کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری

کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری نوشته سروناز احمدی توسط نشر مردم‌نگار منتشر شده است. این اثر در قالب نمایشنامه‌ای مستند به روایت تجربه‌های زیسته‌ی زنان زندانی و کارگر می‌پردازد و با بهره‌گیری از روایت‌های واقعی دغدغه‌های کار و ستم ساختاری را در محیط زندان و جامعه بازتاب می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری

کتاب گله‌های کارگری از چرخ ستمگری (نمایشی مستند در زندان) اثری در قالب نمایشنامه‌ی مستند است که سروناز احمدی آن را نوشته است. این کتاب بخشی از مجموعه‌ی بازنمایش است و به‌طور ویژه به تجربه‌های کارگری و زیست زنان در محیط زندان می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایه‌ی روایت‌های واقعی و مشارکت نابازیگران (زنان زندانی) شکل گرفته است و هرکدام از شخصیت‌ها نماینده‌ی گروهی از مشاغل و تجربه‌های کاری هستند. 

سروناز احمدی با الهام از سنت نمایش مستند و تلفیق عناصر موسیقی، ترانه‌های تخت‌حوضی و مشارکت تماشاگران فضایی تعاملی و زنده ایجاد می‌کند. اثر حاضر نه‌تنها به روایت ستم و مقاومت در محیط‌های کاری می‌پردازد، بلکه به بازاندیشی مفهوم کارگر و کار در جامعه‌ی مدرن ایران نیز توجه دارد. این کتاب در قالب نمایشنامه با زبانی صریح و رویکردی تجربی تلاش می‌کند صدای زنان و کارگران را از دل زندان به بیرون منتقل کند و مخاطب را با لایه‌های پنهان کار و زندگی روزمره مواجه سازد.

خلاصه کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری

در کتاب گله‌های کارگری از چرخ ستمگری روایت از دل زندان زنان آغاز می‌شود؛ جایی که نویسنده و جمعی از هم‌بندی‌ها تصمیم می‌گیرند برای روز جهانی کارگر نمایشی اجرا کنند. نمایشنامه بر پایه‌ی مصاحبه و گفت‌وگو با زنان زندانی شکل می‌گیرد و هرکدام از نابازیگران نماینده‌ی یکی از گروه‌های شغلی هستند؛ خانه‌دار، کارگر خط مونتاژ، کارمند، نیروی سازمان مردم‌نهاد، معلم، مهندس، دست‌فروش، نیروی نت‌ورک، کارگر کارگاه زندان و روزنامه‌نگار. روایت‌ها به‌صورت دادگاهی نمادین پیش می‌رود؛ مطربی دادگاه را راه می‌اندازد و نابازیگران به‌عنوان شاکی از سختی‌های کارشان می‌گویند. هرکدام از زنان تجربه‌های شخصی خود را از کار، ستم، مقاومت و آرزوهایشان برای تغییر روایت می‌کنند. 

تماشاگران نیز در این دادگاه نقش دارند و با شهادت‌دادن، روایت خود را به صحنه می‌آورند. نمایشنامه با تلفیق ترانه‌های محلی و تخت‌حوضی فضای مشارکتی و زنده‌ای می‌سازد که در آن مرز میان بازیگر و تماشاگر از میان برداشته می‌شود. پیام اصلی کتاب بازاندیشی مفهوم کار و کارگر است؛ اینکه کار نه‌تنها در کارخانه و اداره، بلکه در خانه و هر جایی که زحمت و تلاش وجود دارد، معنا پیدا می‌کند. این کتاب ستم ساختاری و نادیده‌گرفتن حقوق کارگران را به چالش می‌کشد و هم‌زمان بر اهمیت مقاومت جمعی و فردی تأکید دارد. روایت‌ها از زبان زنان تلخی و امید را درهم‌آمیخته و هرکدام گوشه‌ای از واقعیت‌های پنهان کار و زندگی را آشکار می‌سازد.

چرا باید کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و مشارکتی تجربه‌های زیسته‌ی زنان کارگر و زندانی را به‌گونه‌ای روایت می‌کند که کمتر در ادبیات نمایشی ایران دیده شده است. کتاب گله‌های کارگری از چرخ ستمگری نه‌تنها به ستم و دشواری‌های کار در محیط‌های مختلف می‌پردازد، بلکه با تلفیق روایت‌های شخصی ترانه و مشارکت تماشاگران مرز میان اجرا و زندگی را کم‌رنگ می‌کند. خواندن این اثر فرصتی است برای مواجهه با واقعیت‌های پنهان کار، شنیدن صدای زنان و کارگران و بازاندیشی در مفهوم کار و عدالت اجتماعی. این کتاب می‌تواند الهام‌بخش کسانی باشد که به‌دنبال راه‌هایی برای بیان تجربه‌های جمعی و مقاومت در برابر ستم هستند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای علاقه‌مندان به نمایشنامه‌های مستند، فعالان حوزه‌ی کارگری و اجتماعی، پژوهشگران مطالعات زنان و کسانی که دغدغه‌ی عدالت اجتماعی و روایت تجربه‌های زیسته را دارند، مفید است. این اثر همچنین برای دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی، تئاتر و مطالعات فرهنگی، اثری ارزشمند به‌شمار می‌آید.

بخشی از کتاب گله های کارگری از چرخ ستمگری

«قصه از آنجا شروع شد که دوستی پیشنهاد داد برای روز جهانی کارگر نمایشی اجرا کنیم. قرار بر این شد که نمایشنامه‌های کارگری را جست‌وجو کنم تا یکی از آن‌ها را انتخاب و اجرا کنیم. در پرس‌وجوها چندین بار با نام نمایش مستند عباس‌آقا، کارگر ایران‌ناسیونال مواجه شدم. از دوستی خواستم که آن‌ را برایم بخواند. اول بگویم که من تئاتر نخوانده‌ام و تحصیلاتم مددکاری اجتماعی است. رفیقم بروشور این نمایش را پیدا کرده بود. بروشوری است سیزده‌صفحه‌ای که ابتدای آن توضیح کوتاهی دربارهٔ نمایش مستند داده شده، سپس سه پاراگراف کوتاه آمده از دیالوگ‌های عباس‌آقا، همسرش و بچه‌هایش، بعد هم تعدادی ترانه آورده شده که یکی از آن‌ها ترتیب خواندن بخش‌هایش مشخص نیست و در آخر، عکسی است از شناسنامهٔ عباس‌آقا. همین و همین.»