کتاب مناقب العارفین

کتاب «مناقب العارفین» نوشتۀ شمس الدین احمد افلاکی عارفی و ویراستۀ توفیق هـ. سبحانی است و انتشارات دوستان آن را منتشر کرده است. 

درباره کتاب مناقب العارفین

استاد پروفسور تحسین یازیجی، محقق نویسنده و از شخصیت‌های برجستۀ علمی تصحیح انتقادی مناقب العارفین اثر شمس‌الدین احمد افلاکی عارفی را انجام داده است. کتاب مناقب العارفین بیشترین و گسترده‌ترین اطلاعات دربارۀ زندگی عارف و شاعر بزرگ مشرق‌زمین، مولانا و اطرافیانش و همچنین وضعیت اجتماعی،‌دینی و هنری دورۀ سلجوقیان را در برمی‌گیرد و از منابع مهم و ارزشمند تاریخ قرن‌های ۷ و ۸ به‌حساب می‌آید. احمد افلاکی در جلد اول کتاب اطلاعاتی که از دیگران گرفته را گنجانده است و در جلد دوم مشهوداتش را می‌آورد. شیوۀ نگارش او ساده و صریح است و نحوۀ بیان مطلب به‌گونه‌ای است که به شکل داستانی عامه‌پسند درآمده است. کتاب مناقب العارفین نتیجۀ تلاش ۳۶سالۀ احمد افلاکی است (‎ در سال ۷۱۸ق/۱۳۱۸م، نگارش‎ کتاب‎ آغاز‎ و در‎ سال ۷۵۴ق/۱۳۵۳م به پایان رسید» که آن را به دستور اولو عارف چلبی، نوۀ مولانا نوشت.

کتاب مناقب العارفین در ۱۰ فصل تنظیم شده است. «فصل اول: ذکر مناقب مولانای بزرگ بهاء‌الحق و الدین»، «فصل دوم: در مناقب... برهان‌الدین المحقق الترمذی»، «فصل سوم: در اعلام بعضی مناقب ظاهر حضرت مولانا»، «فصل چهارم: در شرح مناقب سلطان الفقرا... شمس‌الدین تبریزی»، «فصل پنجم: در ذکر مناقب حضرت... صلاح‌الدین الحق والدین... زرکوب»، «فصل ششم: در ذکر مناقب... حسام‌الدین چلبی»، «فصل هفتم: در ذکر مناقب حضرت... بهاءالدین ولد (سلطان ولد)»، «فصل هشتم: در ذکر مناقب... جلال‌الدین عارف (پسر سلطان ولد)»، «فصل نهم: در ذکر مناقب چلبی شمس‌الدین امیر عابد» و «فصل دهم: در ذکر اسامی اولاد و اخلاف مولانای بزرگ بهاءالدین ولد (سلطان‌العلماء)»

 خواندن کتاب مناقب العارفین را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران شعر کهن،‌ پژوهش‌های ادبی و دوستداران مولانا پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مناقب العارفین

«اطلاعاتی که مناقب‌العارفین در اختیار ما می‌گذارد، از نظرداشتن و نداشتن سند به دودسته شفاهی و کتبی تقسیم می‌شوند. حداقل بعضی از روایات شفاهی را حکایاتی که بین مردم، دربارۀ برخی از ابیات مثنوی ساخته شده و نیز کراماتی که مردم به مولانا نسبت داده‌اند، تشکیل می‌دهد. در بین اینها، روایاتی نیز از خود افلاکی به چشم می‌خورد. آثار مشهوری که افلاکی در تألیف مناقب‌العارفین مورداستفاده قرار داده، عبارت‌اند از: رسالۀ فریدون‌ بن احمد سپهسالار، افلاکی بیش از سه‌چهارم محتویات این کتاب را بدون ذکر نام، گاه با تغییر مختصر در طرز بیان و کلمه و گاه به صورت مشروح‌تر از اصل در کتاب خود آورده است. به‌جز رسالۀ سپهسالار، افلاکی از آثار زیر استفاده کرده است: ابتدا نامه (ولدنامه) و معارف سلطان‌العلماء ولد، مقالات شمس‌الدین تبریزی.»