کتاب عکاسی معاصر و نظریه

کتاب عکاسی معاصر و نظریه نوشتهٔ سالی میلر و ترجمهٔ مهدی مقیم نژاد و ویراستهٔ کیمیا نیک پور است. نشر چشمه این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب عکاسی معاصر و نظریه

کتاب عکاسی معاصر و نظریه به مفاهیم و مباحثی بنیادین پرداخته است. این کتاب  یک متن دانشگاهی است که سالی میلر آن را در سال ۲۰۲۰ میلادی به‌عنوان یک منبع مطالعاتی در اختیار دانشجویان و علاقه‌مندان به عکاسی معاصر قرار داد. خلق رابطه‌ای دوسویه و معنادار میان عکاسی و نظریه، اصلی‌ترین مبنای کتاب حاضر است. یک پژوهش بینارشته‌ای «چشم‌گیر» توصیف شده است؛ تاجایی‌که می‌توان از این کتاب به‌عنوان نمونه‌ای درخور از «مطالعات زمینه‌ای» یاد کرد. نوع رویکرد نویسنده به دو مقولهٔ «عکاسی معاصر» و «نظریه» واجد دو منش اساسی است؛ از یک سو، رفتار تعاملی او موجب شده تا دامنهٔ مباحثش نه به ایده‌های نظری خاصی محدود بماند و نه به نوع خاصی از تجربیات عکاسانه. نویسندهٔ این کتاب معتقد است که ارتباط میان عکاسی و نظریه امری پیچیده است و دانشجویان، برخلاف تجربهٔ لذت‌بخش عکس‌گرفتن و خلق اثر، اغلب خواندن متون نظری را گذر از مانعی دشوار قلمداد می‌کنند. این کتاب چاره‌ای برای این مشکل ندارد؛ با این‌همه نویسنده امیدوار بوده است با پیش‌کشیدن مجموعه‌ای از مقالات دربارهٔ عکاسی معاصر و نظریه، توانسته باشد پیچیدگی ارتباط میان آن‌ها را دست‌کم تأمل‌برانگیزتر کند. هدف این کتاب این است که با ارائهٔ تحلیل‌هایی دنباله‌دار از آثار طیفی از هنرمندان تثبیت‌شده و نوظهور در قالب نمونه‌های پژوهشی و همچنین با سهیم‌کردن افکاری تازه از سایر رشته‌ها، دانشجویان عکاسی را قادر سازد تا بتوانند اندیشه‌های خود دربارهٔ عکاسی را توسعه و امتداد بخشند.

خواندن کتاب عکاسی معاصر و نظریه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران هنر عکاسی و دانشجویان این رشته پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب عکاسی معاصر و نظریه

«در این‌جا، بررسی نوشته‌های مارین هِرش که برای نقش عکاسی و رسانه‌های بصری در کنش یادآوری امتیاز خاصی قایل است مفیدند. هِرش از اصطلاح «پساحافظه» برای توصیف فرم بسیار ویژه‌ای از حافظه بهره می‌گیرد که ارتباط آن با سرچشمهٔ خود نه از جنس خاطره بلکه منوط به توانشی خیالی است. از نظر هِرش، اگر فاصلهٔ نسل‌ها از «حافظه» و فاصلهٔ ارتباطات عمیق شخصی از «تاریخ»، را در نظر بگیریم، «پساحافظه» از این دو متمایز می‌شود و بیانگر «تفاوت کیفی و زمانی خود از حافظهٔ به‌جامانده است؛ بیانگر امری ثانویه، یا کیفیت حافظهٔ نسل دوم؛ بیانگر مبنا و اساس خود در جابه‌جا کردن، جانشین بودن و به تأخیر انداختن.» برای هِرش ماهیت واسطه‌گرانهٔ پساحافظه نکته‌ای محوری است؛ در واقع، به اعتقاد او پساحافظه «به معنای دقیق کلمه یک فرم قدرتمند حافظه است، چرا که اتصال آن به منبع یا ابژهٔ خویش نه با وساطت خاطره بلکه از طریق بازنمایی، برون‌فکنی و آفرینش به دست می‌آید؛ و تحقق این امر نیز بیش‌تر ریشه در سکوت دارد تا سخن، و اغلب نادیدنی است تا رؤیت‌پذیر.» مفهوم پساحافظه روش اندیشیدن قابل‌ملاحظه‌ای را در باب رابطهٔ پیچیدهٔ فرزندان بازماندگان اردوگاه‌های آلمان نازی با این رویداد در اختیار می‌گذارد. با این‌همه، از آن‌جا که پساحافظه کنش‌های یادآوری را در فراسوی ارتباط مستقیم با حادثه قرار می‌دهد کار هِرش می‌تواند راهی برای اندیشیدن از طریق بازنمایی‌های هنری توسط نسل دوم و سوم هنرمندان بعد از اردوگاه‌های آلمان نازی باشد.

به‌رغم این‌که کار هِرش، کروت و فِلمَن و لئوب همچنان تأثیرگذار باقی مانده‌اند، آن الگوی شاهد بودن که در نوشته‌های اولیهٔ نظریهٔ تروما به کار گرفته می‌شد سوژهٔ نقد نیز بوده است. در واقع، اگرچه تاکنون بازگشت به حافظه تحت‌تأثیر به هم پیوستن منابعی چون زندگی‌نامه، خاطرات، عکس‌ها و آثار هنری از سوی سوژه‌هایی بوده است که به دلیل جنسیت، طبقه و نژادِ خودْ پیشاپیش از جایگاه شاهد تاریخی کنار گذاشته شده‌اند، به باور منتقدان، یک نیروی جهان‌شمول‌ساز در توصیف نظریهٔ تروما از شاهد و بازمانده وجود دارد که طبق آن روایت بازمانده «اگر نه با دقت و صحتی حقیقی، دست‌کم به شکل ضمنی واجد یک معصومیت اخلاقی و در خدمت بیان حقیقت است.» نقدهای اخیر در مطالعات حافظه، یا به بیان دیگر، مطالعات انتقادی حافظه، بیانگر آن‌اند که شاهد بودن به چیزی «از پیش نوشته‌شده» بدل می‌شود و به همین دلیل صرفاً «حقایق» ایدئولوژیک خاصی را بازتولید می‌کند. از نظر دِبارتای سَنیل: «بر هم زدن جزئیات یک رویداد و ویژگی‌های مشخص یک سوژهٔ ترومایی‌شده زایندهٔ یک نگاه تاریخ‌زدوده و فاجعه‌آمیز به تاریخ است که می‌تواند به یک کلان‌روایت حق‌به‌جانبِ فرهنگی بدل شود.» بنابراین، نوشته‌های اخیر بر لزوم پذیرش فرم‌های دیگرِ مواجهه با موضوع تأکید کرده‌اند. ما در این فصل به سراغ سه هنرمندی می‌رویم که با استفاده از عکاسی ما را با کنش‌های نگریستن که هم دشوار و هم متعارض‌اند درگیر می‌کنند و توجه ما را به سمت پیچیدگی‌های تاریخِ شاهد بودن جلب می‌کنند.»