کتاب کوته سرایی

کتاب کوته سرایی نوشتهٔ سیروس نوذری است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر سیری در شعر کوتاه معاصر کرده است.

درباره کتاب کوته سرایی

کتاب کوته سرایی که در ۱۳ فصل نوشه شده، به شعر کوتاه معاصر نگاه کرده است. در پیشگفتار این کتاب آمده است که شعر کوتاه فارسی به‌دنبال سنت‌های هزارسالهٔ آن تا به امروز ادامه یافته است، اما آغاز حیات مدرن آن را از شعر نیما یوشیج دانسته‌اند. بعد از نیما، پیروان او نیز کوتاه سرودندا، اما شعرهای کوتاه این شاعران تنها بخش اندکی از مجموعهٔ شعرهای آن‌ها بوده است. عنوان برخی از فصل‌های این اثر عبارت است از «خسروانی و دیگر قالب‌های کهن»، «شعر کوتاه و شاعران نیمایی»، «تأثیر هایکو بر شعر جهان»، «جریان‌های شعر کوتاه معاصر بعد از سال ۱۳۶۱» و «شاعران کوته‌سُرا بعد از سال ۱۳۶۱». فصل آخر این کتاب، «گزینهٔ شعرهای کوتاه» نام دارد.

می‌دانیم که شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

خواندن کتاب کوته سرایی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد شعر کوتاه معاصر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کوته سرایی

«عمران صلاحی (۱۳۲۵ ـ ۱۳۸۵)

صلاحی با مجموعه شعر گریه در آب (۱۳۵۱)، به ویژه با شعر بلند «من بچه جوادیه‌ام»، به شهرت رسید و یک‌شبه ره صدساله پیمود. تاریخ سرایش این شعر ۱۳۵۱ است. شعری با فضای سیاسی ـ اجتماعی که ساختار فقرزده و وضعیت اجتماعی جنوب شهر تهران و به نوعی همه شهرهای بزرگ را به شیوه‌ای واقع‌گرایانه و گاه ناتورالیستی و با ایماژهای ملموس و تأثیرگذار، تصویر نموده است. اما شاعر آرام آرام به شعر کوتاه گرایش بیش‌تری نشان می‌دهد و این گرایش تا آخرین مجموعه‌های شعرش ادامه یافته است.

شعر صلاحی بیش‌تر کوتاه و با زبانی ساده، اما سهل ممتنع و سرشار از تصاویر عینی و بدیع آمیخته با طنزی که شاخصه او بود، همراه است. طنز در شعر او و دیگر آثار قلمی‌اش نقش ویژه‌ای دارد و شاید به همین دلیل است که به تشویق ناشر، گزینه اشعار طنزآمیزش را با انتخاب خود که البته برای او شعرهایی بسیار جدّی بوده‌اند، به چاپ سپرد. به نمونه‌ای از آن‌ها توجه کنیم:

نامه

ارسال کن

برای من

یک نامه سفارشی

یک خرده مهربانی

بیا، این هم نشانی

گزینه اشعار، آن سوی نقطه‌چین، ص ۲۴۱

سادگی چشمگیری که در شعر صلاحی موج می‌زند، از نگاه شاعر نیز دور نبوده است و خود به آن آگاهی دارد:

ساده

سادگی من به هراسشان می‌افکند

چرا که هر چیزی را پیچیده می‌بینند

باریک می‌شوم در آنان

سوزش ترکه‌ای را بر پوست خود حس می‌کنند

در یک زمستان، ص ۹۵

رنگ‌آمیزی و طنز شعر صلاحی گاه در به کارگیری کلمات زبان محاوره و روزمره است که هویت می‌یابد و اگر دقیق‌تر به لایه زیرین شعر توجه شود، احتمالا چیزی از طنز شعر باقی نمی‌ماند، بجز تلخی و اندوه شاعر که خوانندگان شعرش کم‌تر به آن دست یافته‌اند:

محو

خود را جا می‌گذارد

تا هیچ کس نفهمد

که رفته است.

بی‌آن که در بگشاید

از خانه بیرون می‌رود

و محو می‌شود

مثل مهی سرگردان در تاریکی

گزینه اشعار، آن سوی نقطه‌چین، ص ۲۳۷»