کتاب آزادی و فرهنگ

کتاب آزادی و فرهنگ نوشتهٔ مصطفی رحیمی است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب آزادی و فرهنگ

نوزده مقاله‌ٔ این دفتر در چهار مقوله‌ٔ کلی طبقه‌بندی شده‌اند: فرهنگ و آزادی، فلسفه و مسائل اجتماعی، مسائل مربوط به سوسیالیسم و مسئله‌ٔ روشنفکران. 

در بخش نخست درباره‌ٔ سیاست فرهنگی، نقش فرهنگ و رواداری در رشد دموکراسی، نقش مطبوعات، مفهوم نوآوری ادبی و اجتماعی، و روند آزادی‌خواهی در کشورهای آفریقایی سخن گفته می‌شود. در بخش دوم بحث‌هایی درباره‌ٔ مرلوپونتی، مارکس، و منتسکیو به میان می‌آید. بخش سوم به تحولات بلوک سوسیالیسم پرداخته، روند تحولات را در کوبا و چین و شوروی دنبال می‌کند. بخش چهارم شامل دو مصاحبه است درباره‌ٔ روشنفکران و روابط آنان با مردم و قدرت‌ها و ایدئولوژی‌ها و مسئله‌ٔ بحران هویت در آنان.

خواندن کتاب آزادی و فرهنگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران رشته‌های فلسفه، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب آزادی و فرهنگ

«دولت‌ها، به هر صورت که باشند در زمینه‌های مختلف سیاست‌هایی در پیش می‌گیرند که معرف ذات و خصلت آن‌هاست. در زمینه فرهنگ نیز، چون دیگر بخش‌های زندگی اجتماعی، سیاستی اتخاذ می‌گردد که آن را سیاست فرهنگی می‌نامند.

از آن‌جا که قدرت ذاتاً میل به تمرکز و نظارت دارد و از آن‌جا که کشور ما فاقد سنت‌های عملی دموکراتیک است و نیز گرایش‌های خودکامه در ایران زمینه‌های ژرف دارد، و با توجه به این‌که فرهنگ فقط در پرتو آزادی می‌شکفد، ضروری است که اندیشه راهنمای سیاست فرهنگی ایران مبتنی بر آزادی و تنوع در آفرینش باشد، و اجراء این سیاست براساس دموکراسی فرهنگی تنظیم گردد.

بر این اساس باید از چند کار جداً پرهیز شود:

۱- تعیین سیاست فرهنگی بر اساس یک یا چند ایدئولوژی خاص و بی‌توجهی یا کم‌توجهی به سایر منابع فرهنگی.

۲- این که خود دولت، بنام فرهنگ و اشاعه فرهنگ، جانشین آفرینندگان هنری و مصادر فرهنگی شود.

۳. دولتی کردن همه یا بعضی از رشته‌های فرهنگی " مثلاً تئاتر، سینما و غیره".

بدیهی است در کشوری مانند ایران نگهداری و نشر میراث‌های فرهنگی به عهده دولت است. از این رو لازم است که دولت در نشر کلیه آثار ادبی و فرهنگی کشور که هنوز به صورت دست‌نویس باقی مانده یا به هر علت چاپ و نشر نشده است اقدام کند.

همچنین دولت باید به آفرینش‌های فرهنگی مدد رساند، به شرط آن‌که از هرگونه دخالت و جهت دادن به این آفرینندگی‌ها خودداری نماید. دولت باید به پخش و نشر فرهنگ کمک کند. اما برای این‌که این امر به دخالت در آزادی فرهنگ منجر نشود باید این کمک‌ها کلی و عمومی باشد مثلاً تولید کاغذ ارزان، ایجاد چاپخانه‌ها، کمک به کلیه کتابفروشی‌ها " بدون استثناء"، احداث قرائتخانه‌های عمومی، ایجاد مراکزی برای سخنرانی‌ها، ساختن تالارها برای تئاتر و ایجاد مراکزی برای نمایش فیلم‌های هنری و فرهنگی و نظایر آن‌ها.»