کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب

کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب نوشتهٔ صالح نجفی است. نشر لگا این کتاب را منتشر کرده است. نویسنده در مجموعهٔ «عشق در سینما» این بار به‌سراغ فیلم «عاشقان مصلوب» رفته است.

درباره کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب

مجموعهٔ «عشق در سینما» تأملی است دربارهٔ نسبت سینما و عشق؛ تأمل در این‌ باره که سینما با عشق یا عشق با سینما چه کرده است. صالح نجفی بیان کرده است که شاید این مهم‌ترین چالش سینما باشد؛ این که عشق را چگونه باید، اگر اصلاً بتوان، روی پرده نشان داد و بازنمایی کرد؟ صالح نجفی در کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب فیلم «عاشقان مصلوب» را بررسی کرده است.

صالح نجفی در کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب ابتدا داستان فیلم «عاشقان مصلوب» (The Crucified Lovers) را مرور کرده و سپس آن را واکاوی کرده است. فیلم عاشقان مصلوب توسط «کنجی میزوگوچی» (Kenji Mizoguchi) کارگردانی شده و به گفته‌ٔ «آلن بدیو» یکی از بهترین فیلم‌های عاشقانه در تاریخ سینمای جهان است. نجفی با بررسی عناصر متنی و فرامتنیِ فیلم، به تحلیل گفتمان عشق و نسبت آن با جامعه و فرهنگ پرداخته است. این فیلم پر از اتفاقات و رویدادهای تصادفی است و درنتیجه‌ٔ سلسله‌ای از حوادث که از منطق و علیت پیروی می‌کنند، دو نفر عاشقِ یکدیگر می‌شوند؛ دو شخصی که در ابتدا هیچ ربطی به یکدیگر ندارند، در جایگاهی قرار می‌گیرند که راهی جز عاشق‌شدن پیش روی خود نمی‌بینند. سرنوشت و تقدیر در عشقِ «موهئی» و «اُسان» دخیل است.

خواندن کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران،‌ منتقدان سینما و علاقه‌مندان به سینمای ژاپن پیشنهاد می‌کنیم.

درباره صالح نجفی

صالح نجفی در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمد. او پژوهشگر حوزهٔ فلسفه، نویسنده، مدرس، مترجم و ویراستار آثار فلسفی و فرزند «محمدعلی نجفی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. «آیت نجفی» برادر او است. مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» نوشتهٔ صالح نجفی در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان برترین کتاب‌های سال سینمای ایران در بخش تألیف برگزیده شد و جایزۀ بهترین تألیف هشتمین دورۀ کتاب سال سینما به او تعلق گرفت. بعضی از کتاب‌هایی که به‌وسیلهٔ صالح نجفی به پارسی برگردانده شده‌اند، عبارتند از «موسی و یکتاپرستی» (نوشتهٔ زیگموند فروید)، «مفهوم آیرونی» و «مفهوم اضطراب» (نوشتهٔ سورن کیرکگور)، «درس‌های برگسون برای زندگی» (نوشتهٔ مایکل فولی)، «درس‌های فروید برای زندگی» (نوشتهٔ برت کار) و «تفکر نامتناهی» (نوشتهٔ آلن بدیو)، «حوزه‌های عدالت» (نوشتهٔ مایکل والز)، «گفت‌وگوهایی با عباس کیارستمی» (نوشتهٔ گادفری چشایر)، «چگونه کیرکگور بخوانیم» (نوشتهٔ جان دی کپیوتو) و کتاب «اقتدارگرایی» (نشر نی).

بخشی از کتاب عشق در سینما؛ عاشقان مصلوب

«چیکاماتسو مونوگاتاری داستانی‌ست دربارهٔ روابط میان طبقات اجتماعی و راه‌ورسم ظالمانهٔ کسب‌وکار؛ نقدی است بر ساختار جامعه‌ای که بخشایش در کارش نیست و پُر است از محدودیت و قیدوبند. همان‌طور که اشاره شد، ترجمهٔ تحت‌اللفظی عنوان ژاپنی فیلم داستانی از چیکاماتسو است و عنوان داستانِ چیکاماتسو دای‌کیوجی موکاشی‌گویومی (۱۷۱۵) است که دلالت‌های ضمنی اجتماعیِ عمیقی دارد. اقتباس میزوگوچی از دو داستان از استادان ادبیات ژاپن است که هر دو استوارند بر رویدادی واقعی: همسرِ دای‌کیوجی با یکی از کارگران او فرار می‌کند و مایهٔ رسوایی و بدنامی او می‌شود. این واقعه حلقهٔ پیوند دو داستان است اما پایان‌شان فرق می‌کند: در پایان روایت چیکاماتسو راهبی عاشق و معشوقِ فراری را از مرگ نجات می‌دهد اما در پایان روایت سایکاکو که میزوگوچی از آن پیروی می‌کند زوج عاشق به صلیب کشیده می‌شوند. البته عالَم اجتماعی فیلم بیشتر ریشه در عنوان داستان چیکاماتسو دارد.

واژهٔ دای‌کیوجی در عنوان داستان چیکاماتسو استلزام‌های اجتماعی مهمی دارد: لقبی است که به مالکان کارگاه‌ها می‌دادند، مالکانی که تیمِ کارگرهای صنعتگرشان برای فضاهای داخلی یا اندرونی کارهای هنری خلق می‌کردند، تعمیر و مرمت می‌کردند یا از آثار مهم حفاظت می‌کردند. دای‌کیوجی دلالت دارد بر فردی که بنگاه یا کارگاهی بسیار معتبر را اداره می‌کند که در آن تیمی از هنرمندان قابل و ماهر مشغول کارند. در قرن ۱۸ لقب دای‌کیوجی را امپراتور اعطا می‌کرد. این لقب بار مسؤولیت و وظیفهٔ اجتماعی سنگینی بر دوش می‌گذاشت و درعین‌حال منزلت اجتماعی و ثروت هنگفتی دربرداشت. برای مثال، کارگاه دای‌کیوجی یگانه مکانی محسوب می‌شد که در آن صنایع دستی باارزش و مهم هنری تولید می‌شد. وظیفهٔ بسیار مهمی به این کارگاه‌ها محول می‌شد: تولید تقویم‌هایی که در کیوتو به‌فروش می‌رفت و داخل قصر امپراتور به‌نمایش گذاشته می‌شد. در فیلم میزوگوچی ایشون دای‌کیوجی است و موهئی برجسته‌ترین هنرمند کارگاه او. بخش دوم عنوان، موکاشی‌گویومی، را به‌راحتی می‌توان تقویم کهن ترجمه کرد. بدین‌قرار عنوان رمان ارجاع‌های فرهنگی و تاریخی غنیِ مشخصی دارد. دلالت دارد بر کسب‌وکاری خاص، پایگاه اجتماعی و سلسله‌مراتب و جایگاه آن.»