کتاب اقتدارگرایی

کتاب اقتدارگرایی نوشتهٔ وندی براون و پیتر ای گوردن و ماکس پنسکی و ترجمهٔ نرگس ایمانی مرنی، سعید اسماعیلی و صالح نجفی است. نشر نی این سه کاوش در نظریه‌ٔ انتقادی را روانهٔ بازار کرده است. این اثر درمورد بحران لیبرال‌دموکراسی و برآمدن شکل‌های جدید اقتدارگرایی سخن گفته است.

درباره کتاب اقتدارگرایی

کتاب اقتدارگرایی حاوی سه کاوش در نظریه‌ٔ انتقادی است. این کتاب حاوی چند مقاله است که از جریان‌های نیرومند نظریهٔ انتقادی بهره گرفته تا برخی ابعاد بحران سیاسی جاری را درک‌پذیر کند. نظریهٔ انتقادی برای پرداختن به مسئلهٔ بحران دموکراتیک، به رویکردهایی متوسل می‌شود که پیوندهای پیچیده میان نگرش‌های سوبژکتیو و روندهای تاریخیِ کلان را بررسی می‌کند. در این کتاب، سه پژوهشگر برجسته، از نظریهٔ انتقادی برای پرداختن به مخمصهٔ کنونی ما استفاده کرده‌اند. وندی براون (استاد دانشگاه و نظریه‌پرداز علوم سیاسی)، پیتر ای. گوردون (استاد دانشگاه، مورخ فلسفه و نظریه‌پرداز انتقادی) و ماکس پنسکی (استاد دانشگاه و پژوهشگر فلسفه) عقیده دارند که نظریهٔ انتقادی، قدرت روشن‌ساختن نیروهای تولیدکنندهٔ صورت فلکی سیاسی کنونی و همچنین مسیرهای احتمالی دور از آن را حفظ می‌کند. وندی براون توضیح داده است که چگونه «آزادی» به شعاری برای جنبش‌های آشکارا رهایی‌بخش تبدیل شده است و پیتر ای. گوردون این ایده را که فاشیسم ریشه در روان‌شناسی حساس شهروندان دارد، از بین برده است. این مقالات به‌دنبال اثبات غیرمنطقی‌بودن جهان معاصر نیستند و راحتی کاذب بازگشت آسان به ارزش‌های لیبرال دموکراتیک را ارائه نداده‌اند؛ در عوض از تعامل عمیق نویسنده‌ها با اندیشه‌های قرن‌های نوزدهم و بیستم برای بررسی تناقضات تاریخی و سیاسی که این لحظه را به وجود آورده، استفاده و پاسخ‌های آتشین و فوری به خواسته‌های روز ارائه کرده‌اند. این سه نویسنده در مقالات گردآمده در کتاب «اقتدارگرایی» و به‌میانجی نظریۀ انتقادی، به تحلیل و بررسی نقادانۀ بحران لیبرال‌دموکراسی و برآمدن شکل‌های جدید اقتدارگرایی پرداخته‌اند. متن اصلی کتاب «اقتدارگرایی» اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ میلادی منتشر شد. عنوان مقالات این کتاب عبارت است از «فرانکنشتاین نولیبرالیسم» به قلم وندی براون، «بازنگری در شخصیت اقتدارگرا» به قلم پیتر ای. گوردن و «نقد رادیکال و معرفت‌شناسیِ دیرآمد» به قلم ماکس پِنسکی.

 خواندن کتاب اقتدارگرایی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ نظریه‌ٔ انتقادی، بحران لیبرال‌دموکراسی و برآمدن شکل‌های جدید اقتدارگرایی در قالب مقاله پیشنهاد می‌کنیم.

درباره صالح نجفی

صالح نجفی در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمد. او پژوهشگر حوزهٔ فلسفه، نویسنده، مدرس، مترجم و ویراستار آثار فلسفی و فرزند «محمدعلی نجفی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. «آیت نجفی» برادر او است. مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» نوشتهٔ صالح نجفی در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان برترین کتاب‌های سال سینمای ایران در بخش تألیف برگزیده شد و جایزۀ بهترین تألیف هشتمین دورۀ کتاب سال سینما به او تعلق گرفت. بعضی از کتاب‌هایی که به‌وسیلهٔ صالح نجفی به پارسی برگردانده شده‌اند، عبارتند از «موسی و یکتاپرستی» (نوشتهٔ زیگموند فروید)، «مفهوم آیرونی» و «مفهوم اضطراب» (نوشتهٔ سورن کیرکگور)، «درس‌های برگسون برای زندگی» (نوشتهٔ مایکل فولی)، «درس‌های فروید برای زندگی» (نوشتهٔ برت کار) و «تفکر نامتناهی» (نوشتهٔ آلن بدیو)، «حوزه‌های عدالت» (نوشتهٔ مایکل والز)، «گفت‌وگوهایی با عباس کیارستمی» (نوشتهٔ گادفری چشایر)، «چگونه کیرکگور بخوانیم» (نوشتهٔ جان دی کپیوتو) و کتاب «اقتدارگرایی» (نشر نی).

بخشی از کتاب اقتدارگرایی

«اوضاع سیاست که خراب می‌شود نظریه‌پردازان سیاست وادار می‌شوند در مفهوم‌ها و روش‌ها و فرض‌هایی که در نظرشان ارجمند است، بازنگری کنند. حق هم دارند. رونق دوبارهٔ اقتدارگرایی و بیگانه‌هراسی و دشمنی با فرهنگِ مبتنی بر سیاست دموکراتیک که در طول دههٔ گذشته آفت جان بسیاری از کشورهای جهان شده، بی‌گمان از خرابی اوضاع سیاست نشان دارد. افق روشنی هم پیش رو نداریم. برای نظریه‌پردازان سیاست که به‌جان می‌کوشند این جریان‌های اقتدارگرا را قابل فهم سازندو به واژگون‌کردن یا دست‌کم کندکردنِ آن‌ها یاری رسانندبازنگری و در صورت لزوم دگرگون‌ساختن راه و رسم عمل ما مسئولیتی است هم حرفه‌ای و هم سیاسی. برای بسیاری از اصحاب علوم سیاسی، عصر نوپدیدی که حکمرانی دموکراتیک را در سراسر جهان به مخاطره انداخته در حکم شوکی است که نه ایشان برای مقابله با آن آمادگی داشتند نه فرض‌های جاافتادهٔ نظری‌شان. اصطلاح‌هایی چون عقب‌نشینی و واپس‌روی و ازدست‌رفتنِ قوام و سست‌شدن پیوندهای دموکراتیک صرفاً از علاقهٔ علوم اجتماعی به تغییرپذیری روال نظام‌های دموکراتیک یا پروژهٔ اندازه‌گیری میزان خطر در انواع گذر به سیاست‌های اقتدارگرا حکایت نمی‌کند.‌ این اصطلاح‌ها حاکی از هول و هراس‌اند، از این‌که مبادا شیرازهٔ کارها از هم بگسلد و هرآن‌چه سخت و استوار است دود شود و هوا رود.

فهم علل ریشه‌ای این قسم آسیب‌های منتشر در پیکرهٔ دموکراسی‌ها به طیف وسیعی از رهیافت‌های متفاوت نیاز دارد. در تراز نهادها، هر نظریه‌ای درباب زوال دموکراسی می‌باید تبیین کند که چگونه نهادهای سیاسی که پیشتر نهادهایی بادوام می‌نمودند، از تکیه به پارلمان تا اصول قانون اساسی و حکومت قانون، اینک زیر چنان فشاری قرار گرفته‌اند که مقاومت‌شان در برابر جریان‌های اقتدارگرا و بیگانه‌هراس و پوپولیستی دم‌به‌دم کمتر می‌شود. در ترازِ خُردترِ نگرش‌ها و ارزش‌ها و پای‌بندی‌های شخصی که اهمیتش هیچ از تراز نهادها کمتر نیست، هر نظریه‌ای درباب سست‌شدن قوام دموکراسی و افزایش مخاطرهٔ اقتدارگرایی می‌باید به منشأ این فشارها بپردازد و ببیند چه بر سر قلوب و اذهان شهروندان نظام‌های دموکراتیک آمده است که از دید بسیاری از ایشان سست‌شدن قوام نه‌فقط ممکن بلکه مطلوب می‌نماید. نظریه‌های رایج در علوم اجتماعی راجع به سست‌شدن قوام دموکراسی معمولاً می‌کوشند به این سؤال‌های اخیر به یاری روش‌های کیفی جواب دهند، آن هم به نحوی که دگرگونی‌ها در نگرش‌ها و انگیزش‌های شخصی شهروندان قابل مشاهده و قابل سنجش شوند. این روش‌ها فرض می‌گیرند که در لایه‌های پنهان زندگی روانی و عاطفی شهروندان دموکراسی برخی نگرش‌ها، ارزش‌ها یا تأثرهای اقتدارگرای «عمیق»، «مکنون» یا «زیربنایی» وجود دارد، نگرش‌هایی مکتوم که با تغییر اوضاع و تحریک رهبران سیاسی ممکن است «سرباز کنند» یا «فعال شوند» (این تعبیرها را می‌توان با رجوع به استعارهٔ سوت‌زدن برای سگ‌ها درک کرد).‌ این محتواهای اقتدارگرایانهٔ روان را ممکن است، البته به‌زحمت، فعالان علوم سیاسی هم بیرون بکشند، و همین‌که به‌درستی جمع‌آوری شدند به مجموعه داده‌هایی شکل می‌دهند که می‌توان با تجزیه و تحلیل‌شان به همبستگی‌های معنی‌دار میان تغییرات قابل اندازه‌گیری در نگرش‌ها و سایر دگرگونی‌های نظام سیاسی پی برد. از این طریق می‌توان فرضیه‌هایی راهگشا پرداخت دربارهٔ زوال جامعهٔ مدنی دموکراتیک، نارضایی سیاسی رأی‌دهندگان، افزایش سطح خشم و کین‌توزی و ناخرسندی، یا گسترش احساس‌های دموکراسی‌ستیز.»