کتاب کلود ولگرد

«کلود ولگرد» نام رمانی از ویکتور هوگو (۱۸۵۵-۱۸۰۲)، نویسنده صاحب‌نام فرانسوی با ترجمه محمد قاضی است. داستان درباره کارگر فقیری موسوم به کلود ولگرد است که در پاریس زندگی می‌کرد: ...«کلود» کارگری لایق و قابل و باهوش بود. از طرفی، بر اثر تربیت غلط اجتماعی فاسد و مهمل شده بود و از طرف دیگر طبیعت همه گونه استعداد و جوهر ذاتی در وجود وی به ودیعت نهاده بود، به همین جهت کلود سواد خواندن و نوشتن نداشت ولی خوب می‌فهمید و خوب فکر می‌کرد. زمستان سردی فرا رسید و کلود بیکار ماند. در زیر شیروانی عمارتی که منزل محقر او بود نه آتشی وجود داشت که کلود خود را گرم کند و نه نانی که شکم خود و عائله‌اش را سیر سازد، ناچار هم او و هم زن و بچه‌اش با سرما و گرسنگی دست به گریبان بودند. کلود متوسل به دزدی شد و از آن دزدی سه روز نان و آتش برای عائله خود و پنج سال حبس برای خود خرید. در زندان کلود با مدیر کارگاه کار اجباری آشنا شد و مدیر به استعداد ذاتی او پی برد. او در زندان شخصیتی دوست داشتنی و محبوب شد تا جایی که منفور زندانبان و مدیر گردید و آنها دوست صمیمی کلود را از وی جدا و به بند دیگری فرستادند. این موضوع وی را دچار جنون کرد و در صدد کشتن مدیر برآمد... «هوگو» هنرمندی بود که با هنرش مبارزه می‌کرد. او در این رمان، بیش از سایر آثارش بر نقاط ضعف دولت وقت و حکومت خود دست گذاشته است. همه را محکوم کرده و به تازیانه‌ی انتقاد کشیده‌است؛ سران مملکت، قضات و وکلا، رؤسا و مدیران، سران مجلس و مسئولین شورا، و حتی پلیس و ارتش - همه و همه را مقصر دانسته‌است. رمان دو نیمه دارد. نیمه اول از زبان نویسنده (دانای کل) و نیمه دوم از زبان کلود روایت می‌شود که بیشتر دربر دارنده احساسات، عواطف و ترس‌های او است.