کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری

کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری نوشتهٔ بندیکت کهلر و ترجمهٔ جعفر خیرخواهان و محمد ماشین چیان است. نی این کتاب در حوزهٔ تاریخ اسلام را منتشر کرده است.

درباره کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری

بندیکت کهلر نگارش کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری (Early Islam and the birth of capitalism) را، بدون هیچ مقدمه و توضیحی، از شهر مکه و با شرح احوال اجداد پیامبر اسلام و شیوهٔ تجارت‌شان آغاز کرده است. نویسندهٔ کتاب حاضر تاریخ‌نگاری معاصر است و اقتصاد خوانده است. او یک ناظر بیرونی غربی و غیرمسلمان است و در کار خود به منابع مکتوب و گوناگون تاریخی، از صدر اسلام تا کنون، تکیه کرده است. با همهٔ این‌ها، او توصیف و تفسیری روشن از فعالیت‌های اقتصادی در شهرهای مکه، مدینه، دمشق، بغداد، بیت‌المقدس، قاهره، اسکندریه، قسطنطنیه، سیسیل و سایر سرزمین‌های دنیای قدیم به دست داده است و به تحلیل جنگ و نزاع بر سر کسب قدرت و ثروت، و شیوهٔ نهادسازی و تمدن‌سازی و خلق ثروت در عصر ظهور و اوج‌گیری تمدن اسلامی پرداخته است.

خواندن کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب تاریخ اسلام پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب صدر اسلام و زایش سرمایه داری

«اعتبارنامهٔ تمام‌وکمالِ سخن‌گویی در مخالفت با عثمان را می‌توان به ابوذر داد. او از نخستین ایمان‌آورندگان به محمد [ص] بود، اما برخلاف بسیاری از یاران او، هرگز از رابطهٔ نزدیکش با پیامبر برای ترفیع در جهان مادی بهره نجست. همین امر خودبه‌خود باعث می‌شد نقد او به افراط‌کاری فراگیر آن زمان هرچه بیشتر بُرنده و نافذ باشد. از نگاه ابوذر تلاش برای کسب ثروت تنها تا بدان‌حد قابل‌اغماض بود که به انسان یاری کند برای زندگی پس از مرگ آماده شود، حال آن‌که در نظر او خودنمایی متمولان نه‌تنها اخلاقی نبود که با دین محمد [ص] هم تا بن استخوان در تضاد بود. ابوذر به آن‌ها که گوش شنوا داشتند، یادآوری می‌کرد که روزی محمد [ص] به کوه احد نظر انداخت و به او گفت: «اگر روزی شمشی از طلا به قدر این کوه داشتم، همه‌اش را می‌بخشیدم و سه دینارش را نگه می‌داشتم.» کسی نمی‌تواند ثابت کند که محمد [ص] واقعاً چنین سخنی گفته است، اما نکتهٔ مهم این است که انتقادهای تند و بی‌پردهٔ ابوذر انعکاس نارضایتی‌ای بود که بسیاری کسان احساس می‌کردند. عثمان به اعتراض‌های ابوذر اعتنایی نمی‌کرد و می‌گفت، همهٔ مالیات‌هایی را که قرآن واجب کرده است می‌پردازد، و این‌که لذت بردن از زندگی کاملاً غیراخلاقی نیست. پاسخ او در برابر موعظه‌های تند و سخت‌گیرانهٔ ابوذر این بود که برخلاف گفتهٔ او، پیامبر هرگز از مسلمانان انتظار نداشت مثل زاهدان زندگی کنند. معاویه، امیر شام در دمشق، برای این‌که ابوذر را امتحان کند، به او هزار دینار هدیه داد و روز بعد به بهانه‌ای از او خواست تا آن را برگرداند، با این گمان که ابوذر در این فاصله پول را خرج کرده است و، درنتیجه، ریاکاری‌اش آشکار خواهد شد. اما این حیلهٔ او که برای خجل کردن ابوذر اندیشیده بود، نقش بر آب شد. زیرا ابوذر، به این دلیل ساده که همهٔ پول بادآورده را صدقه داده است، اعتراف کرد که نمی‌تواند هدیه‌اش را برگرداند. بدین ترتیب حیلهٔ معاویه، برای یک‌بار هم که شده، خنثا شد. ابوذر نه‌تنها موضع خود را نرم نکرد، بلکه به معاویه که برای خودش کاخی مجلل ساخته بود، حمله کرد. او معاویه را متهم کرد به این‌که «اگر این کاخ را از پول بیت‌المال ساخته‌ای، خیانت کرده‌ای و اگر از پول خودت، اسراف.» ابوذر وقتی به مدینه بازگشت سکوت نکرد و عثمان، برای این‌که شر این منتقد سرسخت را از سر خود باز کند ناچار او را تبعید کرد. در نظر مردم مدینه که به یاد می‌آوردند اجداد عثمان محمد [ص] را چگونه آزار و اذیت می‌کردند، این ظن شکل گرفت که مبادا روی آوردن بنی‌امیه به پرهیزکاری، پوششی است برای طمع‌کاری آن‌ها، و شایع شده بود هدف اصلی عثمان این است که بنی‌امیه اسلام را قبضه کند. اگر سبک زندگی عثمان از محبوبیت او کاسته بود، التفات آشکارش به نزدیکان،‌ بسیاری از اتباعش را از او متنفر کرده، و شیوهٔ مدیریت مستبدانهٔ وی، رهبری او را تحمل‌ناپذیر کرده بود. عثمان مدت‌های مدید عدم محبوبیت خود را که روزبه‌روز بیشتر می‌شد، نادیده می‌گرفت و، درنهایت، ادامه این شیوه باعث بالا گرفتن شورش‌های بی‌پرده و سریع‌تر شدن سرنگونی خود شد. عثمان در اقامت‌گاهش به محاصره درآمد و مهاجمان به منزلش راه یافتند و او را کشتند. در لحظهٔ مرگ خون او بر قرآنی که در دستانش بود پاشیده شد.»