کتاب ادبیات و شر

کتاب ادبیات و شر نوشتهٔ ژرژ باتای و ترجمهٔ فرزام کریمی است. انتشارات سیب سرخ این پژوهش ادبی را منتشر کرده است. این اثر به بررسی مضمون شر در آثار امیلی برونته، مارسل پروست و مارکی دوساد و... پرداخته است.

درباره کتاب ادبیات و شر

کتاب ادبیات و شر که با عنوان «بدی و ادبیات» نیز شناخته می‌شود، به‌تعبیر نویسنده‌اش محصول فعالیتی است که او در طول عمر حرفه‌ایش برای آشکارکردن معنای ادبیات انجام داده است. ادبیاتی که در نظام فکری ژرژ باتای معصوم نیست؛ گناه‌کار است و دیگر وقت آن رسیده است که گناه خودش را به گردن بگیرد. ژرژ باتای دربارهٔ گناهکاربودن ادبیات، آن‌قدر مصر است که این عبارت را همچون ترجیع‌بند اثرش در جای‌جای کتاب حاضر تکرار می‌کند. او در این کتاب، با پیش‌کشیدن آثار بزرگ نویسندگانی همچون ویلیام بلیک، فرانتس کافکا، مارسل پروست، مارکی دوساد، امیلی برونته، شارل بودلر و... دست به تحلیل غریب و منحصربه‌فردی از آثار آن‌ها زده که تا همین امروز نیز نمی‌توان نمونۀ مشابهی برای آن یافت. در منظر ژرژ باتای، شر برآمده از محتومیِ امر اخلاقی نیست؛ بلکه پیش‌درآمدی است برای رسیدن به والاترین اخلاق. ژرژ باتای در همهٔ نوشته‌های ادبی و فلسفی‌اش توجه ویژه‌ای به مسئلهٔ شر و نسبتش با هنر، ادبیات و زندگی داشته است. او در کتاب «ادبیات و شر» نشان داده است که چگونه عبور از امور ممنوعهٔ سیستم‌ها و قوانین اجتماعی، موجب مختل‌شدن کارکردهای قانون در نهادهای قدرت و نظام‌های فکری رسمی می‌شود و بازتابشان را در این آثار برای ما نمودار کرده است. برای باتای ادبیات یا منادی آزادی و شر است یا هیچ ارزشی ندارد. برای او ادبیات واقعی آن ادبیاتی ست که در آزادی مطلق، هر چه می‌خواهد و باید را بگوید و از هیچ قانون بازدارنده‌ای تبعیت نکند. کتاب «ادبیات و شر» بیرون‌کشیدن و نموددادن به همان شرّ عظیم درون آثار بزرگ تاریخ ادبیات مدرن است که با شدت تمام برابر هر آنچه می‌خواست متوقفشان کند، ایستاد و امروز همچنان برای ما بهترین راهنمای عصیان است. گفته شده است که یکی از ویژگی‌های کتاب حاضر که آن را از سایر آثار نویسنده متمایز کرده، فرم مجموعه‌مقاله‌ای‌بودن آن است.

خواندن کتاب ادبیات و شر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد مفهوم شر (بدی) در ادبیات و قالب مجموعه مقاله پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ژرژ باتای

ژرژ باتای با نام کامل «ژرژ آلبر موریس ویکتور باتای» (Georges Albert Maurice Victor Bataille) در ۱۰ سپتامبر ۱۸۹۷ به دنیا آمد و در ۸ ژوئیهٔ ۱۹۶۲ درگذشت. او از فیلسوفان فرانسوی است که پیشگام و الهام‌بخش بسیاری از فیلسوفان پساساختارگرا و پسامدرن فرانسوی در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم شد. ژرژ باتای گرایش مارکسیست ضداستالینیسم داشت (دست‌کم در سال‌های ۱۹۳۱–۱۹۳۴) و مدتی همکاری فکری با سوررئالیست‌ها داشت و بعدتر از آن‌ها گسست و راهش را جدا کرد. طیف علایق و توجهاتش فلسفه، اقتصاد، نظریهٔ ادبی، رمان‌نویسی، زیبایی‌شناسی و سیاست را در بر می‌گیرد. موضوع محوری کار او انهدام سوژه، مرگ خود، نابودی ایگو، یا براندازی هر گونه تصوری در باب تمامیت، کلیت یا انسجام در «من» است. متون او قطعه‌وار، هزارتوگونه، شدت‌مند، هذیانی، رازآلود، غیرتعقل‌گرا و درعین‌حال دشوار توصیف شده است. بسیاری، فلسفهٔ او را پاسخی در برابر فاشیسم زمانه‌اش تلقی کرده‌اند و معتقدند که او برای نابودی هر گونه سلسله‌مراتب بالا به پایین، قطع هر گونه سر، پیشوا، رهبر، رئیس، قانون یا ایدهٔ مسلط هنجارگذار همچون خدا و ساخت فضایی مشترک میان بی‌سرها یا «دوست» ها کوشیده است. باتای در اواخر دههٔ ۱۹۲۰ و اوایل دههٔ ۱۹۳۰ ماتریالیسم پایه را به‌عنوان تلاشی برای شکستن مادی‌گرایی دانست. کتاب «ادبیات و شر» یا «بدی و ادبیات» یکی از آثار مکتوب ژرژ باتای است.