کتاب یاری متقابل؛ عامل تکامل

کتاب یاری متقابل؛ عامل تکامل نوشته پیتر کروپتکین است. این کتاب یکی از کتاب‌های مجموعه متون کلاسیک آنارشیسم است که انتشارات افکار با ترجمه روان هومن کاسبی منتشر کرده است. 

درباره کتاب یاری متقابل؛ عامل تکامل

 این کتاب در باب قانون «یاری متقابل» است که یکی از عوامل اصلی تطور قلمداد می‌شود، نه تمام عوامل تطور و ارزش مربوطهٔ آن‌ها است.

یاری متقابل؛ عامل تکامل  یک مجموعه از مقالات است که فیلسوف مشهور آنارشیست روسی پیتر کروپوتکین در سال ۱۹۰۲ نوشه شده است. اولین بار این مقالات در مجله انگلیسی قرن نوزدهم بین سالهای ۱۸۹۰ و ۱۸۹۶منتشر شده است، نقش همکاری و منفعت متقابل را در حیوانات و جوامع بشری گذشته و حال بررسی می‌کند. این کتاب استدلالی است در مقابل نظریه‌های رقابت محور بر اساس تفکر داروینیسم اجتماعی‌، و همچنین تصاویر عاشقانه همکاری که ژان ژاک روسو منتشر کرده است. یاری متقابل؛ عامل تکامل در کمونیسم آنارشیست متنی اساسی تلقی می‌شود، و مبانی علمی کمونیسم را جایگزین ماتریالیسم تاریخی مارکسیست‌ها می‌کند. بسیاری از زیست شناسان نیز آن را یک عامل کنش مهم در مطالعه علمی و یاری همکاری می‌دانند.

خواندن کتاب یاری متقابل؛ عامل تکامل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به جامعه شناسی پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب یاری متقابل؛ عامل تکامل

از میان پیروان علمی داروین، تا جایی که من می‌دانم، نخستین کسی که معنای کامل یاری متقابل را به‌عنوان قانون طبیعت و عامل اصلی تطور درک کرد، یک جانورشناس مشهور روسی، رئیس دانشگاه سنت‌پترزبورگ، به نام پروفسور کسلر بود. او ایده‌های خود را در سخنرانی پروراند که در ماه ژانویهٔ ۱۸۸۰، چند ماه پیش از وفات خود، در کنگرهٔ طبیعت‌گرایان روسیه ارائه داد. اما مانند بسیاری از چیزهای خوبی که فقط به زبان روسی منتشر شده‌اند، آن سخنرانی قابل توجه تقریباً به‌تمامی ناشناخته باقی مانده است.

او «در مقام یک جانورشناس کهنه‌کار» احساس می‌کرد موظف است تا علیه سوءاستفاده از اصطلاحی - تنازع بقا - که از جانورشناسی وام گرفته شده بود، یا حداقل علیه مبالغه در اهمیت آن اعتراض کند. او گفت جانورشناسی و علومی که با انسان سر و کار دارند، دائماً بر آنچه قانون بی‌رحمانهٔ تنازع بقا می‌نامند، اصرار دارند. اما وجود قانون دیگری را که می‌توان به‌عنوان قانون یاری متقابل توصیف کرد، به فراموشی می‌سپارند، قانونی که حداقل برای جانوران، به‌مراتب اساسی‌تر از قانون اول است. وی اشاره کرد که چگونه نیاز به تولید مثل ضرورتاً حیوانات را گرد هم می‌آورد و «هرچه افراد بیشتر با همدیگر بمانند، بیشتر از یکدیگر متقابلاً حمایت می‌کنند؛ و فرصت‌های گونه برای زنده ماندن و همچنین پیشرفت بیشتر در رشد فکری آن بیشتر است.» او ادامه داد: «تمام دسته‌های جانوران - و به‌ویژه عالی‌ترها - یاری متقابل را به عمل می‌گذارند.» او ایدهٔ خود را با مثال‌هایی که از زندگی سوسک‌های گورک و حیات اجتماعی پرندگان و برخی پستانداران گرفته شده است، توضیح می‌دهد. چنان که از یک سخنرانی افتتاحیهٔ کوتاه انتظار می‌رود، نمونه‌ها اندک بودند، اما نکات اصلی به‌وضوح بیان شدند؛ و پس از ذکر این نکته که یاری متقابل نقش باز هم برجسته‌تری را در تطور انسان ایفا می‌کند، پروفسور کسلر سخنانش را این‌گونه خاتمه داد:

بدیهی است که من تنازع بقا را منکر نمی‌شوم، اما ادعا می‌کنم که تکامل قلمروی حیوانات - و به‌ویژه بشریت - با حمایت متقابل بسیار موفقیت‌آمیزتر است تا مبارزهٔ متقابل ... تمام موجودات ارگانیک دارای دو نیاز اساسی هستند: تغذیه و تکثیر گونه. اولی آن‌ها را به مبارزه و نابودی متقابل هدایت می‌کند، در حالی که نیاز به حفظ گونه آن‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند تا از یکدیگر حمایت کنند. اما من تمایل دارم فکر کنم که در تطور دنیای ارگانیک - در اصلاح مترقی موجودات ارگانیک - حمایت متقابل میان افراد، نقش بسیار مهم‌تری از مبارزهٔ متقابل آن‌ها ایفا می‌کند.