کتاب هومو نرانس

کتاب هومو نرانس (اسطوره - باستان‌شناسی روایت) نوشتهٔ اسماعیل گزگین و ترجمهٔ بهروز عوض پور است. نشر چرخ این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب هومو نرانس

کتاب هومو نرانس که چاپ نخست آن در سال ۲۰۲۰ منتشر شده، تنها اثر از مجموعهٔ آثار اسماعیل گزگین در حوزهٔ اسطوره‌شناسی هنر است که به زبان فارسی ترجمه و چندین‌بار تجدیدچاپ شده است. موضوع اصلی کتاب «هومو نرانس» بیان اهمیت و ضرورت روایت‌پردازی در هستی و حیات انسان است و از این راه نوعی از انسان که می‌توان هومو نرانس یا انسان روایت‌پرداز نامیدش، تبیین می‌شود. اسماعیل گزگین این مهم را با رویکردی تاریخی و روشی کاملاً علمی، اسطوره باستان‌شناسی، به فعلیت رسانده است. او برای این منظور، کلان‌روایت‌های اسطوره‌ای و خرده‌روایت‌های مرتبط با تک‌تک آن‌ها را طبقه‌بندی کرده است تا از این راه بر نقش اساسی آن‌ها در چندوچون پیش‌روی تاریخ بشر صحه گذارد؛ به عبارت دیگر، او سعی دارد رابطه‌ٔ متقابل نقاط عطف تاریخ بشریت را با زمان تقریبی پردازش کلان‌روایت‌های اسطوره‌ای تبیین کند. به‌باور این نویسنده، نخستین نقطه‌ٔ عطف تاریخ بشریت با زمان تقریبی پردازش اسطوره‌های کیهان‌ساز مصادف است؛ دومین نقطه با اسطوره‌های فرهنگ‌ساز، سومین نقطه با اسطوره‌های جداساز و واپسین نقطه با اسطوره‌های ایدئولوژی.

خواندن کتاب هومو نرانس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران و پژوهشگران حوزه‌های اسطوره‌شناسی،‌ نمادشناسی و انسان‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره اسماعیل گزگین

اسماعیل گزگین در سال ۱۹۶۵ در قونیه به دنیا آمد و دانش‌آموختهٔ رشتهٔ اسطوره - باستان‌شناسی از دانشگاه اژه شد. او عضو هیئت‌علمی همان دانشگاه است و ده‌ها مقالهٔ علمی - پژوهشی و بیش از ده کتاب تحقیقی - تحلیلی به چاپ رسانده است. او بنا بر اسطوره‌شناسی سنتی در پی کشف رسوبات روایت‌های اسطوره‌ای در آثار هنری نیست؛ به دیگر سخن او به توصیف یا تحلیل آثار هنری که بر مبنای روایت‌های اسطوره‌ای خلق شده‌اند نمی‌پردازد، بلکه بنا بر اسطوره‌شناسی نو در پی آن دسته از آثار هنری است که طرح و پیرنگ آن‌ها اساساً اسطوره‌ای است؛ برای روایت‌های اسطوره‌ای خلق نشده‌اند بلکه خودشان از اساس اسطوره‌ای هستند.

بخشی از کتاب هومو نرانس

«روایت پیدایش کیهان (با همهٔ عوامل و عناصر خود) پیش‌نیاز روایت آفرینش انسان بود. موجودی که هستی و حیات او بر زبان مبتنی بود، و به تبع این در نظام فکری او «تبیین» محتاج «بیان» بود، نظیر آینه‌های برابر، وجود خود را مدیون وجود «دیگری» می‌پنداشت. چندوچون رابطه با دیگری را او خود می‌ساخت / برمی‌ساخت، پس همهٔ هم‌وغم او این بود که در این رابطه عاملیت، دقیق‌تر فاعلیت، با خود او باشد. اما نه که این‌همه در بستر لغزان و منعطف زبان آن هم با مواد اولیه‌ای از جهان مبهم و تاریک ناخودآگاهی انجام می‌شد، رابطهٔ مذکور مبتنی بر تمایزها و به سیاق دیالکتیک برقرار می‌شد، و در چنین شرایطی فاعلیت انسان تنها در صورتی ممکن بود که نخست فاعلیت دیگری از طرف او به رسمیت شناخته شود. پیش‌تر گفته شد که هومو ساپینس می‌دانست و می‌دانست که می‌داند و اکنون باید افزود که این خودشناسی محتاج دگرشناسی بود. به پرسش «انسان چیست / کیست؟» در زبان تنها در صورتی می‌توان پاسخ داد که پیش‌تر مشخص شود دیگری او چیست / کیست؟ هومو ساپینس در حکم انسان اندیشنده برای خود دو دیگری متصور بود: حیوان ـ انسان که او آگاهانه سعی می‌کرد فراموشش کند درحالی‌که در اعماق ناخودآگاهی او خزیده بود و همچنان در ذهنیت او عاملیت داشت، و انسان ـ ایزد که غایت میل نهان او بود و خواست آشکارش. پس روایت‌های پیدایش کیهان و در تداوم آن آفرینش انسان اسطوره‌هایی هستند که انسان پس از دوری از طبیعت و پیش از نیل به فراسوی طبیعت در جهت تبیین هویتی نو برای خود ساخته / برساخته است. از این راه به‌جرئت می‌توان گفت که این روایت‌های استعاری نمادین قدیم‌ترین منابع برای تشخیص کیستی / چیستی انسان هستند.»