کتاب مرد فیل نما

کتاب مرد فیل نما نوشتهٔ برنارد پامرنس و ترجمهٔ احسان کرم ویسی است. نشر قطره این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی یک نمایشنامهٔ ۲۱صحنه‌ای.

درباره کتاب مرد فیل نما

کتاب مرد فیل نما یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های برنارد پامرنس است. این نمایشنامه بعد از نخستین‌باری که روی صحنه رفت، توجه بسیاری از مخاطبان و منتقدان تئاتر را به خود جلب کرد. این اثر اقتباسی از زندگی «جوزف مریک» است؛ او به‌خاطر رشد بیش از حد غدد گوشتی و استخوان‌های صورتش، ظاهری عجیب پیدا کرده بود و  به او لقب «مرد فیل‌نما» داده بودند. داشتن یک زندگی معمولی، تمام آرزوی جوزف مریک بود. او که رؤیاهای ساده‌ای در سر داشت، دراین‌باره گفته است که در سرش آن‌قدر رؤیا جمع شده که می‌ترسد روزی بار سنگین آن‌ها گردنش را بشکند. او زندگی کوتاه و دردناکی داشت. زندگی او بن‌مایه‌ای برای نمایش چیستی زشتی و زیبایی انسان بود و نشان می‌داد که سیرت آدمی در این دنیای پر از صورتک‌ها چه اهمیتی می‌تواند داشته باشد. این نمایشنامه موفق به کسب جایزهٔ «تونی» شده است.

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «علیرضا نادری»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب مرد فیل نما را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی و علاقه‌مندان به نمایشنامه‌های خارجی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مرد فیل نما

«با یک بیماری مسری طرف هستیم

ترویس خواب است. مریک سخنرانی می‌کند.

مریک: برجسته‌ترین ویژگی این آقا، همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید، سری است که به نحو وحشتناکی عادی است. همین باعث می‌شود تا راحت دراز بکشد و به طرز کاملاً منحصربه‌فردی خوابش را ببیند، بدون این‌که بار رؤیای دیگران توی سرش جمع بشود و گردنش را بشکند. پیشانی‌اش نوعی روشنگری خیرخواهانه ساطع می‌کند که ما معتقدیم حالتی از خود افسونگری نیز در آن وجود دارد. دهان، از بهترین نوع خود در دنیا، به زیبایی تغییر ریخت داده و برای سخنرانی عالی است، هرچند قادر به انتقاد از خود نمی‌باشد. در دل نشانه‌هایی از نگرانی نمایان است. دستان آقای جراح خوب و محکم هستند و برای رضایت خاطر دیگران به زیبایی تراش خورده‌اند. هم‌چنین به خاطر سری سالم و طبیعی، دست راست قدرت مضاعفی پیدا کرده ولی مابین تشخیص بین مطالبهٔ حق و عمل خیر سرگردان است و ناچار برای خاطر خیر دیگران روی سرشان می‌کوبد. دست چپ لطیف و نحیف‌تر است و برای حکومت، مجازات و محدود کردن عضو مناسبی است. مشکل و نقص دیگری که این موجود بیچاره دارد این است که در دوران کودکی نوعی فقدان دوگانگی در وجودش رشد کرده و به همین خاطر قادر به درک احساسات دیگران نمی‌باشد و همدلی با دیگران برایش کمی سخت است. خواهش می‌کنم. (ترویس بی‌اعتنا شانه بالا می‌اندازد.) و به این صورت هیچ راه گریزی از دست شکنجه‌گران سرنوشتش نداشته است.

کله‌قیفی‌ها وارد می‌شوند.

یکی از کله‌قیفی‌ها: آقای مریک، شما نوعی بیماری ناشناخته و البته بسیار تکان‌دهنده‌ای را برای‌مان نمایش دادید. گفتید که او وقتی به این‌جا آمده در واقع زندگی اسبقش را می‌کرده. به عقیدهٔ من نبایستی اجازهٔ چنین کاری داده شود. مایهٔ بی‌آبرویی است. جای تأسف و خجالت دارد. حقیقتاً کار بی‌شرمانه‌ای است. ممکن است بیمار به طریقی که ما نمی‌دانیم در معرض خطر باشد. باید کاری کرد.

مریک: امیدواریم تا بیست سال آینده دانش کافی را برای درمان این بیماری پیدا کنیم.

یکی از کله‌قیفی‌ها: بیست سال! آقا حرف‌تان غیرقابل قبول است!

مریک: ما به تازگی این مورد را کشف کرده‌ایم و زمان درمان کاملاً مشخص نیست. ولی حقیقت این است که متأسفانه ما با یک بیماری مسری طرفیم.

مریک تکه‌ای دیگر بر ماکت کلیسای سنت فیلیپ قرار می‌دهد. کله‌قیفی‌ها خارج می‌شوند. ترویس شروع به بیدار شدن می‌کند. نور صحنه کم می‌شود.»