کتاب از هایدگر تا گادامر

کتاب از هایدگر تا گادامر؛ در مسیر هرمنویتیک نوشتهٔ ژان گروندن و ترجمهٔ سیدمحمدرضا حسینی بهشتی و سیدمسعود حسینی است و نشر نی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب از هایدگر تا گادامر

هرمنویتیک در سدهٔ بیستم عمدتاً کارِ هایدگر و گادامر بوده است. اما این دو نه خود واردِ گفت‌وگو شدند و نه کسی آن‌ها را به‌درستی به گفت‌وگو واداشت. وضعیتِ مجموعهٔ آثار، که در خصوصِ هایدگر بسیار پیشرفت کرده و در موردِ گادامر تقریباً به پایان رسیده است، این رویارویی را نه‌تنها ممکن بلکه حتی لازم می‌سازد: زیرا رابطهٔ پیچیده و چندلایهٔ گادامر با آموزگارش در اثرِ اصلی‌اش حقیقت و روش (۱۹۶۰) احتمالاً به دلیلِ ملاحظاتِ شخصی کمتر بسط پیدا کرد و در نتیجه به‌دشواری قابلِ تعیین است. سؤال این است که آیا این اثر ادامهٔ کارِ هایدگر با ابزارهایی دیگر بود یا طرحی در مقابلِ طرحِ هایدگر؟ 

ژان گروندن نویسنده‌ای کانادایی است که آثار فلسفی متعددی به زبان‌های آلمانی، فرانسوی و انگلیسی دارد. از میان آثار او تا کنون دو کتاب Einführung in die philosophische Hermeneutik (درآمدی به هرمنویتیک فلسفی) و L’Herméneutique (هرمنویتیک) به زبان فارسی برگردانده شده‌اند. کتاب درآمدی به هرمنویتیک فلسفی در سال ۱۹۹۱ در آلمان منتشر و سپس به دوازده زبان ترجمه شد. این اثر در زمان کوتاهی با استقبال شایانی در محافل آکادمیک روبه‌رو شد؛ چراکه با پرداختن به «پیش‌تاریخِ» هرمنویتیک و طرحِ عمده‌ترین مباحثِ هرمنویتیک از گادامر به بعد، زمینهٔ خوبی را برای معرفی هرمنویتیک به علاقه‌مندان این رویکرد مهمِ فلسفی، به‌ویژه در یک سدهٔ اخیر، فراهم می‌ساخت. گروندن علاوه بر تسلط به چند زبان و قلمی رسا، به دلیل آشنایی عمیق با این رویکرد به ابعاد و زوایایی از هرمنویتیک و پیشینهٔ تاریخی آن توجه کرده بود که تا آن ایام در یک نوشتهٔ منسجم کمتر دیده شده بود. آشنایی گروندن با این رویکرد به دلیل مراودهٔ طولانی او با هانس‌گئورگ گادامر (۱۹۰۰-۲۰۰۲) بود که می‌توان او را پایه‌گذار هرمنویتیک فلسفی دانست. گروندن در سال ۱۹۸۲ رسالهٔ دکتری خود را در دانشگاه توبینگن به راهنمایی گادامر راجع به مفهومِ حقیقت در هرمنویتیک نوشت و در واپسین سال‌های عمرِ گادامر نیز با او ارتباطی تنگاتنگ داشت.

کتاب از هایدگر تا گادامر برگردانِ کتابِ Von Heidegger zu Gadamer. Unterwegs zur Hermeneutik است که گروندن آن را به زبانِ آلمانی نگاشته است. این کتاب، که در سال ۲۰۰۱ در انتشارات علمی معتبر Wissenschaftliche Buchgesellschaft در دارمْشتاتِ آلمان به چاپ رسیده، مسیر هرمنویتیک فلسفی را از هایدگر تا گادامر در یازده فصل پی گرفته و به موضوعاتی پرداخته است که افق‌گشایی‌های جدیدی را برای فهمِ هرمنویتیک نزد هایدگر و گادامر و معاصرانِ این دو به همراه دارد.

خواندن کتاب از هایدگر تا گادامر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های فلسفه، نشانه‌شناسی، نقد ادبی و فلسفه هنر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب از هایدگر تا گادامر

««ما “وجود و زمان” را نامی در نظر می‌گیریم برای نوعی تأمل که ضرورت‌اش به‌مراتب فراتر از کارِ فردی است که این ضرورت را نه می‌تواند “ابداع کند” و نه می‌تواند از عهده‌اش برآید. بنابراین، میانِ ضرورتی که با نامِ “وجود و زمان” خوانده می‌شود و “کتابی” که این نام را بر پیشانیِ خود دارد فرق می‌گذاریم. (“وجود و زمان” به‌عنوانِ نامی برای رویداد در خودِ وجود. “وجود و زمان” به‌عنوانِ صورتِ بیانی برای تأملی در چهارچوبِ تاریخِ اندیشه. “وجود و زمان” به‌منزلهٔ عنوانی برای رساله‌ای که می‌کوشد این اندیشه را محقق سازد.)»‌

هایدگر تنها در درآمدِ اثرِ اصلی‌اش وجود و زمان برنامهٔ هرمنویتیکیِ خویش را به‌طورِ مکتوب بیان کرده است. اما این درآمد مدخلی به اثری است که با آن آشنا نیستیم. مراد از این درآمد به‌واقع مدخلی برای طرحِ کتابی است که «تنها» دو ششمِ آن را پیشِ روی داریم. معاصران، اگر نگوییم خودِ هایدگر، مدت‌ها انتظارِ بخش‌هایی را می‌کشیدند که وعده داده شده بود، اما این اثر با سماجتِ تمام ــ گویی به‌عنوانِ سندی بر نوعی ناکامیِ بسیار آموزنده ــ خصوصیتِ «پاره‌نوشته‌بودنِ» خود را حفظ کرد. یقیناً می‌توان کوشید تا مقاصدِ بخش‌های نانوشته را بازسازی کرد، کاری که در پیش گرفتنِ آن نادر هم نبوده است.‌ اما این کتاب ــ علی‌رغمِ ۴۳۷ صفحهٔ جذاب‌اش که آن را مبدل به یکی از آثارِ اصلیِ فلسفیِ سدهٔ بیستم می‌کند ــ عملاً تندیسی نیمه‌تمام مانده است. با این حال درآمد ارائه‌کنندهٔ نگاهی به کارگاهِ این اثر است و از این جهت خودش نخستین شرح بر اثری است که عملاً در دست است.»