیان حکایتها یکی از سه روش را به کار نمیبرند که یکی، روایت محض است، دیگری روایت نمایشی و سوم، تلفیقی از آن دو» (افلاطون، ۱۳۵۳: ۱۲۷). بر این اساس، آیا مبنای تقسیمبندی افلاطون «شیوه ارائه» بوده است؟ دنباله مطلب پاسخ این پرسش را میدهد: «شیوه ارائه شعر یا داستان به یکی از سه نوع میتواند باشد: نوعی، نمایش محض است ... که خاص تراژدی و کمدی است؛ نوع دوم، روایت و نقل محض است که در اشعاری میتوان یافت که در وصف آپولو و دیونوسیوس است و نوع سوم، تلفیقی است از آن دو ... که در بیشتر اشعار حماسی میتوانی ببینی» (همان: ۱۳۰). دنباله بحث به اینجا میرسد که نوع سوم برتری دارد (همان: ۵ ـ ۱۳۴).
تقسیمبندی وی مبهم است. از روی زیرژانرهایی که برای نوع اول ذکر کرده (تراژدی و کمدی)، این قدر میتوان دریافت که این نوع نمایشی است. نوع دوم را نیز میتوان اشعار توصیفی و روایی در نظر گرفت که نمایشی نیستند. از قرار که خودش دیتیرامب را در ذیل این نوع قرار میدهد، میتوان آن را همان ژانری به شمار آورد که بعدها غنایی نامیده شد. اما مراد او از نوع سوم (تلفیقی) دقیقآ کدام گونه شعر است؟ در چند صفحه بعد که درباره اشعار هومر سخن گفته، تصریح میکند که اشعار او «تلفیقی از نمایش و روایت محض» است (افلاطون، ۱۳۵۳: ۱۳۴) اما مسئله این است که چه ویژگی شاخصی در اشعار هومر هست که بتوان بر اساس آنها نوع سوم را تعریف کرد؟ آنجا هم که مشخصآ سعی میکند منظورش را از ترکیب «شیوه ارائه» توضیح دهد، معضل ابهام برطرف نمیشود که بماند، تشدید هم میگردد: «منظور ما از شیوه ارائه یک داستان این است که در آن، گفتهها و شرح وقایع چگونه با یکدیگر مرتبط میشوند» (همان: ۱۲۸). در جاهای دیگر جمهوری، در کنار اشعار «نمایشی»، از اشعار «غنایی» سخن به میان آورده که «اگر برای جامعه سودمند باشند»، مورد قبول هستند (همان: ۵۲۴) اما هیچ توضیح نداده که این نوع شعرها در کجای تقسیمبندی وی قرار میگیرند و تعریفشان چیست.
حجم
۵۲۱٫۲ کیلوبایت
سال انتشار
۱۳۹۹
تعداد صفحهها
۴۵۲ صفحه
حجم
۵۲۱٫۲ کیلوبایت
سال انتشار
۱۳۹۹
تعداد صفحهها
۴۵۲ صفحه