کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن

کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن نوشتهٔ جان بلامی فاستر، سایمون آصف، ژان بریک‌مون، فلوریان زولمن، جان اسمیت، اوتسا پاتنیک، پرابهت پاتنیک، میشل براند و رمی هره‌را و گردآوری‌شده توسط احمد سیف است و نشر افکار آن را منتشر کرده است. این کتاب مجموعه‌مقالاتی از نویسندگان نامدار دربارهٔ امپریالیسم است.

درباره کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن

اقتصاد جهان به کجا می‌رود؟ جهانی‌کردن به‌واقع به چه معناست؟ و در این «اقتصاد جهانی‌کرده» وضعیت جوامع پیرامونی که به غلط «جهان سوم» خوانده می‌شوند چه می‌شود؟ مگر درست نیست که با فروپاشی «سوسیالیسم» در شوروی سابق و کشورهای اقمارش در اروپای شرقی، «تاریخ با پیروزی دموکراسی لیبرالی» به پایان رسیده است؟ با تحولاتی که صورت گرفته است، مقولهٔ «امپریالیسم» را باید چگونه تبیین کرد؟

بحران کنونی امپریالیسم یک‌شبه شکل نگرفته و نتیجهٔ هیچ توطئه‌ای هم نبود. اگر دیدهٔ بصیرتی بود، می‌شد زمینه‌های شکل‌گیری بحران را بسیار زودتر شناخت و برای جلوگیری از گسترش آن اقدام کرد. ولی مستی ناشی از پیروزی سیاسی بر سوسیالیسم واقعاً موجود و تهاجم ایدئولوژیکی که پس از آن آمد، این دیدهٔ بصیرت را کور کرد و در نتیجه، اکنون در وضعیت کنونی‌مان هستیم.

آنچه در کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن گرد آمده، بیانگر کوششی است برای تبیین و بررسی بیشتر مسائلی که ذکر شد. توجه اصلی و اساسی به مقولهٔ زه‌کشی ارزش از جوامع دیگر است و اینکه چه سازوکارهایی به کار گرفته می‌شود. 

عناوین این مقالات از این قرار هستند:

امپریالیسم جدید سرمایهٔ مالی انحصاری جهانی‌کرده/ جان بلامی فاستر

امپریالیسم و تبدیل ارزش به قیمت /تورکیل لاوسن و زک‌کوپ

امپریالیسم در قرن بیست‌ویکم/ جان اسمیت 

امپریالیسم در عصر جهانی کردن/ اوتسا پاتنیک و پرابات پاتنیک

امپریالیسم چین: قدرتی جدید در آفریقا / نشریهٔ اینترنتی لفت‌کام/ احیای اقتصاد آفریقا

بدهی یونان و امپریالیسم مالی جدید/ جک راسموس

امپریالیسم دلار / میشل براند و رمی هره‌را 

امپریالیسم و جنگ‌های تازه در خاورمیانه/ سایمون آصف

عربستان سعودی: مذهب در خدمت امپریالیسم/ نشریهٔ اینترنتی لفت‌کام

صعود امپریالیسم آلمان/ فلوریان زولمن

امپریالیسم عریان مداخلات بشردوستانه/ اجامو باراکا

ایدئولوژی امپریالیسم بشردوستانه/ گفت‌وگوی آنجل فره‌ره با ژان بریک‌مون 

خواندن کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران رشته‌های علوم سیاسی، اقتصاد و جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب امپریالیسم در عصر جهانی کردن

«در دههٔ پایانی قرن بیستم، قارهٔ آفریقا در نتیجهٔ جنگ پاره‌پاره شده بود، میلیون‌ها پناه‌جو بودند و نصف جمعیت با درآمد روزانه‌ای کمتر از یک دلار زندگی می‌کردند. قارهٔ آفریقا صادرکنندهٔ سرمایه به کشورهای مرکزی سرمایه‌داری بود و سهمش از تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خارجی به‌شدت کاهش یافته بود. قدرت‌های سرمایه‌داری غربی که جریان سرمایه به آفریقا را کنترل می‌کردند، به‌عنوان پیش‌شرط وام‌دهی به این قاره برنامه‌های تعدیل ساختاری را تحمیل کردند. در اغلب موارد، تحمیل این برنامه موجب شد تا سرمایهٔ غربی بخش‌های سودآور اقتصاد را در کنترل خویش بگیرد و شرایط برای کشورهای فقیرتر آفریقایی به‌مراتب وخیم‌تر شد. پذیرش برنامه‌های لغو بدهی که از سوی کشورهای گروه هشت کشور عمدهٔ سرمایه‌داری پذیرفته شد، در واقع، بیان غیرعلنی این وضعیت وحشتناک است. علاوه بر کمک برای تخفیف سنگینی بدهی، برای خاتمه بخشیدن به شماری از این جنگ‌ها هم کوشش‌هایی شد که در اغلب موارد علت اصلی‌شان شرایط ناهنجار اقتصادی است. در چهار سال گذشته، شاهدیم که رشد اقتصادی احیا شده است؛ به‌طور متوسط شاهد رشد ۵.۵ درصدی بوده‌ایم و سرمایه‌گذاری هم افزایش یافته است.

بخش مهمی از این رشد به‌خاطر افزایش در قیمت کالاهای اولیه مثل نفت و فلزات پیش آمده و کشورهایی که دارای این منابع هستند، بیشترین میزان رشد را داشته‌اند. درحالی‌که افزایش تقاضا برای مواد اولیه خود نتیجهٔ رشد اقتصادی چشمگیر در چین، هندوستان و دیگر کشورهای آسیایی است، علاوه بر آن، رشد اقتصادی کشورهای آفریقایی نتیجهٔ رشد روزافزون سرمایه‌گذاری چین در این قاره است. سرمایه‌داری چینی بسیار مشتاق است تا به منابع مواد اولیهٔ در آفریقا دست یابد و به همین منظور، برنامهٔ گسترده سرمایه‌گذاری را در پیش گرفته است؛ نتیجه این شد که کل سرمایه‌گذاری چین در آفریقا به حدود ۹ میلیارد دلار رسید. اگرچه این میزان حدود نصف کل سرمایه‌ای است که امریکا در آفریقا دارد، ولی رشد سالانهٔ سرمایه‌گذاری چین در آفریقا، که سالی ۱.۲ میلیارد دلار است، از سرمایه‌گذاری امریکا بیشتر است. به‌علاوه، تجارت بین آفریقا و چین که در ۲۰۰۷ در کل ۷۰ میلیارد دلار بود، اکنون از تجارت امریکا با قارهٔ آفریقا بیشتر شده است. روشن است که چین به‌صورت قدرت مهم اقتصادی درمی‌آید که سلطهٔ امریکا و قدرت‌های اروپایی را در آفریقا به چالش می‌کشد. ریشهٔ اصلی این چالش، در واقع مبارزهٔ عمومی برای تقسیم ارزش اضافی است که طبقهٔ کارگر جهانی تولید می‌کند؛ و در زمان خویش، این مبارزه به‌صورت مبارزهٔ درون امپریالیستی در خواهد آمد. تا به همین‌جا مناطقی هست که چین برای حمایت از منافع خود باعث نگرانی امریکا و اروپا شده است. به‌عنوان مثال، می‌توان سودان و زیمبابوه را ذکر کرد.»