کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین

کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین نوشتهٔ آنتونی کنی و ترجمهٔ محمدرضا اسمخانی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب زندگی و آرای فلسفی ویتگنشتاین است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین

با توجه به حجم بالای آثار منتشر شده پس از مرگ ویتگنشتاین و تفاسیر متعدد موجود، کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین رویکردی گزینشی و متمرکز را در بررسی اندیشه‌های او اتخاذ کرده است. هدف اصلی این اثر، نشان دادن پیوستگی و تحول تفکر ویتگنشتاین در حوزه فلسفه زبان و ذهن، با تأکید بر آثار کمتر بررسی شده سال‌های میانی او است. این کتاب با ترسیم یک نمای کلی از زندگی و اندیشه‌های ویتگنشتاین در فصل اول و ارائهٔ خلاصه‌ای فنی در فصل آخر، به دنبال ایجاد یکپارچگی در فهم آثار او است. فصل دوم، زمینهٔ منطقی و فلسفی لازم برای درک بهتر آثار ویتگنشتاین را فراهم می‌کند. فصول میانی کتاب به بررسی دقیق آثار کلیدی ویتگنشتاین، از جمله یادداشت‌های اولیه، رساله، گفت‌وگوها با وایزمن، ملاحظات و گرامر، می‌پردازند. هر فصل بر یک مسئله و اثر خاص تمرکز دارد. این کتاب با هدف جلوگیری از تکرار و زیاده‌گویی، از پرداختن به فلسفه ریاضیات ویتگنشتاین، که بخش قابل توجهی از آثار او را تشکیل می‌دهد، خودداری کرده است. همچنین، فهرستی از اختصارات مورد استفاده در کتاب ارائه شده است تا خوانندگان بتوانند به راحتی به منابع ارجاع داده شده دسترسی پیدا کنند.

خواندن کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ زبان و علاقه‌مندان به مطالعهٔ در باب زندگی و آرای ویتگنشتاین پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین

«ممکن است از خود بپرسیم که زبان خصوصی چیست و چرا امکان آن اهمیت دارد؟ زبان خصوصی، به معنایی که ویتگنشتاین مد نظر دارد، زبانی است که کلماتش «به آنچه صرفا برای شخص سخنگو قابل شناخت است ارجاع دارند: به احساسات خصوصی بی‌واسطه‌اش» (PI, I, ۲۴۳). این‌که چنین زبانی ممکن است یا نه، بیش‌تر به سبب استلزاماتش برای معرفت‌شناسی و فلسفه ذهن اهمیت فلسفی دارد تا به عنوان پرسشی مستقل. همان‌طور که در فصل اول گفته آمد، این‌که زبان خصوصی امکانپذیر است، از لوازم نظریه‌های فلسفی سنتی و تأثیرگذار مختلف است؛ در نتیجه، اگر زبان‌های خصوصی غیرممکن باشند، این نظریه‌ها کاذبند. برای مثال، برخی فلاسفه تجربه‌گرا اعتقاد داشته‌اند که یگانه واقعیت‌هایی که حقیقتا می‌دانیم تجارب خودمان هستند: آنچه ادعا می‌کنیم در باب جهان یا در باره اشخاص دیگر می‌دانیم، مبتنی است بر شناخت ما از فرایندها و حالات ذهنی خودمان. همین فلاسفه عموما بدیهی می‌دانند که شناخت ما از تجاربمان در زبان، حداقل در زبان خودمان، قابل بیان است و این‌که امکان این بیان مستلزم هیچ‌گونه آشنایی با جهان خارج و اذهان دیگر نیست. هرکه این فرض را بپذیرد باید به امکان زبانی خصوصی باور داشته باشد که کلماتش صرفا از طریق ارتباط با تجارب خصوصی معنا کسب می‌کنند. چنین شخصی به‌واقع باید معتقد باشد که زبان واقعیمان زبانی خصوصی است، نه به این معنی که خاص ِ کاربری واحد است، بلکه به این معنی که معانی کلمات نزد هر یک از ما از طریق فرایندی ذاتا خصوصی کسب شده است: نوعی تعریف اشاری درونی که در آن نمونه متناسبی از تجربه با واژه‌ای قرین می‌شود. البته، اگر تصور کنیم کلمات به این نحو معنا کسب می‌کنند، جای تردید است که آیا نمونه‌هایی که شخص واژگانش را از آن‌ها اخذ کرده، واقعا مشابه نمونه‌هایی‌اند که شخصی دیگر از آن‌ها بهره برده است. از این قرار، این نوع تجربه‌گرایی قرین گونه‌ای شکاکیتر است که در اندیشه‌هایی مثل «بانظر به جمیع معارفمان، آنچه من قرمز` می‌نامم تو سبز `می‌نامی و بالعکس» بیان می‌گردد (BB ۶۰; PI, I, ۲۷۲). یک نکته استدلال زبان خصوصی رد این گونه تجربه‌گرایی با شکاکیتِ ملازمِ آن است؛ یعنی نشان دادن این‌که اندیشه مذکور بی‌معنی است و تردیدهایی که به ذهن می‌آورد کاذبند. برنامه استدلال زبان خصوصی را می‌توان به‌خوبی در نقل‌قولی از رساله خلاصه کرد. «شکاکیت وقتی درصدد است در جایی تردید افکند که هیچ پرسشی نمی‌توان کرد ابطال‌پذیر نیست، بلکه به‌وضوح بی‌معنی است. زیرا که شک و تردید صرفا در جایی ممکن است که پرسشی موجود باشد، پرسش در جایی ممکن است که پاسخی موجود باشد، و پاسخ صرفا در جایی ممکن است که چیزی بتوان گفت» (TLP ۶.۵۱). پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شکاک تجربه‌گرا باید به منظور صورت‌بندی سؤالش زبانی خصوصی را به کار بندد؛ اما در زبانی خصوصی، هیچ چیزی قابل گفتن نیست و در نتیجه هیچ سؤالی قابل پرسش نیست.»