کتاب اخلاق خلاق

کتاب اخلاق خلاق (درآمدی بر اخلاق نظری و عملی) با عنوان اصلی «Creative morality» نوشتهٔ دان مک نیون و ترجمهٔ ادیب فروتن است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم اخلاق قرار می‌گیرد، در باب اخلاق نظری و عملی است و نظام‌هایی اخلاقی را توصیف کرده که بیشتر ما تصمیم‌های اخلاقی خود را بر مبنای آن‌ها می‌گیریم. این اثر برای مطالعهٔ انتقادیِ این نظام‌ها، مبنایی نظری در اختیار ما گذاشته است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اخلاق خلاق اثر دان مک نیون

کتاب اخلاق خلاق (درآمدی بر اخلاق نظری و عملی) که نخستین‌بار در سال ۱۹۹۳ میلادی و در ایران در سال ۱۳۹۵ منتشر شد، نظام‌هایی اخلاقی را توصیف می‌کند که بیشتر انسان‌ها تصمیم‌های اخلاقی خود را بر مبنای آن‌ها می‌گیرند. این اثر برای مطالعهٔ انتقادیِ این نظام‌ها، مبنایی نظری در اختیار ما می‌گذارد. گفته شده است که «اخلاق خلاّق» برابر با مطالعهٔ فلسفی معماهایی اخلاقی است که برای افزایش آگاهی ما از نظام‌های اخلاقی‌ای که اغلب تصمیمات اخلاقیمان را بر آن‌ها بنا می‌کنیم، طراحی شده است. این کتاب به موضوعات متنوعی همچون صداقت دانشگاهی، محرمانه‌بودن سابقهٔ پزشکی بیماران، تروریسم، انجام‌دادن آزمایش‌هایی با سوژه‌های انسانی، اُتانازی، رشوه و مسائل محیط‌زیست پرداخته است. تمام معماهای فرضی این کتاب از موقعیت‌های واقعی زندگی گرفته شده است تا بتوان آن‌ها را در برابر واقعیت به آزمایش گذاشت. کتاب بر مبنای این فرضیه که تفکر اخلاقی، مکانیکی نیست و ذاتاً خلاّق است، شناخت‌شناسیِ اخلاقی جدیدی به وجود آورده است. این کتاب حاصل مجموعهٔ رادیویی دانشگاه مکاتبه‌ای «رایرسون» در سال ۱۹۸۵ میلادی است. دان مک نیون نشان می‌دهد که خلاقیت یک ویژگی ذاتی در تفکر اخلاقی است.

چرا باید کتاب اخلاق خلاق را بخوانیم؟

این اثر کمک می‌کند با مطالعهٔ فلسفی معماهای اخلاقی آشنا شوید. این کتاب را درآمد مفیدی بر مشکلات اخلاق عملی دانسته‌اند.

کتاب اخلاق خلاق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب علم اخلاق پیشنهاد می‌کنیم.

درباره دان مک نیون

دان مک نیون (Don MacNiven) متولد سال ۱۹۲۸ میلادی و استاد گروه فلسفه در دانشگاه یورک انتاریو واقع در تورنتو (کانادا) بوده است.

فهرست کتاب اخلاق خلاق

اخلاقِ خلاّق

مقدمه

۱. فضاهای خصوصی

۲. سنت‌های اخلاقی غربی

۳. صداقت دانشگاهی

۴. اخلاق آزمایشی

۵. تروریست‌های شهری

۶. مرگ آرام

۷. بلاتکلیفی اخلاقی

۸. صدای زنان

۹. اخلاق جهانی

۱۰. جهان اخلاقی رو به گسترش

ضمائم: معماهای دانشگاه آزاد

پرسش‌هایی برای تحلیل معماهای اخلاقی

بخشی از کتاب اخلاق خلاق

«آن‌ماری زن سیاهپوست بیست و هشت‌ساله و هلن زن سفیدپوست سی و دوساله هر دو برای گرفتن شغل پیش‌خدمتی در یکی از شعبه‌های رستوران زنجیره‌ای بزرگی اقدام می‌کنند. هر دو حدوداً پنج سال سابقه کار دارند و مایل‌اند آخر هفته‌ها کار کنند. هلن که تحصیلات دبیرستانی دارد نسبت به آن‌ماری که تنها تا مقطع راهنمایی خوانده، در آزمون استعداد که بخشی از روند استخدام اعضا در این رستوران زنجیره‌ای است عملکرد بهتری دارد. آن‌ماری برای ارتقای مهارت‌های کاری در یک برنامه دولتی ثبت‌نام کرده است. او متأهل است ولی فرزند ندارد، در حالی که هلن تازه طلاق گرفته و مادر دو پسر کم‌سن و سال است. رستوران زنجیره‌ای در واکنش به فشارهای اخیر دولت اجرای سیاست تبعیض مثبت را آغاز کرده است. در حال حاضر در شعبه‌ای که آن‌ماری و هلن تقاضای کار کرده‌اند ده درصد کارکنان از گروه‌های اقلیت هستند. هدف اجرای سیاست تبعیض مثبت افزایش بیست درصدی تعداد کارکنانی است که از گروه‌های اقلیت می‌آیند. دست نمایندگی‌ها در نحوه اجرای این سیاست باز است. مدیر شعبه در این مورد تصمیم می‌گیرد به پیروی از سیاست‌های کلی تبعیض مثبت آن‌ماری را استخدام کند. هلن که قادر به یافتن شغلی نیست مجبور می‌شود برای حمایت از خود و دو فرزند کوچکش تقاضای دریافت کمک‌های دولتی کند. آیا کار مدیر شعبه اخلاقاً صحیح است؟

سؤالی که معما پیش می‌کشد این است که آیا اساساً استفاده از رنگ پوست یا نژاد به عنوان ملاکی برای استخدام افراد صحیح است؟ برای فهم معما لازم است بعضی پیش‌زمینه‌های تاریخی را بدانیم. مدیریت رستوران با استخدام کارمند سیاهپوست سیاست تبعیض مثبت را اتخاذ کرده که سعی در جبران تبعیض‌های گذشته دارد. برای مثال جامعه کانادا جامعه‌ای نژادپرست و زن‌ستیز بوده است، گرچه نه به اندازه جوامعی مثل آلمان نازی، آفریقای جنوبی مدرن یا بخش جنوبی آمریکا که نمونه‌های بارز نژادپرستی بوده‌اند. همان‌طور که کارگروه ویژه بازنگری نظامنامه حقوق بشر اونتاریو متذکر شده:

تا اواسط قرن بیستم نقض حقوق بشر در کانادا علنی، وقیحانه و قانونی بوده است. حکم دادگاه عالی کانادا مبنی بر این‌که حق مالکیت خصوصی این قدرت را به مالکان می‌دهد که به دیگران به دلیل رنگ پوستشان خدمت ارائه نکنند، همین اواخر در سال ۱۹۴۰ صادر شده است. (حکم کریستی در مقابل شرکت یورک)»