کتاب جامعه شناسی سلیقه

کتاب جامعه شناسی سلیقه نوشتهٔ یوکا گرونو و ترجمهٔ مسعود کیانپور است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است. این کتاب رساله‌ای است در باب سلیقه. منتها برخلاف بیشتر کتاب‌های جامعه‌شناسی سلیقه، اساساً در مورد تعین اجتماعی سلیقه یا تفاوت‌های ذوقی بین گروه‌ها و طبقات مختلف جامعه نیست، بلکه هدف آن بررسی نقش سلیقه ــ یا بازتاب زیبایی‌شناختی ــ در جامعه به‌طور عام و جامعهٔ مدرن به‌طور خاص است. به بیان دیگر کتابی است در باب جامعه‌شناسی زیبایی‌شناختی و نه زیبایی‌شناسی جامعه‌شناسانه.

درباره کتاب جامعه شناسی سلیقه

نقش مد و سلیقـه برای فهم پویـش‌هـای اجتماعـی در هر جامعه‌ٔ مدرنی اهمیت سرنوشت‌سازی دارد. در این کتاب که رسـاله‌ای پیرامون زیبایـی‌شـنـاسانـه کردن زنـدگی اجتماعی است، یوکا گرونو از نظرات وبلن، زیمل و لیوتار، در کنار سایرین، بهره می‌برد تا نشان دهـد چگونه مـد، به عنوان شکلی از بازی، جامعه‌ٔ مدرن را به هم می‌چسباند و بین نیروهای متضاد فردگرایی و جامعه‌پذیری توازن برقرار می‌کند.

مسعود کیانپور فـارغ‌التحصـیل دکتـرای جـامعـه‌شناسـی از کانـادا و هم‌اکنون استادیار گروه علوم اجتماعی در دانشگاه اصفهان است.

خواندن کتاب جامعه شناسی سلیقه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران رشتهٔ جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه شناسی سلیقه

«بسیاری از تحلیل‌های جامعهٔ مدرن این نظر شریک‌اند که تغییر سرنوشت‌سازی در جهت‌گیری کنش مصرف‌کنندهٔ مدرن رخ داده است. مصرف‌کنندهٔ لذت‌جوی جدیدی تولد یافته که نیازهایش دیگر با «اقتصاد نیازها» تنظیم نمی‌شود، بلکه با «اقتصاد میل و رؤیا»، یا اشتیاق به چیزهای جدید و قبلاً تجربه نشده، مشخص می‌گردد. بوردیو با توصیف طبقهٔ متوسط جدید به‌عنوان حامل اصلی روح مصرف لذت‌جویانه (۱۹۸۴:۷۲-۳۶۵) بر این نکته تأکید دارد که مصرف‌کنندهٔ جدید، بدون این‌که مجبور به فداکردن چیزی باشد، همه را یک‌جا می‌خواهد. اخلاقش «اخلاق تفریح» است. ظهور این روحیهٔ مصرف‌گرای جدید غالباً، و به‌ویژه در سنت آمریکایی، به عواملی همچون تغییر ساختار عاطفی خانواده (برای مثال غیبت پدران)، اهمیت فرهنگی جوانان، یا اهمیت روزافزون اوقات فراغت و نتیجه‌اش فرسایش اخلاق کار، نسبت داده می‌شود.

معمولاً در نظریه‌ها و مدینه‌های فاضلهٔ جامعهٔ پساصنعتی از مد سخنی به‌میان نمی‌آید. به نظر می‌رسد در تحلیل‌های عقلانی تغییرات اجتماعی، مد به‌عنوان یک پدیدهٔ اجتماعی بیش از آن سطحی و گذراست که بتوان آن را جدی گرفت. این در حالی است که مد به‌خوبی می‌تواند یک تبیین طبیعی برای حقیقتی ارائه دهد که قبلاً دانیل بل به‌مثابه یک مسئلهٔ اقتصادی آن را مطرح کرده است: ویژگی مهم جوامع مرفه یا متمول صرفاً از طریق تضاد بین فراوانی و کمبود قابل درک نیست. کمبودهای انسان مدرن البته متفاوت‌اند، اما مهم‌تر این است که مصرف‌کنندگان جامعهٔ مرفه نسبت به فقرای بدبخت دوران قدیم احساس رضایت بیشتری ندارند.

همان‌طور که معروف است، تا جایی‌که به تجربهٔ مدرنیته ربط دارد، سازوکار مد برای گئورگ زیمل و نیز پیامبر ادبی پیشرو مدرنیته، شارل بودلر، یک پدیدهٔ اجتماعی مهم تلقی می‌شود. از طریق مد ما می‌توانیم ماهیت غیرقطعی و ناپایدار مدرنیته را درک کنیم. از نظر زیمل (۱۹۸۱) مد عبارت است از نوعی سازوکار تمایزگذاری و همانندسازی اجتماعی که پناهگاه موقتی در مقابل تهدید برابرکنندهٔ پول فراهم می‌کند. در جامعهٔ مدرن که بر اقتصاد پولی استوار است، مد به انسان کمک می‌کند بر تنشی که بین اصول و اقتضاهای برابری و تفاوت، یا اصول آزادی مثبت و منفی (به عبارت دیگر بین خودشکوفایی و استقلال) ایجاد می‌شود، دست‌کم موقتاً غلبه یابد.»