کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰)

کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰) نوشتهٔ کمال هاشم کارپات و ترجمهٔ حسن صادقیان و مصطفی محرمی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب در حوزهٔ تاریخ جهان را منتشر کرده است.

درباره کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰)

کمال هاشم کارپات در کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰) تلاش کرده است تاریخ ترکیه را از زمان تغییرات بنیادین دولت عثمانی در قرن نوزدهم و دورۀ جمهوریت به هم پیوند زند و در چارچوب این تغییر و تحولات بررسی کند. این کتابْ رخدادها و تحولات ترکیه را از سال ۱۸۰۰ تا ۲۰۱۲ بررسی کرده و با چشم‌پوشی از جزئیات، تا حد امکان رخدادها و تحولات اصلی را در کانون توجه خود نشانده است. همچنین در مورد این وقایع ــ تأثیر مهاجرت‌ها بر ملی‌گرایی در میان غیرمسلمانان ساکن بالکان و دیگران ــ و چگونگی تبدیل بخش مسلمان عثمانی از شکل «جماعت» به «ملت» نیز بررسی‌هایی انجام شده است. این تحولات در کنار نظامی دینی، عقیدتی و هویتی، در طول فرایند مدرنیزاسیون، تبدیل به یک منبع هویتی ملی‌گرای سیاسی شده و به شکل‌گیری یک دولت ملی در ترکیه کمک کرده است. چنین نگرشی شاید نه با دیدگاه رسمی همخوانی داشته باشد و نه با دیدگاه‌های سوسیالیست‌ها، ملی‌گرایان لائیک، ملی‌گرایان متعصب و کمالیست‌های متعصب و لیبرال، اما به مرور زمان بر تعداد کسانی که قصد دارند به تمام تاریخ ترکیه نظر افکنند و طرفدار مدرنیزاسیون مطلوب و منطبق با تاریخ، سیاست و فرهنگ ترکیه هستند افزوده می‌شود. یکی دیگر از اهداف این کتاب، حمایت از یک رویکرد چندبُعدی است.

خواندن کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب تاریخ جهان، به‌ویژه تاریخ ترکیه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره کمال هاشم کارپات

کمال هاشم کارپات در قصبۀ «باباداغ» دوبروجا متولد شد. بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشکدۀ حقوق دانشگاه استانبول، تحصیلات عالی خود را در دانشگاه‌های نیویورک و واشینگتن، در گرایش علوم سیاسی و اجتماعی گذراند. بعد از اتمام مسئولیتش در بخش تحقیقات سازمان ملل متحد، به ترتیب در دانشگاه دولتی مونتانا، دانشگاه نیویورک، دانشگاه پرینستون، کالج رابرت ترکیه، دانشگاه بیلکَنت، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اُدتو، دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه آنکارا، دانشگاه هاروارد، دانشگاه جانز هاپکینز، دانشگاه کلمبیا و بنیادهای آموزشی، نظیر دانشکدۀ مطالعات عالی در علوم اجتماعی، فعالیت‌های آموزشی و مدیریتی را انجام داده است. همچنین ریاست انجمن تحقیقات ترک و بنیاد تحقیقات ترک را بر عهده داشته است. بعد از ریاست هیئت مؤسس انجمن فعالیت‌های آسیای میانه، در مقام ریاست بخش برنامۀ فعالیت‌های آسیای میانۀ دانشگاه ویسکانسین حضور یافت (۱۹۸۹ ـ ۱۹۹۵). اسم او در جمع هیئت ناشران نشریه‌های مجلۀ بین‌المللی مطالعات ترکیه، نظرسنجی آسیای میانه و مجلۀ امور اقلیت‌های مسلمان قرار دارد. کارپات که هم‌اکنون عضو افتخاری بنیاد تاریخ ترک است، به دلیل فعالیت‌های علمی، مدال استقلال رومانی و مدال دیمیتری کانتمیراوغلو دانشگاه بخارست را دریافت کرده است. همچنین دکتری افتخاری از دانشگاه‌های اویدیوس رومانی و دانشگاه ملی چوواش روسیه را کسب کرده است. او که عضویت افتخاری آکادمی علوم کازان روسیه، جایزۀ هیل‌دِیل دانشگاه ویسکانسین و جایزۀ آکادمی علوم ترک را نیز کسب کرده، مؤلف بیش از صد مقاله و ده‌ها کتاب است که در بیست کشور منتشر شده‌اند. کارپات که هم‌اکنون مسئولیت آموزش و تدریس در بخش تاریخ دانشگاه ویسکانسین را بر عهده دارد، صاحب جایزۀ افتخاری مجلس ملی کبیر ترکیه نیز هست.

بخشی از کتاب تاریخ مختصر ترکیه (۲۰۱۲-۱۸۰۰)

«تبلور کامل فرهنگ و روح سنتی و تاریخی جماعت در نبرد استقلال ترکیه حاصل شد و نخبگانِ مرکز کشور و استان‌های گوناگون با عنوان انجمن‌های حمایت از حقوق گرد هم آمدند. نخبگان شهرستانی، یعنی رهبران اجتماعی حوزۀ کشاورزی، خواستار اولویت دادن به توسعۀ اقتصادی و دموکراسی برای پیشرفت و قدرتمند کردن کشور بودند. برنامۀ مشتمل بر توده‌گرایی تقدیم‌شده به اولین مجلس ملی کبیر ترکیه به بهترین شکل مؤید این مسئله است. در میان طراحان و حامیان برنامۀ مذکور، تعداد افراد منتسب به طبقۀ متوسط بومی استانی زیاد بوده است. در واقع تشکیل انجمن‌های حمایت از حقوق که در بحبوحۀ نبرد استقلال ترکیه برای مقابله با استیلای بیگانگان صورت گرفت، با تلاش بزرگان طبقۀ متوسط محلی مسلمان، افسران سابق و گروه‌های مختلف متشکل از معلمان سازماندهی شده بود. حتی این نهادهای مدنی طرح تشکیل کنگرۀ ارزروم را ریختند و بعدها در کنگرۀ سیواس، به رهبری مصطفی کمال آتاتورک، متحد شدند و نهایتاً در سال ۱۹۲۱ قانون اساسی را در مجلس ملی کبیر به تصویب رساندند. اصل «حق حاکمیت بدون قید و شرط ملت» در قانون اساسی سال ۱۹۲۱ منعکس شد و در قوانین اساسی سال‌های ۱۹۲۴، ۱۹۶۱ و ۱۹۸۲ نیز به صورت شکلی مقرر گردید، اما اجرایی نشد. همچنان که قبلاً گفته شد، حزب جمهوری‌خواه خلق در سال ۱۹۲۳ و بر اساس مبانی انجمن حمایت از حقوق تأسیس یافت. این حزب در اولین انتخابات بعد از تأسیس خود، با کنار گذاشتن گروه محافظه‌کار موسوم به «گروه دوم» که نمایندۀ طبقۀ متوسط شهرستانی در مجلس محسوب می‌شد، قدرت را به طور کامل تصاحب کرد. از طرف دیگر، با تصمیم شورای وزیران، حزب ترقی‌پرور جمهوری‌خواه که در سال ۱۹۲۴ به عنوان حزب مخالف در برابر حزب جمهوری‌خواه خلق قرار گرفته بود، در ۳ ژوئن ۱۹۲۵ به اتهام تشویق شیخ سعید به شورش و تبدیل شدن به ابزار سیاست دینی منحل شد. شایان ذکر است که حدود سی نفر از اعضای مستعفی حزب جمهوری‌خواه خلق، از قبیل کاظم کارابئکیر، رفعت بِلِه، جعفر طیار، علی فؤاد جِبه‌سوی و حسین رئوف اوربای، با سابقۀ مسئولیت‌های حساس در نبرد استقلال ملی به حزب ترقی‌پرور پیوسته بودند. این اشخاص را نمی‌توان متعلق به طبقۀ متوسط دانست. با وجود این، آن‌ها از فرهنگ، هویت و روح جماعت مرتبط با تاریخ سنتی طبقات متوسط استفاده می‌کردند؛ دلیلش هم این بود که مشترک بودن فرهنگ و ارزش‌های طبقۀ حاکم و مردم، موجب کاهش تأثیر تفاوت‌های موجود میان آن‌ها در طبقه، اصالت و وضعیت مادی می‌شد.»