کتاب اشک های اویدیپوس

کتاب اشک های اویدیپوس نمایشنامه‌ای نوشتهٔ وجدی معوض با ترجمهٔ پرهام آل داود است و نشر قطره آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب اشک های اویدیپوس

وجدی معوض، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان لبنانی‌کانادایی در سال ۱۹۶۸ در لبنان زاده شد. با شروع جنگ داخلی در لبنان، به‌همراه خانواده به فرانسه رفت و چند سال بعد به مونترال کانادا مهاجرت کرد، جایی که پس‌ازآن موطنش شد. در سال ۱۹۹۱ از مدرسهٔ ملی تئاتر کانادا فارغ التحصیل شد و ازآن‌زمان تا کنون، به بازیگری، کارگردانی و نوشتن نمایشنامه و رمان پرداخته است. کارهای اولیهٔ او موفقیت‌های متعددی در بخش فرانسه‌زبان کانادا و در فرانسه برایش به‌ارمغان آورد. از مهم‌ترین جوایزی که معوض در کارنامهٔ کاری خود دارد، می‌توان به جایزهٔ بزرگ تئاتر فرهنگستان فرانسه (۲۰۰۹) و جایزهٔ ادبی فرماندار کل کانادا (۲۰۰۰) اشاره کرد که برای نمایشنامهٔ دریاکنار به او تعلق گرفت. این نمایشنامه اولین بخش از چهارگانه‌ای بود که به‌تدریج در سال‌های بعد تکمیل شد و نام کلی خونِ وعده‌ها را بر خود گرفت. سه نمایشنامهٔ دیگر این مجموعه عبارت‌اند از: آتش‌سوزی‌ها (۲۰۰۳)، جنگل‌ها (۲۰۰۶) و آسمان‌ها (۲۰۰۹). مضمون اصلی این آثار جستجوی ریشه‌هاست. معوض در بیشتر آثار خود منازعات خانوادگی و جنگ را درهم می‌آمیزد و همواره ردپای تعهدی سیاسی در کارهایش به چشم می‌خورد.

همان‌طور که خود معوض در مقدمهٔ نمایشنامهٔ اشک های اویدیپوس اشاره می‌کند، آثار تراژدی‌نویس بزرگ یونانی سوفوکلس از دیرباز منبع الهام و مداقهٔ او بوده‌اند. وی در سال‌های اولیهٔ کارش نمایش اویدیپوس شهریار را به روی صحنه برد و ازآن‌زمان در گفت‌وگویی دائمی با آثار سوفوکلس بوده است که به خلق نمایش‌های متعددی در سال‌های اخیر، از جمله اشک‌های اویدیپوس، منجر شده است. در اشک‌های اویدیپوس، معوض شناخته‌شده‌ترین شخصیت اسطوره‌ای یونان را دست‌مایه‌ای قرار می‌دهد تا به تفکر در اوضاع فعلی کشوری بحران‌زده و در قیاسی کلی‌تر، به تأملی در وضعیت انسان بپردازد. اشک‌هایی که اویدیپوس می‌ریزد تنها برای تراژدی شخصی خود نیست، برای یونان است، برای انسان است.

معوض در سال ۲۰۱۲ مجدداً به پاریس نقل مکان کرد تا مدیریت تئاتر کولین را برعهده گیرد. او آثار متأخر خود را در این تماشاخانه به روی صحنه برده است. جدیدترین اثرش درندگان نام دارد که آن را اوایل سال ۲۰۱۹ نوشته و کارگردانی کرده است.

خواندن کتاب اشک های اویدیپوس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اشک های اویدیپوس

«اویدیپوس: تویی که از روز نخست کنار من گام برمی‌داری و زیباترین سال‌هایت را تباه می‌کنی، بایست و گوش فرا ده.

آنتیگونه: باد سهمگین فرو افتاده، آسمان پنجره‌اش را گشوده و اینک سرانجام آزاد است.

اویدیپوس: همین‌جاست.

آنتیگونه: چه؟

اویدیپوس: سرانجام کار. پیش‌گویی سروش است. فرو می‌افتد با بادْ آن کور که در تاریکی گام برمی‌دارد. باد اینجا فرو افتاده، پس اینجاست که من نیز فرو می‌افتم، جسمم خاکش را به زمین باز می‌گرداند و نورش را به آسمان.

آنتیگونه: تا آن سنگ پیش رَویم و بر لبه‌اش بنشینیم.

اویدیپوس: نه. فرمان آپولون است. «از سروش پیروی کن، اویدیپوس، پس خواهی یافت آن جاودانگی را که تضمین می‌کند کامیابی آن که پناهت می‌دهد و نابودی آن که از خود می‌راندت. خدایان دلبستهٔ آنان‌اند که از نشیب ناکامی‌ها گذر کنند.» تا ابد بر این تکه از خاک می‌مانم. یاری‌ام ده تا بر زمین بیارامم، و تو آنتیگونه، بر بالینم بیدار بنشین. دروازهٔ واپسین روز زندگانی‌ام خود می‌نمایاند. چفتِ آن می‌چرخد. چه کسی آن را می‌چرخاند؟ کودکی که پشت در پنهان شده مدت‌هاست میرنده‌ای را انتظار می‌کشد که خواهد شد. چگونه می‌توان بی‌لرزیدنی به اعماقِ پایان خویش گام نهاد مگر دست در دست کودکی که پیش‌تر بوده‌ایم؟

آنتیگونه: تا آستانهٔ شبت با تو خواهم آمد.

اویدیپوس: پیش‌ازآن به خواب خواهی رفت، و آن‌هنگام که همه‌چیز به پایان برسد، می‌توانی بر این پدری که برادرت نیز بود بگریی.

آنتیگونه: به‌مراقبه می‌نشینم بی آنکه بلرزم.

اویدیپوس: پیکر ازهم می‌پاشد و در اشک حل می‌شود. برای آن کس

که می‌میرد، دنیا مقبرهٔ یکسره و بزرگی می‌گردد. چگونه می‌توان نلرزید؟

آنتیگونه: کسی چه می‌داند، شاید آن که اینجا عذاب کشیده آنجا شادمانی بیابد.

اویدیپوس: به چگونه مکانی رسیده‌ایم، آنتیگونه؟

آنتیگونه: زمینی بی‌درخت با سنگ‌هایی که به گونه‌ای عجیب آرایش یافته‌اند. سپیده‌دمان از طوفان شبانه همچنان تیره است.»