کتاب فرشته روشنی

کتاب فرشته روشنی نوشتهٔ مهشید میرفخرایی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی زندگی‌نامهٔ مانی و شرحی از آموزه‌های او.

درباره کتاب فرشته روشنی

مهشید میرفخرایی در کتاب فرشته روشنی بیان کرده است که مانویت یکی از دو جنبش دیگری مزدکی مهم در ایران ساسانی است که در اوایل سدهٔ سوم میلادی پدیدار شد و از همان آغاز در ایران از سوی زردشتیان سنتی با مخالفت روبه‌رو شد و هنگام اشاعه و گسترش خود در روم نیز مسیحیان ارتدوکس با آن به ستیز برخاستند. ظهور مانی در ایران هم‌زمان با تلاشی بود که شاهان ساسانی برای ایجاد وحدت دینی آغاز کرده بودند تا از این طریق بتوانند حکومتی منسجم و یکپارچه در ایران ایجاد کنند و می‌کوشیدند برداشتی یکسان از آموزه‌های کتاب اوستا، آن‌گونه که توجیه‌کنندهٔ حکومت آنان باشد، فراهم آورند. این اثر دربردارندهٔ زندگی‌نامهٔ مانی و شرحی از آموزه‌های او است.

خواندن کتاب فرشته روشنی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه و شناخت سایر ادیان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب فرشته روشنی

«سومین کاوش در سمت غرب حوزه تورفان انجام شد و از شش جایگاهی که کاوش شد، تنها از یک جایگاه یعنی مُرتق، قطعات مانوی به دست آمد. جلد کتابی با تصویر تذهیب شده مانی و دو راهب، از کتابی از نوع هندی، نیز پیدا شده است "همان جا، XVIII".

چهارمین کاوش در سمت غرب حوزه تورفان میان تُمشق۷۱ و کورلا۷۲ انجام شد. لوکوک در این‌جا دیوارنگاره‌هایی یافت که معتقد بود مربوط به مانویان بوده است اما هیچ گونه اشاره‌ای به دستنویس‌های مانوی نکرده است. به نظر نمی‌رسد کاوشگران از چهارمین کاوش قطعه‌ای همراه آورده باشند "همان جا XX".

خط و زبان

طعات دستنویس‌ها، بیش از دیگر یافته‌ها، نمایانگر گوناگونی زبان‌ها، خط‌ها و ادیانی است که در سده‌های نخستین میلادی، در راه ابریشم رایج بودند. این شاهراه هزار سال محل تلاقی فرهنگ‌ها بود. بنابر گزارش‌ها و اسناد ارائه شده، دستنویس‌های پراکنده تورفان به هفده زبان: سریانی؛ زبان‌های ایرانی: فارسی میانه و فارسی نو، پارتی، سغدی، بلخی، سکایی، تُمشقی؛ ترکی باستان یا اویغوری؛ زبان‌های هندی: سنسکریت و پالی؛ دو گونه از زبان هندواروپایی تُخاری "A,B"؛ زبان‌های آسیای خاوری: مغولی، تبتی، تنگوتی و چینی و بر قطعه‌ای به زبان سغدی، سطری به یونانی نیز نوشته شده است. این زبان‌ها به سیزده گروه خطی: یونانی و خط همریشه با آن یعنی هفتالی، گونه‌های نستوری خط سریانی، دو گونه از خط پهلوی، خط مانوی "سترنجلی"، خط سغدی که منشأ خط‌های مغولی و اویغوری است، خط‌های هندی براهمی و خروشتی، خط تبتی بوداییان و خط‌های چینی و تنگوتی همریشه با آن است.

درون‌مایه بیش‌تر دستنویس‌ها دینی و از پیروان ادیان بودایی، نستوری یا دین فراگیر آن روز، یعنی مانوی است. اسناد تجاری، قراردادهای خرید و اجاره، پیمان‌نامه، نوشته‌های پزشکی و واژه‌نامه نیز در میان آن‌ها به چشم می‌خورد. چگونگی یافتن این نوشته‌ها، مثلاً در سرداب یک معبد که ساختمان آن شبیه جعبه‌های تو در تو است و یا انبارهای بزرگ دستنویس‌های کشاورزان ترک "در نخستین کاوش" نشان از مراقبت و محافظت از آن‌ها دارد "همان جا XI".

ارزش و اهمیت دستنویس‌های تورفان در گوناگونی زبان، خط، محتوا و پرشمار بودن آن‌ها و تنها ایرادشان، تک برگ یا پاره بودنشان است. در میان این یافته‌ها، که نوشته‌های چند برگی یا طومارهای درازتر از یک متر به ندرت دیده می‌شوند، هیچ اثر کامل و آسیب ندیده‌ای وجود ندارد.

متون غالبا با جوهر و بر روی کاغذ نوشته شده ولی تعداد اندکی بر روی چرم است. دستنویس‌های فارسی میانه و پارتی به خط ویژه مانوی نوشته شده که شبیه خط سترنجلی سریانی است و ظاهرا شکل نوشتاری است که در سرزمین مانی به کار می‌رفته است. بخشی از دستنویس‌های سغدی نیز به این خط است و برخی به خطی که به سغدی و یا اویغوری معروف است. این خط نیز مانند خط پهلوی از خط دیوانی هخامنشی اقتباس شده که خود از خط آرامی منشأ گرفته است.»