کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی

کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی نوشتهٔ صالح نجفی است. نشر لگا این کتاب را منتشر کرده است. این اثر از مجموعهٔ «عشق در سینما» از این نشر است.

درباره کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی

صالح نجفی در کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی فیلمی از سینمای فرانسه را در دو وجه روابط انسانی و روابط سیاسی بررسی می‌کند. او در این اثر، تحلیلی فرامتنی از فیلم «بوسه‌های دزدکی» اثر «فرانسوا تروفو» ارائه و نسبت آن را با سینمای موج نوی فرانسه بررسی می‌کند. این اثر که سومین کتاب از مجموعه‌ٔ «عشق در سینما» است، ضمنِ مروری بر طرح فیلم، به واکاوی روابط عاشقانه در فیلم بوسه‌های دزدکی می‌پردازد. نویسنده تحلیل فیلم را در دو بخش تاریخ سینما و جنبش دانشجویی - کارگری می ۱۹۶۸ فرانسه ارائه می‌دهد؛ چراکه این فیلم ارجاعات بینامتنیِ فراوانی به تاریخ سینما دارد و اثری مهم درمورد اتفاقات این دوره از تاریخ محسوب می‌شود. موج نوی فرانسه جنبشی در سینمای فرانسه‌ٔ دهه‌ٔ ۱۹۵۰ بود که به‌رهبری منتقدان مجله‌ٔ سینمایی «کایه‌دو» شکل گرفت. این جنبش تحولی را در سینمای فرانسه و بعدتر در سینمای جهان ایجاد کرد. فیلم‌های موج نو از نظر روایت و تصویر از قواعد مرسوم سینمای آن دهه روی‌گردان شدند و بدون قائل‌شدن آغاز و پایانی مشخص برای داستان‌ها، تنها برشی از زندگی شخص را به تصویر می‌کشیدند. آزادی در روابط و پدیده‌ٔ عشق آزاد محصول همین سینما بود. در این دوره، فیلم‌ها بر هویت آدم‌ها تأکید داشتند و به دغدغه و تنش‌های سیاسی قشر جوان بیشتر پرداخته می‌شد. مضمون‌ها سیاسی‌تر شدند و کمتر از مسائلی مانند ازدواج و خانواده سخن به میان می‌آمد. علاوه‌بر تحول در مضمون، تکنیک‌های فیلم‌برداری و تدوین نیز دست‌خوش تغییر شد.

فرانسوا تروفو یکی از سردمدارانِ موج نوی فرانسه بود. صالح نجفی در این کتاب، از فیلم تروفو به‌عنوان نقطه‌عطفی نه‌تنها در کارنامه‌ٔ کارگردان، بلکه در تاریخ موج نوی سینمای فرانسه یاد می‌کند. او بر این عقیده است که فیلم در مرز عشق و سیاست حرکت می‌کند و نقطهٔ عطفی در سینمای سیاسی نیز در نظر گرفته می‌شود. فیلم چندسبکی است و در ژانرهای مختلف بازی می‌کند. داستان این فیلم روایتی از جوانی به‌ نام «آنتوان» است که پس از اخراج از ارتش نزد معشوق جوانی خود «کریستین» برمی‌گردد، اما رابطه‌ای عمیق بین آن‌ها شکل نمی‌گیرد. برای فهمیدن ادامهٔ ماجرای آنتوان این اثر از فرانسوا تروفو را ببینید و این کتاب را بخوانید.

خواندن کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران سینمای موج نو و علاقه‌مندان به نقد هنری پیشنهاد می‌کنیم.

درباره صالح نجفی

صالح نجفی در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمد. او پژوهشگر حوزهٔ فلسفه، نویسنده، مدرس، مترجم و ویراستار آثار فلسفی و فرزند «محمدعلی نجفی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. «آیت نجفی» برادر او است. مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» نوشتهٔ صالح نجفی در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان برترین کتاب‌های سال سینمای ایران در بخش تألیف برگزیده شد و جایزۀ بهترین تألیف هشتمین دورۀ کتاب سال سینما به او تعلق گرفت. بعضی از کتاب‌هایی که به‌وسیلهٔ صالح نجفی به پارسی برگردانده شده‌اند، عبارتند از «موسی و یکتاپرستی» (نوشتهٔ زیگموند فروید)، «مفهوم آیرونی» و «مفهوم اضطراب» (نوشتهٔ سورن کیرکگور)، «درس‌های برگسون برای زندگی» (نوشتهٔ مایکل فولی)، «درس‌های فروید برای زندگی» (نوشتهٔ برت کار) و «تفکر نامتناهی» (نوشتهٔ آلن بدیو)، «حوزه‌های عدالت» (نوشتهٔ مایکل والز)، «گفت‌وگوهایی با عباس کیارستمی» (نوشتهٔ گادفری چشایر)، «چگونه کیرکگور بخوانیم» (نوشتهٔ جان دی کپیوتو) و کتاب «اقتدارگرایی» (نشر نی).

بخشی از کتاب عشق در سینما؛ بوسه های دزدکی

«فیلم تروفو به‌اندازهٔ ارجاع‌های فرانسوی‌اش ارجاع‌های آمریکایی هم دارد که البته پیچیده‌ترند. سینمای آمریکا از آغاز موج نو تحت تأثیر سینمای فرانسه قرار گرفت و در اینجا به سه مورد از این تأثیرپذیری‌ها اشاره می‌کنیم. اولی فیلم منحصر بفرد سایه‌ها (۱۹۵۹) است که جان کاساویتِس به‌صورت کارگاهی (ورکشاپی) ساخت. دومی فیلم فارغ‌التحصیل (۱۹۶۷) مایک نیکولز است که دقیقاً یک سال قبل از فیلم تروفو ساخته شد و فیلم تروفو به‌طرز معناداری جوابی فرانسوی است به این فیلم آمریکایی که خود تحت تأثیر موج نوِ سینمای فرانسه ساخته شده. فارغ‌التحصیل از لحاظ ساختار روایی به فیلم تروفو بسیار شبیه است: داستین هافمن همان آنتوان دوانلِ سینمای آمریکاست و او هم بین دختری جوان و زنی مسن گیر کرده، باید از اغواگری زن مسن فرار کند و به آغوش دختر جوان برگردد. اما فیلم نیکولز دربارهٔ بحران ناشی از شکاف نسلی است و فیلم تروفو دقیقاً ضد این برداشت سینمای آمریکا از موج نوِ فرانسه است. در فیلم تروفو به‌طرز معنی‌داری نه‌فقط هیچ شکاف نسلیِ مشهودی نداریم بلکه نسل مسن‌تر است که آنتوان، نمایندهٔ آستانه‌نشین نسل جوان، را نجات می‌دهد. تمام آدم‌های این نسل برجسته‌اند: پدر و مادر کریستین از جهت برخورد با فرزندشان بهترین پدر و مادر سینما هستند؛ هانری که در شرکت بلادی کار می‌کند هم برای رئیسش هم برای آنتوان مثل پدر و پدربزرگی نجات‌دهنده رفتار می‌کند؛ و از همه مهم‌تر فابین است که در ابتدا زنی افسونگر به‌نظر می‌رسد و اولین بار که با آنتوان در کفش‌فروشی مانده صدایی سیرن‌وار دارد و انگار وسوسه می‌کند اما او کسی‌ست که تربیت احساسات آنتوان را به‌عهده گرفته است و باید رمان زنبق دره را با یک پایان کمیک یا خوش اجرا کند. سومین فیلمی که با بوسه‌های دزدکی نسبت دارد بانی و کلاید (۱۹۶۷) آرتور پن است که در ابتدا قرار بود تروفو بسازدش. او از سال ۳_۶۲ مشغول کار روی فیلمنامهٔ بانی و کلاید بود و تا آستانهٔ قبول‌کردن کارگردانیِ پروژه‌ای هالیوودی پیش رفت. بانی و کلاید ضدفرهنگ‌ترین فیلم آمریکای دههٔ ۶۰ بود چون زن و مرد فیلم نقش دختر و پسری واقعی را در دههٔ ۳۰ بازی می‌کردند که عاشق همدیگر می‌شوند، با هم فرار می‌کنند و دست به جنایت می‌زنند. در عکسِ واقعیِ این دختر (تصویر ۲_ ۶) تمام عناصر فیلم‌های نوآر و موج نو دیده می‌شود و تصاویر کلاسیک سینمای آمریکا زیر سؤال می‌رود: زن جوانی که سیگار به لب و اسلحه به دست جلوِ دوربین ژست گرفته. سه دهه بعد این قضیه در سینما بازنمایی می‌شود و فِی داناوی در جلد این دختر می‌رود و ژستش را بازمی‌سازد.»