کتاب از رویا که حرف می زنیم

کتاب از رویا که حرف می زنیم نوشتهٔ پیر سورلین و ترجمهٔ سما قرایی و مرضیه نیلی است و نشر گمان آن را منتشر کرده است. این کتاب از مجموعهٔ خرد و حکمت زندگی است. از رویا که حرف می زنیم دریچه‌ای به تحلیل رویا با دیدی بین‌فرهنگی و مردم‌شناختی است.

درباره کتاب از رویا که حرف می زنیم

رویا چیست؟ همه رویا می‌بینند اما آیا همه رویا را هم می‌شناسند؟ چگونه می‌توان آن را بررسی کرد؟ چطور می‌توانیم هم‌زمان هم به رویاهایی بپردازیم که شرحشان در زندگی قدیسان و پیامبران آمده، هم آنهایی که شاعران در سروده‌هایشان آورده‌اند، هم رویاهایی که در کتاب‌های پزشکی ثبت شده و هم آنهایی که خود افراد در خواب دیده‌اند و تعریفشان کرده‌اند؟ 

کتاب از رویا که حرف می زنیم با نوشته‌ها و گفته‌های مرتبط با رویاها سروکار دارد. هدف پیر سورلین «تفسیر» رویاها نیست. قصد ندارد معانی پنهان آنها را روشن کند یا بخشی از «پیامی» را تشخیص دهد که به سرنوشت خواب‌بین مربوط می‌شود. او به‌دنبال روابطی نظام‌مند میان شیوه‌های گوناگونی است که مدت‌هاست برای تعریف، تحلیل، و توضیح رویا به کار می‌روند. از این دید، حتی اطلاعات نامربوط نیز زوایایی را روشن می‌سازند. 

در این کتاب، مسائل مربوط به فلسفهٔ دانش، نوروفیزیولوژی، یا کندوکاوهای علمی لحاظ نشده‌اند. آنچه نویسنده قصد بررسی‌اش را دارد گفتمان‌هایی است که مردم دربارهٔ این فعالیتِ مشترکِ بین نوع بشر درست کرده‌اند و همچنان مشغول تولید آن هستند؛ همان چیزی که رویا را تبدیل به موضوع نظریه‌پردازی‌های روشنفکرانه کرده است. رویا خیالی است که در سرِ فرد درست می‌شود، اما آنچه شبیه یک بازی خصوصی به نظر می‌رسد، در آنِ واحد بازی‌ای جهانی است که همه در آن شرکت دارند، شکلی از خیال‌پردازی است که بین تمامی انسان‌ها مشترک است. منتها آن مادهٔ اصلیِ رویا از ذهن بیدارمان می‌پرد. چیزی که پس از خواب برایمان می‌ماند صدا و تصویر نیست، بلکه نوعی برهم‌کنش است میان آنچه در خاطرمان مانده با شیوه‌های بازگوکردن رویا در جامعه. پژوهش سورلین، با هدف ارزیابی ماندگارترین ابعادِ خواب‌دیدن و چگونگی بازگوکردن و تعبیر و تفسیر رویا در گذر قرن‌ها، اساساً کیفی است. 

فصل‌ها و بخش‌های کتاب از رویا که حرف می زنیم از این قرار است:

فصل اول: رویا و خیال‌پردازی

ارواح سرگردان

زندگی، آن‌گونه که در خواب می‌بینیم

ورای واژه‌ها

فصل دوم: چه‌کسی می‌تواند بگوید رویا چیست؟

آیا رویا صرفاً ازبین‌رفتنِ خودآگاهی است؟

رویا، یا دشمن درون

«از جریانِ حقیقیِ ارادهٔ خویش زاده می‌شوم و به پرواز درمی‌آیم»

نیرویی الهی یا تخیل؟

معمایی ابدی

فصل سوم: بازگوییِ رویا: تمرین فصاحت و بلاغت

«به برادرانت نگو»

وین، ۱۹۰۰

وسوسهٔ جعل داستان

خواب‌بینِ بیدارشده

الگوهای توصیف

فصل چهارم: کاوش در دنیای واگویه‌های رویا

معمای محتوای رویا

بقایای روز

«درست مثل ماری که پوست می‌اندازد»

درون‌مایه‌های رویا / شرح رویا

فصل پنجم: قدرت معبّران

پژوهشی دربارهٔ رنگ بنفش

واسطان فیض الهی

حرفه‌ای‌ها

پول‌سازها؟

کاسبانِ ساده‌لوحیِ مردم؟

نتیجه‌گیری

خواندن کتاب از رویا که حرف می زنیم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اگر کتاب‌های مجموعهٔ خرد و حکمت زندگی را دوست داشته‌اید پس این کتاب را هم حتما بخوانید.

بخشی از کتاب از رویا که حرف می زنیم

«ما عادت داریم وقتی روی کسی یا چیزی متمرکز می‌شویم تا درک و مشاهده‌اش کنیم، آن را «عینی» بنامیم. اما از آنجایی که کنترلی روی رویاهایمان نداریم و رویاها خودبه‌خود ظاهر و غیب می‌شوند، آنها را پدیده‌ای ذهنی در نظر می‌گیریم.

اما آیا همیشه می‌شود به همین راحتی تجربیات درونی و بیرونی را از هم تفکیک کرد؟ کهنه‌سربازهای جنگ جهانی اول، که در سنگرهای خط مقدم جهنم را به چشم خود دیده بودند، پس از جنگ نیز اجساد مرده‌ای را می‌دیدند که التماسشان می‌کردند کسی خاکشان نکند؛ گورکن‌هایی را می‌دیدند که می‌خواستند آنها را نیز همراه اجساد دفن کنند؛ وقتی پریشان از خواب می‌پریدند، می‌فهمیدند که خواب دیده‌اند و صحنه‌های دهشتناکی که در خط مقدم دیده بودند در کابوسشان تکرار شده است. برخی استدلال می‌کنند که کابوس‌های ناشی از یک ضایعه در زندگیْ استثنا هستند و نباید آنها را لحاظ کرد. بگذارید نمونهٔ دیگری بیاوریم:

در اتاق نشیمن، رو به پنجره نشسته بودم. یکی وارد اتاق شد و آرام به سمتم آمد. ترسیده بودم، اما نه می‌خواستم سرم را برگردانم و نه می‌خواستم فرار کنم. بعد دیدم مرد بلندقد و تیره‌مویی جلوم سبز شد. نزدیکم شد، دستش را روی سرم گذاشت و پنجره را نشانم داد. از خواب پریدم، می‌لرزیدم و خیس عرق بودم. می‌دانستم خودِ مرگ بود که صاف زل زده بود به چشمانم.

این تصویر ذهنی آن‌قدر شفاف بوده که این مرد را به‌اندازهٔ رویدادی واقعی وحشت‌زده کرده است. اما شاید او تب داشته و در موقعیتی بوده که واقعیت و تخیل را با هم اشتباه گرفته است. پس بیایید نمونه‌ای عام‌تر را بررسی کنیم. بسیاری از ما تصویر واضح منظره، خیابان، سایه یا چهره‌ای را در ذهن داریم، اما نمی‌دانیم که آیا آن را در جایی دیده‌ایم که به خاطر نمی‌آوریم یا اینکه صرفاً در رویایمان بوده است. تصاویر رویا (و نه‌فقط تصاویر عجیب یا منحصربه‌فرد آن) اغلب تأثیری قدرتمند بر ذهن خواب‌بین می‌گذارند.»