کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش

کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش (مجموعه نه نمایشک) نوشتهٔ کریستوفر دورنگ و تر الگزاندر والنزا و ترجمهٔ هایده حائری است و نشر قطره آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش

نمایش کوتاه یا نمایشَک چنان‌که از عنوانش پیداست به نوعی از نمایش اطلاق می‌شود که اجرای آن از آغاز تا پایان مدت کوتاهی، در مقایسه با نمایش‌نامه‌های بلند (سه پرده‌ای) زمان می‌برد. پیدایی و چگونگی به وجود آمدن این‌گونهٔ نمایشی به مانند خود تئاتر، به نخستین شیوهٔ ارتباطی بین انسان‌ها در جوامع بشری برمی‌گردد؛ شاید از هنگامی که آدمیان در گروه‌های کوچک، شب‌ها گرد آتش جمع می‌شدند و از میان‌شان یک نفر به روایت عملی شکاری می‌پرداخت که در روز انجام داده بود. به این ترتیب نمایشی ساده، هیجان‌انگیز و قابل لمس شکل می‌گرفت که می‌توانست تا مدتی که آتش جان داشت موجب ارتباط و سرگرمی اطرافیان شود.

در یونان باستان که به عنوان سرچشمهٔ هنرهای مختلف از جمله تئاتر به معنای امروزی‌اش شناخته می‌شود، انواع نمایش بلند و کوتاه به شکل‌های مختلف اجرا می‌شد؛ انجام اعمال آکروباتیک، تردستی و رقص‌های آیینی، داستان‌های اساطیری و میم همگی به صورت پیش‌پرده یا میان‌پرده و یا حسن ختام در کنار تراژدی و کمدی در جشنواره‌های مختلف به روی صحنه می‌رفتند. حکومت‌های مذهبی قرون‌وسطی نیز علیرغم مخالفت‌های اولیه‌شان با هر نوع لذت و سرگرمی، نتوانستند کاربرد نمایش را در درازمدت ممنوع نگاه دارند و به ناچار خودشان هم از انواع شیوه‌های نمایشی در اجرای مصائب مسیح و حواریونش بهره می‌گرفتند. از رنسانس به بعد با ظهور کمپانی‌های تئاتری سیار و دائمی، دست نمایشگران برای استفاده از شگردها و روش‌های مختلف در اجرای تئاتر بازتر شد و هنرمندان سعی کردند با چینش و ترکیب انواع نمایش موجبات جذب تماشاگر بیش‌تر را فراهم آورند؛ بدین‌سان بود که زمینهٔ به وجود آمدن واریته (قطعه‌های کوتاه نمایشی به همراه موسیقی)، کمدیا دل‌آرته (نمایشی شبیه روحوضی)، کمدی‌های اسلپ استیک (بزن و بکوب)، مونودرام (نمایش‌های تک نفره)، مضحکه، پانتومیم (نمایش بی‌کلام) و هزاران شیوهٔ دیگر به تدریج پیدا شد.

اجرای نمایش کوتاه با نوع بلند آن شکل متفاوتی دارد البته اگر نویسنده بتواند از عهدهٔ کوتاه نوشتن نمایش خود سر بلند بیرون آید. نگارش یک نمایش کوتاه ابداً به معنای کوتاه کردن نمایش بلند نیست. درست به همان ترتیب که فیلم کوتاه در کنار فیلم بلند یا فیلم داستانی، ژانری متفاوت در فیلم‌سازی شناخته می‌شود، نمایش کوتاه دارای ویژگی‌هایی است که در نگارش حتماً باید رعایت شوند تا ظرفیت‌های هنری را در اجرا نشان دهند.

کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش مجموع نه نمایشک به این قرار است:

نمایشنامه‌های کریستوفر دورنگ:

نمایش یک دقیقه‌ای

آفْت دهان و آفَت جان

فلسی و اکسی

دو زن در زمین بازی

ادارهٔ راهنمایی و رانندگی

مجلس ختم

نمایشنامه‌های تُر الگزاندر والنزا:

انتخاب هاریسون

پولت یا جونت

متروی شمارهٔ نُه

شهرهای خنده‌دار

خواندن کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران نمایشنامه‌های کوتاه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب از یک تا ده دقیقه نمایش

«فلسی: من عاشق فرنی‌ام، عاشق فرنی وانیلی، فرنی شکلات، حتی فرنی نشاسته رو هم دوست دارم.:

اکسی: من اصلاً از فرنی خوشم نمی‌آد.

فلسی: من دوست دارم، من فرنی دوست دارم.

اکسی: فهمیدم، ولی من دوست ندارم.

فلسی: چرا خیلی هم دوست داری، یادت رفته مادرمون چه فرنی و کلوچه‌های خوشمزه‌ای برامون درست می‌کرد؟ یه روز می‌نشست یه دوجین دو دوجین کلوچه درست می‌کرد، اون‌وقت اون‌ها رو قایم می‌کرد، یادته کجا قایم‌شون می‌کرد؟

اکسی: من کلوچه دوست ندارم، هیچ وقت هم دوست نداشتم و هیچ وقت هم دوست نخواهم داشت. تازه کلوچه برا آدم ضرر داره.

فلسی: این روزها چی برا آدم ضرر نداره (با لذت به یاد می‌آورد.) اون کلوچه‌ها رو همه جای اتاق پخش می‌کرد، اونارو می‌ریخت تو ظرفای مخصوص بعد اونارو می‌ذاشت زیر کاناپه، زیر فرش، پشت بالش‌های مبل‌ها، پشت کابینت ظروف چینی، پشت پرده، تو سوراخ دیوار، بالای درگاهی، هرجا رو که نگاه می‌کردی کلوچه می‌دیدی. اون زن علاقهٔ عجیبی به کلوچه داشت.

اکسی: اون اصلاً کدبانوی خوبی نبود، مادر و می‌گم، اون نباید این کار رو می‌کرد، خونه‌مون پر حشره‌های موذی شده بود.

فلسی: حق با توئه، ما حشره زیاد داشتیم، اغلب‌شون هم از توی فرش‌هامون سر در می‌آوردن، از اون‌جا به همه جای دیگه راه پیدا می‌کردن. من که ازشون زیادم بدم نمی‌اومد. تو چه‌طور؟

اکسی: من ازشون متنفر بودم، تحمل‌شون برام زجرآور بود.

فلسی: آره خوب ولی آدم یاد می‌گیره همه چی رو تحمل کنه. مگه نه؟

یک‌دفعه به سمت اکسی خم می‌شود و یک تو سری محکم به او می‌زند، اکسی شوکه شده و سخت عصبانی.

اکسی: این چه کاری بود کردی؟

فلسی: یه جونور تو موهات بود.

اکسی: هیچ هم نبود.

فلسی: چرا بود.

اکسی: می‌گم تو موهای من هیچ جونوری نبود.»