کتاب زیباشناسی هالیوود

کتاب زیباشناسی هالیوود نوشتهٔ تاد برلینر و ترجمهٔ حسام الدین موسوی ریزی است و نشر لگا آن را منتشر کرده است. 

درباره کتاب زیباشناسی هالیوود

کتاب زیباشناسی هالیوود (لذت در سینمای آمریکا) اثری است قابل‌فهم، جامع، با ساختاری مناسب، همراه با تصاویر که به بحث دربارۀ سینمای جریان اصلی پرداخته است. این کتاب را می‌توان به‌عنوان کتابی درسی مورداستفاده قرار داد. تاد برلینر در کتاب زیباشناسی هالیوود با بیانی شیوا و قابل‌فهم موفق شده است تا در مواجهه با سینمای هالیوود به‌عنوان هنری عامه‌­پسند، رویکرد تازه‌­ای ارائه کند و با ظرافتی مثال‌زدنی از نمونه‌های عملی و استدلال‌های نظری برای دفاع از موضعش در قبال مفهوم لذت زیباشناختی سود ببرد. او دیدگاه‌هایش را در طیف وسیعی از فیلم‌های هالیوودی تشریح کرده است. در کتاب حاضر، تاد برلینر در بحث جسورانه و تأمل‌برانگیزش این موضوع را مطرح کرده که این فیلم‌ها به ما لذت زیباشناختی می‌دهند و برای اثبات مدعایش به‌طرز ماهرانه‌ای از مباحث فلسفی و روان‌شناختی سود برده است که منتج به شکل‌گیری تحلیل‌هایی بکر از فیلم‌های هالیوودی بسیار آشنا و مطرح می‌شود. این کتاب بیانیۀ پرشوری‌ است در دفاع از هالیوود در مقابل انبوه منتقدانی که هالیوود را به‌دلیل زیباشناسی یک‌دست و در نتیجۀ انفعال‌آورش محکوم می‌کنند.

خواندن کتاب زیباشناسی هالیوود را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دانشجویان و دوستداران رشتهٔ سینما پیشنهاد می‌کنیم.

درباره تاد برلینر

تاد برلینر، استاد مطالعات فیلم دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا است. او مدرس مباحث زیباشناسی فیلم، تاریخ سینمای آمریکا، روایت و سبک است. برلینر، دو جایزۀ فالبرایت از جمله جایزۀ لاژلو اُرژاگ که به بهترین استاد تعلق می‌گیرد، را از آنِ خود کرده است؛ او مؤسس و رئیس گروه مطالعات فیلم دانشگاه کارولینای شمالی نیز هست. تاد برلینر مدرک کارشناسی‌ارشد و دکترای خود را از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی کالیفرنیا دریافت کرده است.

بخشی از کتاب زیباشناسی هالیوود

«می‌توان گفت مردم از سینمای داستانی لذت می‌برند چون به تماشای داستان‌های خوب علاقه دارند. اما یک داستان خوب مشکل بتواند [به‌تنهایی] لذت‌های حاصل از روایت را تبیین کند. شاهین مالت (۱۹۳۱، با بازی ریکاردو کورتز در نقش سام اسپید) عملاً داستانی مشابه بازسازی سال ۱۹۴۱ آن با بازی همفری بوگارت دارد، ولی سینمادوستان بسیار کمی حتی از وجود فیلم اول خبر دارند در حالی‌که نسخهٔ بازسازی‌شده _‌ که همان داستان را به‌شکل متفاوتی بازگو می‌کند_ یکی از بهترین فیلم‌هایی است که تاکنون در هالیوود ساخته شده است. لذت‌های روایت نه‌فقط از داستان‌های خوب بلکه از داستان‌گویی خوب هم سرچشمه می‌گیرند.

داستان‌گویی _‌ یا به‌زبان فنی‌تر «روایت»_ فرایندی است که به‌وسیلهٔ آن اثری هنری اطلاعات روایی را به‌نحوی برمی‌گزیند و مرتب و اجرا می‌کند که باعث می‌شود مخاطبان درگیر کنش‌های شناختی شوند. روایت چیزی را برمی‌انگیزد که می‌توانیم آن را «عمل هدایت‌شدهٔ تخیل» بخوانیم که مخاطب طی آن داستانی را بر اساس نشانه‌های داستانی اثر هنری در ذهنش می‌سازد.

برای درک فرایند داستان‌گویی باید بین «پیرنگ» و «داستان» تمایزی قائل شد. «پیرنگ» به نحوهٔ ارایهٔ حوادث روایی گفته می‌شود، در حالی‌که «داستان» عبارت است از همهٔ حوادث روایی از جمله حوادثی که در پیرنگ ارایه می‌شوند، و نیز حوادثی که ما استنباط می‌کنیم. ما با وصل‌کردن حوادث پیرنگ داستان را در ذهن‌مان می‌سازیم. بنابراین، اگر در پیرنگ حوادث روایی بدون توالی زمانی ارایه شوند، این حوادث را از نظر زمانی در ذهن‌مان مرتب می‌کنیم تا داستانی منسجم شکل بگیرد. اگر اطلاعات روایی کلیدی از پیرنگ حذف شده باشند، می‌کوشیم جاهای خالی را پر کنیم. به‌طور خلاصه، روایت فرایندی است که پیرنگ اثر هنری به‌وسیلهٔ آن مخاطب را تحریک می‌کند تا داستان را در ذهنش بسازد. مادامی که لذت‌های داستان‌گویی ناشی از ادراک عناصر حسی اثر هنری (پیرنگ) باشند، مخاطب را به تفکر وا دارند (تا داستان را در ذهنش بسازد) و او از شخصیت‌ها، محتوا یا ساختار اثر هنری لذت ببرد، می‌بایست چنین لذت‌هایی را به‌مثابهٔ لذت‌های زیباشناختی در نظر گرفت. لذت زیباشناختی داستان‌گویی از فعالیت‌های شناختی‌ای سرچشمه می‌گیرند که توسط روایت برانگیخته می‌شوند؛ این لذت‌ها نه از تماشای داستان‌ها بلکه از ساخت آن‌ها در ذهن ما ناشی می‌شوند.

سینمای هالیوود معمولاً ترتیبی می‌دهد که تماشاگر بتواند به‌راحتی داستان را در ذهنش بسازد. بخش عمدهٔ نقد و تحلیل زیباشناختی داستان‌گویی هالیوودی به وحدت آن پرداخته است زیرا وحدت روایی تماشاگران را قادر می‌سازد تا به‌سادگی بتوانند حوادث پیرنگ را به هم وصل کنند. وحدت روایی موجب لذت‌های آرامی می‌شود که حاصل فهمی آسان است و سینمای هالیوود را برای مخاطبان انبوه فهم‌پذیر می‌کند و به آن‌ها لذتی آنی می‌دهد. ولی فهم آسان تنها دلیل شدت لذت زیباشناسانه‌ای نیست که گاهی از داستان‌گویی هالیوودی کسب می‌شود. در فصل ۱ دیدیم که چالش شناختی می‌تواند لذت زیباشناختی نشاط‌آورتری به ما بدهد. در داستان‌گویی هالیوودی، این چالش از فقدان وحدت در خود روایت نشئت می‌گیرد که ساخت داستانی منسجم را برای تماشاگر دشوارتر می‌کند. فقدان وحدت روایی داستان‌گویی را پیچیده‌تر، برانگیزاننده‌تر و جالب‌تر می‌کند. پس، برای بررسی کامل و جامع لذت زیباشناختی داستان‌گویی هالیوودی باید لذت‌های ناشی از هر دوی وحدت روایی و فقدان وحدت روایی را در نظر بگیریم.»