کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت

کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت نوشتهٔ کاترین مایرز و لیندا کربی و ترجمهٔ آرسام هورداد است و نشر افکار آن را منتشر کرده است. این کتاب حاوی تیپ‌شناسی یونگی و آزمون MBTI است.  اندیشه‌های مطرح‌شده در این کتاب، وامدار نظریات کارل گوستاو یونگ سوئیسی‌اند و مفاهیمِ کلیدی آن، از جمله توسعهٔ شخصیت، بر پایهٔ ایدهٔ یونگ دربارهٔ فردیت یافتن و کشف و پرورش خودِ منحصربه‌فرد بنا شده‌اند. ایدهٔ بنیادین این کتاب رشد و توسعهٔ شخصیت است و پیام آن دعوت فرد به شناختن ظرفیت‌های درونی خویش و تلاش فعالانه و آگاهانه برای به‌ثمرنشاندن این ظرفیت‌ها و عرضه‌کردن آن‌ها به جهان است.

درباره کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت

کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت نقشهٔ راهنمایی است برای پی‌بردن به لایه‌های عمیق‌ترِ تیپ‌های شخصیتی.

یونگ در سال ۱۹۲۱ کتاب تیپ‌های شخصیتی را منتشر ساخت و در آن کتاب ضمن معرفی ویژگی‌های سرشت متفاوت انسان‌ها، ریشهٔ بسیاری از اختلاف‌نظرها حتی در بین متفکران و نظریه‌پردازان را تفاوت سرشت شخصیتی آنان دانست.

کاترین مایرز سال‌ها در این فکر بود که بر اساس تفاوت سرشت بین کودکان، روش آموزش به آن‌ها باید متفاوت و متناسب با شخصیت هر کودک باشد و خود نیز تلاش کرده بود به طبقه‌بندی کودکان بپردازد. او زندگی‌‌اش را صرف این کرد که الگویی منسجم و جامع برای تشخیص تفاوت‌های استعدادها و توانایی‌های انسان‌ها بسازد.

آزمون ارزیابی شخصیت مایرز بریگز (MBTI) توانست به سنجش و گزینش سریع و بهترین نیروها برای هر کاری کمک کند. هزاران زن آمریکایی بر اساس تیپ سرشتی شخصیتشان در نقش شغلی مناسب گمارده شدند و اثربخشی MBTI در مقیاس وسیع جمعیتی مورد تأیید قرار گرفت.

چنین شد که MBTI تبدیل به آزمونی مهم برای غربالگری شخصیتی و وسیله‌ای مفید برای راهنمایی تحصیلی و شغلی شد و حتی در حوزه‌هایی بالینی همچون انتخاب همسر و مشاورهٔ پیش از ازدواج نیز مورداستفاده قرار گرفت.

 کاترین مایرز تیپ شخصیتی را قالبی صُلب و ثابت نمی‌داند، ضمناً اعتقادی به دسته‌بندی کردنِ آدم‌ها و برچسب زدن روی آن‌ها بر اساس تیپ شخصیتی‌شان ندارد. سرتاسر این کتاب قائل به «پویاییِ شخصیت» است و از توسعهٔ مداوم آن صحبت می‌کند و اصراری بر تحمیل یک چارچوب قطعی و ثابت ندارد.

 این کتاب شما را دعوت می‌کند تا ظرفیت‌های درونتان را بشناسید و برای محقق کردن جوهرهٔ وجودی‌تان، از تمام ابزارهای ذهنی، و نه فقط ترجیحاتِ خودتان، بهره ببرید. بعد از مطالعهٔ این کتاب دیگر این فکر به ذهنتان نمی‌آید که: «چون تیپ شخصیتی X دارم از عهدهٔ این کار برنمی‌آیم.» یا «تیپ Y برای چنین کاری ساخته نشده است» و ... در حقیقت دیگر روی خودتان و دیگران برچسب نخواهید زد و نگاهی حرفه‌ای‌تر و پخته‌تر به تیپ شخصیتی خود و دیگران خواهید داشت. در حقیقت این کتاب نقشهٔ راهی است برای این‌که خودِ مطلوب و دلخواهتان را بسازید و ایده‌های آن در این مسیر به شما کمک می‌کند تا از تمام ظرفیت‌های درون بهره ببرید.

مطالب این کتاب در سه بخش ارائه می‌شوند:

- فصل اول به معرفی کارکردهای تیپ‌های شخصیتی و مفهوم سیال بودن تیپ می‌پردازد و با ذکر مثال‌هایی از نحوهٔ عملکرد هر تیپ همراه است. این بخش شامل توضیحی دربارهٔ کارکرد غالب تیپ‌هاست و در ادامه این موضوع را روشن می‌سازد که چه تفاوت‌هایی میان کارکرد غالب درون‌ریز و برون‌ریز وجود دارد و هرکدام چه ویژگی‌هایی را در تیپ‌های شخصیتی به وجود می‌آورند.

- فصل دوم کتاب به معرفی نظریهٔ یونگ در خصوص توسعهٔ تیپ در گذر عمر می‌پردازد و با ذکر مثال‌هایی، مدل یونگ را برای شناخت الگوهای رایجِ رشدِ تیپ‌های شخصیتی به کار می‌گیرد. علاوه بر این، این بخش شامل مبحثی پیرامون تأثیرات محیطِ زندگی فرد بر رشد اوست که در پایان با نتیجه‌گیری مهمی در رابطه با نحوۀ‌ی به‌کارگیریِ مدل توسعهٔ تیپ یونگ خاتمه می‌یابد.

- فصل سوم این کتاب به ذکر راهکارهایی برای استفادهٔ کاربردی و عملی از مدل یونگ می‌پردازد، این بخش شامل پرسش‌هایی برای خودارزیابی و ارائه راهبردها و فعالیت‌هایی برای آشنایی و به‌کارگیریِ کارکردهای خارج از حوزهٔ ترجیح است که همگی ماحصل و خروجی کارگاه‌هایی با موضوع توسعهٔ تیپ، گذار میان‌سالی و مطالعهٔ رفتار افراد ۶۰ سال و بالاتر بوده است. این بخش خصوصاً برای کسانی که در آستانهٔ تحوّلی سرنوشت‌ساز (مثلاً میان‌سالی) قرار گرفته‌اند و همچنین کسانی که با این افراد در تعامل و ارتباط هستند مفید خواهد بود.

خواندن کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب علاقه‌مندان به رشد شخصیت پیشنهاد می‌شود. سطح این کتاب پیشرفته است و به برخی مضامینِ سطحِ بالای تیپ‌شناسی عمقی می‌پردازد، اما برای مخاطبِ عام نوشته شده است و از این رو برای همگان قابل‌درک و قابل‌استفاده است.

درباره نویسندگان

نویسندگان این کتاب از چهره‌های برجستهٔ حوزهٔ تیپ‌شناسی و از تأثیرگذاران این حیطه‌اند. خانم کاترین مایرز که عروس ایزابل مایرز (بنیان‌گذار پرسش‌نامه و ابزار MBTI) است، بیش از هفتاد سال از عمر خود را از طریق تألیفات بسیار و برگزاری دوره‌های رسمی و حرفه‌ای متعدد، وقف تیپ‌شناسی کرده‌ است. او طی سال‌هایی به‌عنوان دستیار تحقیق در رشتهٔ آمار در کالج برین مار مشغول فعالیت بود و هم‌زمان در کلاس‌های تحصیلات تکمیلی مدرسه کسب‌وکار وارتون تحصیل می‌کرد. او اکنون به همراه شوهرش پیتر مایرز صاحب امتیازان اصلی MBTI هستند. ترجیحات شخصیتی او INFP است.

خانم لیندا کِربی نیز از از مؤلفان و مدرسان برجستهٔ MBTI و به طور کلی نظریه، تیپ‌های شخصیتی است. حیطهٔ اصلی فعالیت او طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای توسعهٔ نیروی انسانی در سازمان است. تمرکز اصلی وی بر مقولاتی مثل تغییر سازمانی، توسعهٔ رهبری، و اثربخشی تیمی است. او سال‌هاست به‌عنوان متخصص تیپ‌شناسی MBTI، به ارائه و تدریس این ابزار به مردم سراسر دنیا می‌پردازد. او فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه کلورادو است و اکنون به همراه نانسی بارجر مرکز مشاوره‌ای را در شهر دنور کلورادو اداره می‌کند. ترجیحات شخصیتی او INTP است.

بخشی از کتاب ریشه های ناخودآگاه شخصیت

««اگرچه تیپ شخصیتی از قرارگرفتن چهار ترجیح در کنار یکدیگر به وجود می‌آید، اما ترکیب ویژگی‌های برآمده از ترجیحات، خصوصیات و مشخصات رفتاری فرد را تعیین نخواهد کرد. بلکه مجموعهٔ صفاتِ یک فرد از کنش متقابل میان ترجیحات حاصل می‌شود.»

ایزابل بریگز مایرز، مواهب متفاوت آدمی

کارکردها چه هستند و چرا باید به آن‌ها توجه کنیم؟

دایانا و راجر، مدیران بخش کارگزینی شرکتی هستند که در زمینه ارائه خدمات عمومی و رفاهی فعالیت می‌کند. مدتی پیش شرکت به دلیل افزایش بدهی‌ها، مجبور به تعدیل نیروهای خود در سطح کلان شد. از این رو مدیرعامل شرکت از دایانا و راجر خواست تا به‌عنوان بخشی از انجام فرایند تعدیل نیرو، ساختار مدیریتی جدیدی به وجود آورند که در کنار پاسخگویی به نیازهای فعلی شرکت از سلسله‌مراتب و قسمت‌های اداری کمتری نیز تشکیل‌شده باشد. اهمیت طرح نهایی دایانا و راجر در این بود که تأثیر زیادی روی سرنوشت کاری بسیاری از مدیران و کارمندان داشت و در نمایی وسیع‌تر نحوه کارکرد آتی شرکت را نیز تحت شعاع قرار می‌داد. راجر یک ISTJ و دایانا یک ESTJ است. وجود ترجیحات مشترک STJ بین آن‌ها و نیز نقاط قوت مرتبط با این ترجیحات باعث شد که آن‌ها به‌شکل مؤثری از عهدهٔ انجام این مسئولیت مهم برآیند:

- راجر و دایانا با هم موافق بودند که در مرحلهٔ اول باید مقدار زیادی از اطلاعاتِ واقعی و بخصوص مرتبط با موضوع را گردآوری کنند.

- برای هر دو نفر اطلاعاتِ مربوط به عملکرد شرکت‌های دیگر در مواجهه با موقعیتی مشابه بسیار مهم و ارزشمند تلقی می‌شد.

- هر دو نفر توانستند منطق و نگاه عینی خود را به‌کارگیرند و نگذارند روابطشان بر ضوابط و قانونمندی‌ها چیره گردد.

- هر دو آن‌ها مسئولیت خود را بسیار جدی گرفتند و بر انجام همه‌جانبهٔ وظایف تأکید داشتند. ضمن این‌که تحویل‌دادن کار، تا پیش از ضرب‌الاجلِ تعیین‌شده برای هر دو آن‌ها بسیار مهم تلقی می‌شد.

اما با نزدیک‌شدن به زمان تحویل کار شرایط تغییر کرد و اختلافی جدی میان آن دو شکل گرفت. با توجه به فرا رسیدن موعد مقرر برای ارائهٔ کار، دایانا -ESTJ معتقد بود اکنون زمان جمع‌بندی و نهایی‌کردن کار برای تحویل است. او بر این باور بود که اطلاعات لازم و کافی برای طرح به‌خوبی جمع‌آوری شده است و برای ارائهٔ نهایی آن نباید تعلل کرد. با این حال راجر -ISTJ اصرار داشت که اطلاعات مربوط به یکی از واحدها همچنان مبهم و ناکافی است و برای شفاف شدن موقعیت موجود، لازم است ارائهٔ گزارش نهایی را به تأخیر بیاندازند تا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت به دست آید. دایانا تلاش می‌کرد راجر را متقاعد کند که بخش مبهِم مربوط به گزارش، بسیار جزئی و کم‌اهمیت است و خللی به انسجام کلی گزارش وارد نخواهد کرد. دایانا اشکال‌تراشیِ راجر را بی‌مورد می‌دانست و معتقد بود وی بی‌دلیل دچار وسواس شده است. راجر نیز دایانا را به سرسری‌نگری و تعصب متهم می‌کرد و معتقد بود او پیش از به‌دست‌آمدنِ شواهد و اطلاعاتِ لازم، دست به نتیجه‌گیری زده است.

خوشبختانه احترام متقابل و اخلاق حرفه‌ای این دو نفر درنهایت منجر شد تا آن‌ها با یکدیگر سازش کنند. راجر بر آن شد تا بیست‌وچهار ساعت آینده را به بازدید از واحد مذکور اختصاص دهد و به استخراجِ اطلاعاتِ لازم بپردازد تا پس از جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز اقدام به بازنویسی بخش کوچکی از گزارش نماید. در عین حال دایانا نیز موافقت کرد که به نگارش گزارش نهایی ادامه دهد و آن را تکمیل کند. او قبول کرد که در صورت نیاز، اقدام به ویرایش و بازنویسی گزارش نماید.»