کتاب فواید گیاه خواری

کتاب فواید گیاه خواری نوشتهٔ صادق هدایت و حاصل گردآوری جهانگیر هدایت است. نشر چشمه این ناداستان را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب فواید گیاه خواری

کتاب فواید گیاه خواری حاوی یک ناداستان است. جهانگیر هدایت توضیح داده است که این کتاب نتیجهٔ مطالعات گستردهٔ داستان‌نویس مشهور و معاصر ایران، صادق هدایت است. او این کتاب را در پاریس و در روزهای تحصیل در فرانسه در ۲۳ مرداد ۱۳۰۶ تمام و در همان سال برای نخستین‌بار در برلن چاپ و منتشر کرد. اشارهٔ او به گفته‌ها و نوشته‌های دانشمندان، نویسندگان و صاحب‌نظرانی که در کتاب آمده است، بیانگر این حقیقت است که او هر آنچه بزرگان دررابطه‌با گیاه‌خواری گفته بودند، استخراج و در کتاب خود به‌عنوان شاهدمثال ارائه کرده است. صادق هدایت ۱۶ساله بود که به گیاه‌خواری روی آورد و اعلام کرد که دیگر گوشت نمی‌خورد؛ البته این موضوع در خانهٔ پدری او با عکس‌العمل‌های منفی روبه‌رو شد؛ چون در آن روزها انواع غذاهایی که در خانه‌ها پخت‌وپز می‌شد، محدود و تابعِ فصل و هماهنگ با فرهنگ هر خانه و خانواده بود. صادق هدایت کتاب حاضر را در ۱۲ فصل به رشتهٔ تحریر در آورده است. عنوان برخی از این فصل‌ها عبارت است از «فداییان شکم»، «خوراک طبیعی انسان»، «تجزیهٔ شیمیایی مواد خوراکی»، «مضرات گوشت»، «اخلاق و گیاه‌خواری» و «جواب ایرادات». این ناداستان را بخوانید.

در یک تقسیم‌بندی می‌توان ادبیات را به دو گونهٔ داستانی و غیرداستانی تقسیم کرد. ناداستان (nonfiction) معمولاً به مجموعه نوشته‌هایی که باید جزو ادبیات غیرداستانی قرار بگیرد، اطلاق می‌شود. در این گونه، نویسنده با نیت خیر، برای توسعهٔ حقیقت، تشریح وقایع، معرفی اشخاص یا ارائهٔ اطلاعات و به‌دلایلی دیگر شروع به نوشتن می‌کند. در مقابل، در نوشته‌های غیرواقعیت‌محور (داستان)، خالق اثر صریحاً یا تلویحاً از واقعیت سر باز می‌زند و این گونه به‌عنوان ادبیات داستانی (غیرواقعیت‌محور) طبقه‌بندی می‌شود. هدف ادبیات غیرداستانی تعلیم هم‌نوعان است (البته نه به‌معنای آموزش کلاسیک و کاملاً علمی و تخصصی که عاری از ملاحظات زیباشناختی است)؛ همچنین تغییر و اصلاح نگرش، رشد افکار، ترغیب یا بیان تجارب و واقعیات از طریق مکاشفهٔ مبتنی بر واقعیت، از هدف‌های دیگر ناداستان‌نویسی است. ژانر ادبیات غیرداستانی به مضمون‌های بی‌شماری می‌پردازد و فرم‌های گوناگونی دارد. انواع ادبی غیرداستانی می‌تواند شامل این‌ها باشند: جستارها، زندگی‌نامه‌ها، کتاب‌های تاریخی، کتاب‌های علمی - آموزشی، گزارش‌های ویژه، یادداشت‌ها، گفت‌وگوها، یادداشت‌های روزانه، سفرنامه‌ها، نامه‌ها، سندها، خاطره‌ها و نقدهای ادبی.

خواندن کتاب فواید گیاه خواری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ناداستان با موضوع فواید گیاهخواری پیشنهاد می‌کنیم.

درباره صادق هدایت

صادق هدایت در ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ در تهران متولد شد. این نویسنده، مترجم و روشنفکر ایرانی را از بنیان‌گذران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند. صادق هدایت تحصیل در دورهٔ متوسطه را در دبیرستان دارالفنون آغاز کرد، اما به‌علت درد چشم مجبور شد که یک سال مدرسهٔ متوسطه را ترک کند و پس از آن به مدرسهٔ سن‌لویی که مدرسهٔ فرانسوی‌ها بود رفت. تحصیل در این مدرسه زمینهٔ آشنایی هدایت با ادبیات جهانی را فراهم کرد. او از نوجوانی نوشتن در روزنامه‌ها را آغاز کرد. نخستین کتاب صادق هدایت «انسان و حیوان» نام دارد که درمورد مهربانی با حیوانات است. هدایت در سال ۱۳۰۵ با اولین گروه دانش‌آموزان اعزامی به خارج، راهی بلژیک شد و در رشتهٔ ریاضیات محض به تحصیل پرداخت. در همین سال داستان کوتاه «مرگ» را در مجلهٔ ایرانشهر که در آلمان منتشر می‌شد به چاپ رساند و مقاله‌ای به فرانسوی به نام «جادوگری در ایران» در مجلهٔ له‌ویل دلیس نوشت. هدایت از وضع تحصیل و رشته‌اش در بلژیک راضی نبود و می‌خواست خود را به فرانسه و در آنجا به پاریس که آن زمانْ مرکز تمدن غرب بود، برساند. سرانجام در اسفند ۱۳۰۵ پس از تغییر رشته و دوندگی فراوان به پاریس منتقل شد.

هدایت در سال ۱۳۰۹، بی‌آنکه تحصیلاتش را به پایان رسانده باشد، به تهران بازگشت و در بانک ملی مشغول به کار شد، اما از وضع کارش راضی نبود. با این وجود سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۴ برای هدایت دورانی پربار محسوب می‌شود. او در این مدت، آثار تحقیقی و داستانی بسیاری انتشار داد؛ از جملهٔ این آثار می‌توان به مجموعهٔ «انیران»، مجموعه داستان‌های کوتاه «سایه‌روشن»، نمایشنامهٔ «مازیار» با مقدمهٔ مجتبی مینوی، «کتاب مستطاب وغ‌وغ ساهاب» با همکاری مسعود فرزاد، مجموعه داستان‌های کوتاه «سه قطره خون» و چندین داستان کوتاه دیگر نظیر «گرداب»، «دون ژوان کرج»، «مردی که نفسش را کشت»، «صورتک‌ها»، «چنگال»، «لاله»، «آفرینگان»، «طلب آمرزش»، «محلل»، «مرده‌خورها»، «عروسک پشت پرده»، چاپ نخست «علویه‌خانم» و همچنین سفرنامهٔ «اصفهان نصف جهان» اشاره کرد. صادق هدایت در دوران اقامت خود در بمبئی در هند، اثر معروف خود «بوف کور» را که در پاریس نوشته بود، پس از اندکی دگرگونی، با دست بر روی کاغذ استنسیل نوشته و به‌صورت پلی‌کپی در ۵۰ نسخه منتشر کرد. این نویسندهٔ سرشناس ایرانی سرانجام در ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ در آپارتمان اجاره‌ای‌اش در خیابان شامپیونه، واقع در پاریس، با گاز خودکشی کرد.

بخشی از کتاب فواید گیاه خواری

«دامنهٔ گیاه‌خواری امروزه از حدود آسیا تجاوز کرده، چنان که در انگلیس و فرانسه و آلمان و امریکا و ممالک اسکاندیناو و غیره گروه بی‌شماری از آن با آغوش باز استقبال کرده‌اند و برتری آن بر خوراک خونین در همهٔ آب‌وهواها و محیط‌ها و نزد نژادهای مختلفهٔ انسانی شناخته شده. به طوری که امروز دیگر کسی نمی‌تواند لزوم خوراک خونین را برای انسان ثابت بنماید و بی‌شک نباتات خوراک آیندهٔ انسان خواهد بود.

علوم و اخلاق و احساسات و طبیعت دست به یکدیگر داده و به طرز روشنی موافقت دارند که گیاه‌خواری نجات‌دهندهٔ نژاد آدمیزاد است. روزی خواهد آمد که خوراک مردم به اندازه‌ای تغییر بکند که باور نخواهند نمود نیاکان ایشان یک خوراکِ آن‌قدر ناخوش و ناسالم و وحشیانه‌ای را می‌خوردند.

در ته قلب هر انسانی یک احساس عمیق و یک ذوق و میل فطری برای میوه و بوستان و گل و کشتزار وجود دارد و هر طبیعتِ تربیت‌شده و بی‌آلایش انزجار و دلگیری از بوی خون و منظرهٔ کُشتار و سلاخ‌خانه احساس می‌نماید. بچهٔ انسان دست به سوی میوه دراز می‌کند. این همان‌قدر طبیعی است که بچهٔ گربه روی طعمهٔ خونین جست‌وخیز می‌زند. آیا در آینده به چه باید امیدوار بود؟ گذشتگان از ناچاری خوراک خود را برگزیدند و آیندگان از روی انتخاب جدا خواهند کرد. آدمیان در ابتدا آن‌چه را که توانستند می‌خورند پس از [آن] آن‌چه دوست داشتند و بالاخره آن‌چه را که بهتر است خواهند خورد که پایهٔ آن روی میل طبیعی و تجربه قرار گرفته و درعین‌حال گوارا و سالم می‌باشد.

هنگامی که انسان از خوراک‌های خونین پرهیز کرد و خوراک خودش را مستقیماً از دست طبیعت گرفت خواهد دید قسمت بزرگ ناخوشی‌ها ریشه‌کن و نابود می‌گردد، بر ساختمان‌های پُرزور و قوای بنیه افزوده می‌شود و سن او بی‌اندازه زیاد می‌گردد و همچنین از کاستن شکنجه و زجر حیوانات یک آرامش بزرگْ کالبد و روان او را فراگرفته، نژاد آدمیزاد از یک قسمت عمدهٔ زحمات خود آسوده می‌شود و خوراک آیندگان خوراک طبیعی انسان خواهد بود.

سفرهٔ گیاه‌خوار منظرهٔ اسارت حیوان و سلاخ‌خانه و کُشتار و خون و شکنجهٔ طبیعت ماتم‌زده را نشان نمی‌دهد. خوراک او دورنمای باغ و بوستان و زندگانی روستایی و کشت و درو و جشن طبیعت را نمایان می‌سازد. سفرهٔ او چشم‌انداز سرزمین‌های سبز و خرم و خورشید تابان و شادمانی و دل‌رُبایی را جلوه‌گر می‌کند که دل‌کشی آن خواب را گوارا و بدون کابوس‌های هراسناک و خونین جانوران می‌نماید.

گیاه‌خواری اولین گامی است که به سوی راستی و درستی برداشته می‌شود و برای آیندگان خیلی گران‌بها خواهد بود. زیرا که زرخریدی و اسارت انسان و حیوان را برمی‌اندازد. صنایع و کارهایی را که سبب تقلب و طفیلی‌گری و دزدی و جنگ است ریشه‌کن می‌نماید. دشت‌ها و کشتزارها، که نمایشگاه زندگانی آرام و شادمان می‌باشد، دیگر منظرهٔ خوفناک کُشتار و ناله و شکنجهٔ ساکنین دل‌رُبای آن‌جا را که پیرایش طبیعت است نشان نمی‌دهد. زیرا دژخیم بی‌وجدان و خون‌خوار امروزه یک پشتیبان آنان می‌باشد، احساس برادریِ حقیقی در دل مردمان پیدا شده و نه‌تنها منحصر به آدمیان است بلکه یک برادری و برابری خواهد بود که همهٔ آفریدگان طبیعت را به هم وابستگی می‌دهد.

اگر نژاد آدمیزاد باید روزی به اوج ترقی و تکامل برسد در یک محیط طبیعی با خوراک نباتی خواهد بود چنان که گوشت‌خواری و تمدن مصنوعی او را فاسد کرده و به سوی پرتگاه نیستی می‌کشاند، مگر این‌که یک نژاد برومند و نونهالی که زندگانی‌اش از روی قوانین طبیعت است جانشین او بشود، وگرنه به طرز ننگینی نژاد او خاموش خواهد گشت.»