کتاب تیره‌بختان

تیره‌بختان یا «بیچارگان» اولین رمان فئودور داستایفسکی، نویسنده برجسته روس است. این رمان در قالب مجموعه‌ای از نامه‌ها بین سال‌های ۴۵-۱۸۴۴ نوشته شده است. این رمان آنقدر دو منتقد بزرگ و صاحب‌نام روس بلینسکی و نگراسوف را به شوق آورد که اعلام کردند ستاره درخشانی در عالم ادبیات متولد شده است.

داستایفسکی جوان، نسخه دست‌نویس این کتاب را نزد نویسنده مشهور زمان گریگاروویچ می‌برد. او به همراه دوستش نکراسوف با هم شروع به خواندن دستنویس کردند و سپیده‌دم آن را به پایان رساندند. ساعت ۴ صبح نزد داستایفسکی رفتند و او را بیدار کردند و برای شاهکاری که آفریده بود به او تبریک گفتند. روز بعد بلینسکی با دیدار داستایفسکی فریاد زد: «جوان! هیچ می‌دانی چه نوشته‌ای؟...تو با بیست سال سن ممکن نیست خودت بدانی.» داستایفسکی سی سال بعد این لحظه را «شعف‌انگیزترین لحظه حیاتش» خواند.

درباره کتاب تیره‌بختان

ماکار دوشکین، کارمند نسخه‌بردار یک اداره دولتی بی‌اهمیت است. او شغل واقعی خودش را قربانی شدن می‌داند. او فردی صدیق، با وجدان، خحالتی و گوشه‌گیر است؛ از زد و بند و دسیسه‌هایی که همکارانش به‌کار می‌برند، کناره می‌گیرد. اما در نهایت آنان با او دشمنی می‌کنند. شکنجه دادن او منشا انرژی، تفریح و کانون و محور زندگی اداری آنان می‌شود. دوشکین خود را در میان آنان، یک موش بیچاره توصیف می‌کند.

دوشکین سرخورده از این اوضاع و ناتوان از مقابله با بدسیرتی همکارانش برای تسکین خود کاری می‌کند. قلم برمی‌دارد و می‌نویسد. او همچنان‌که بار دلش را برای دوست یا محبوبی به اسم واروارا آلکسیونا خالی می‌کند، کم‌کم می‌فهمد که حرفی برای گفتن دارد.

سبک نوشتاری نامه‌ها بسیار معمولی است، گاه با تکرارهای فراوان، جمله‌های شکسته بسته، اما پراحساس، سرشار از محبت و عاطفه.

داستایفسکی با همین رمان اولش پدیده جدیدی را به دنیای روانشناسی معرفی کرد. و آن تجزیه و تحلیل و روان‌کاوی ذهن بود.

او با تجزیه و تحلیل و روان‌کاوی ذهن خودش و آن‌چه در آن به‌صورت صدها شخصیت متفاوت، با اخلاق‌ها و روحیه‌های گوناگون وجود داشت، سبک جدیدی را در عالم نویسندگی ایجاد کرد که سرمشق و راهنمای بسیاری از نویسندگان جهان پس از خودش شد.

سبک احساسی و چهارچوب طبیعت‌گرای نامه‌ها بهانه‌ای است برای تحقیق و بررسی ضمیر ناخودآگاه آدم‌ها. در نامه‌های این دو نفر بسیاری مطالب پنهان و ناگفته می‌مانند، اما گاه، انگار ناآگاهانه پرده از روی احساس‌های بیان نشده کنار زده می‌شود و خواننده را منقلب می‌کند.

طبیعی بود که با وجود چنین ظهوری از داستایفسکی، پایان کارش «برادران کارامازف» باشد که همچون نگینی بی‌همتا برای همیشه بر قله ادبیات جهان می‌درخشد.

خواندن کتاب تیره‌بختان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

دوست‌داران ادبیات داستانی به ویژه ادبیات روسیه و کتاب های فئودور داستایفسکی را به خواندن این کتاب دعوت می‌کنیم.

درباره فئودور داستایفسکی

کمتر کسی است که نام فئودور میخائیلوویچ داستایفسکی نویسنده معروف روسی رمان جنایت و مکافات و برادران کارامازوف را نشنیده باشد. این نویسنده در سال ۱۸۲۱ در مسکو به دنیا آمد. داستایفسکی پس از پایان تحصیلات دبیرستان به کالج مهندسی نظامی در «سن‌پترزبورگ» رفت و در سال ۱۸۴۳ با درجه‌ی افسری از این کالج فارغ‌التحصیل شد.

نخستین داستانش، «تیره‌بختان»، که در سال ۱۸۴۶ انتشار یافت با اقبال گسترد‌ه‌ای روبه‌رو گشت. سه سال بعد به اتهام همکاری با باند «پترا شفسکی» بازداشت و به اعدام محکوم گردید. اما در واپسین لحظه مورد عفو قرار گرفت و تا سال ۱۸۵۴ در یک بازداشتگاه مجرمان واقع در ناحیه «اومسک» سیبری به سر برد. تجربه‌ی ناشی از زندگی در این بازداشتگاه او را در نوشتن کتاب «‌خاطره‌‌های خانه در گذشتگاه «‌که در سال ۱۸۶۱ انتشار یافت، توانا ساخت. فئودور میخائیلوویچ داستایفسکی در سال ۱۸۶۲ به سایر کشورهای اروپایی سفر کرد. در طول این سفر به قمار کشیده شد و همین امر نیز او را با مشکلات مالی فراوانی روبرو کرد. برخی از مهم‌ترین آثار داستایفسکی در این دوره عبارت هستند از: ‌یادداشت‌هایی از زیرزمین. (۱۸۶۴)؛ جنایت و مکافات‌(۱۸۶۵)، ‌قمارباز ‌(۱۸۶۶).

داستایفسکی در سال ۱۸۶۷ با «آناگریگوریوونا اسنیتکینا»، که زن ثروتمندی بود ازدواج کرد و همین امر نیز سبب شد تا اوضاع مالیش بهبود یابد. مهم‌ترین کتاب‌های این نویسنده معروف روسی پس از ازدواجش نیز عبارت هستند از: ‌ابله ‌(۱۸۶۹)؛ شیاطین (۱۸۷۱) و برادران کارامازوف (۱۸۸۰).

یژگی منحصر به فرد آثار داستایفسکی روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیت‌های داستان است به نحوی که سوررئالیست‌ها مانیفست خود را بر اساس نوشته‌های او ارائه کرده‌اند. عمده داستان‌های او سرگذشت مردمی ا‌ست عصیان زده، بیمار و روان‌پریش.