کتاب بیداری قهرمان درون

کتاب بیداری قهرمان درون نوشتهٔ کارول اس. پیرسن و ترجمهٔ فرناز فرود و ویراستهٔ ریحانه فرهنگی است و انتشارات کلک آزادگان آن را منتشر کرده است. این کتاب دوازده کهن‌الگوی یاری‌گر برای یافتن خویشتن و دگرگونی جهان درون است.

درباره کتاب بیداری قهرمان درون

خانم کارول اس پیرسن، دانش‌آموختهٔ روان‌شناسی درونی و هدایتگری دگرگون‌کننده، حاصل بیست سال پژوهش پرشور و دوره‌های آموزشی و علمی بسیار را دستمایهٔ کتاب بیداری قهرمان درون قرار داده است. این کتاب ارزشمند ما را به سفری هزارلایه و مارپیچ در زندگی می‌برد. پیرسن در این کتاب ندای قهرمان درون را به گوش ما می‌رساند و با همدلی دستمان را می‌گیرد تا رهسپار سفری شویم که آکنده از بیراهه‌های ناپیدا، دام‌های خطرناک و پیچیدگی‌های بسیار است. اما او این نوید را می‌دهد که در پایان سفر، گنجی بی‌همتا انتظارمان را می‌کشد. گنجی که اسرار جهان را نمایان می‌سازد و اجازهٔ استفادهٔ بهینه از فرصت‌هایی را به ما می‌دهد تا بتوانیم هدایای منحصر به فردمان را به گیتی عرضه کنیم.

 پیرسن در نقش راهنما، از اسطوره‌های سراسر جهان و کهن‌الگوها یاری می‌گیرد تا بتواند راه و بیراهه را به ما نشان دهد. شیوهٔ نگارش این کتاب مارپیچی یا فنرگونه است. نویسنده ابتدا هر کهن‌الگو را شرح می‌دهد و ارتباط هرکدام از آن‌ها را با مراحل مختلف سفر به ما می‌نمایاند. سپس در دوازده بخش، توضیحی مفصل در بارهٔ هر کهن‌الگو ارائه می‌دهد و ضمن این توضیحات، به تأثیر این کهن‌الگوها بر همدیگر اشاره می‌کند. با خواندن این بخش درمی‌یابیم که در آغاز سفر باید خود (Ego) را سالم و قدرتمند کنیم، سپس با جان (Soul) روبه‌رو شویم و سرانجام خویشتن (Self) منحصربه‌فرد خود را به دنیا آوریم. سفر در هر یک از این وادی‌ها، درس ویژهٔ خود را برای ما به همراه دارد. سفر خود به ما یاد می‌دهد چگونه در جهان موفق و ایمن باشیم، در سفر جان با ژرف‌ترین اسرار زندگی روبه‌رو شده و اصیل و واقعی می‌شویم و سفر خویشتن راه یافتن اصالت، قدرت، آزادی و نحوهٔ ابراز آن را به ما نشان می‌دهد. بخش‌های پایانی کتاب روش دستیابی به یکپارچگی‌ای‌ است که در نتیجهٔ سفر به دست می‌آید و تجربهٔ هماهنگی با جهان و گوناگونی‌های فراوان آن را به ارمغان می‌آورد و به ما می‌آموزد که باید این دگرگونی‌ها را گرامی بداریم و در عین حال، با مطالبهٔ اسطورهٔ زندگی‌مان، بتوانیم شیوهٔ منحصربه‌فردبودنمان را در جهان بیایم. پرسش‌نامهٔ پایانی کتاب به ما کمک می‌کند تا بتوانیم کهن‌الگوی فعال‌تر زندگی خود را بشناسیم و دریابیم هم‌اکنون در کجای مسیر قهرمانی خود قرار داریم.

این کتاب که ابزاری مناسب برای خودکاوی و نوسازی شخصی‌ است، برای همهٔ انسان‌ها با هر سن و موقعیتی نوشته شده است، اما پیش از آن، برای همهٔ کسانی که می‌خواهند قهرمان درون خود و دیگران را بیدار کنند مفید است. این کتاب به ویژه برای کسانی که به روشن کردن موقعیتشان در جهان و بهره‌مندی از توانایی‌های نهفتهٔ‌شان علاقه دارند، سودمند و کاربردی‌ است. همچنین می‌توان این کتاب را به عنوان الگویی تشخیصی بر مبنایی غیر آسیب‌شناسانه برای تشخیص چالش پرورشی در وضعیت کنونی فرد، به عنوان راهی برای درک و گرامیداشت گوناگونی انسان‌ها، ابزاری کمک‌آموزشی در راه موفقیت و پژوهشی در بارهٔ حقایق ازلی و ابدی مربوط به کهن‌الگوها به کار برد.

کتاب بیداری قهرمان درون در پنج فصل تنظیم شده است. فصل یکم، کاوش قهرمانی را به عنوان سفر آگاهی مطرح می‌کند. این فصل، شیوه‌های کمک کهن‌الگوها را برای ساختن و متعادل‌کردن روان و کمک کهن‌الگوها را به ما برای شکل‌دادن خود، ارتباط با جان و سپس پرورش حس خویشتن حقیقی‌مان و ابراز این خویشتن در جهان پی می‌گیرد. پنج بخش نخست از فصل یکم، درک پایه‌ای فرایند تفرد و گسترش آگاهی را شرح می‌دهد که مبنای شناخت از توان کاملِ انسان بودن است.

فصل‌های دوم، سوم و چهارم به گونه‌ای مشروح به بررسی کهن‌الگوهای راهنما که در سفرهایمان به ما کمک می‌کنند، می‌پردازد. فصل دوم، کهن‌الگوهایی که ما را برای سفر آماده می‌کنند، یعنی معصوم، یتیم، جنگجو و حامی را شرح می‌دهد. فصل سوم، کهن‌الگوهایی که در سفر همراه ما هستند، یعنی جوینده، ویرانگر، عاشق و آفریننده را بررسی می‌کند. فصل چهارم، بر کهن‌الگوهایی که در بازگشتِ موفقیت‌آمیز و دگرگون‌کننده به قلمروی پادشاهی کمک می‌کنند، یعنی حکمران، ساحر، فرزانه و لوده متمرکز است.

هر بخش شرح می‌دهد که کهن‌الگو چگونه خود را در زندگی فردی و فرهنگی ما ابراز می‌دارد؛ یعنی چه مهارت‌هایی را به ما یاد می‌دهد، شکل‌های منفی یا سایهٔ آن چیست و چه درس‌ها و هدایایی عرضه می‌کند. از آنجا که هر کهن‌الگو می‌تواند خود را به شکل‌های به نسبت ابتدایی یا پیچیده‌تر نشان دهد، هر بخش به بررسی مراحل رشد کهن‌الگوها نیز می‌پردازد.

فصل پنجم، این نکته را مورد توجه قرار می‌دهد که سفرمان چگونه تحت تأثیر سن، جنسیت، فرهنگ و منحصر به فرد بودن ما قرار دارد؛ عواملی که همچون یک منشور، این تک‌افسانه را به هزاران الگو و شکل منحصربه‌فرد ساطع می‌کنند و فضای کافی برای گوناگونی و خلاقیت فردی فراهم می‌آورند.

خواندن کتاب بیداری قهرمان درون را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 این کتاب برای خوانندهٔ عام نوشته شده است. افزون بر این، می‌توان از آن در مدارس، مؤسسات پیش‌دانشگاهی و دانشگاه‌ها، برنامه‌های پیشگیری و درمان اعتیاد به الکل و مواد مخدر، مراکز مشاورهٔ روانی، معنوی و ازدواج و خانواده، برنامه‌های پشتیبانی کارکنان و گروه‌های مطالعهٔ کتاب بیداری قهرمان درون استفاده کرد. همچنین این کتاب برای کسانی که می‌خواهند قهرمان درون خود و دیگران را بیدار کنند، مفید خواهد بود. این نظریه‌ها به منظور کاربردهای زیر طراحی شده‌اند:

۱- به عنوان روان‌شناسی فراشخصی پرورشی.

۲- به عنوان شرح دوازده مرحلهٔ کلیدی در پرورش انسان که هر کدام درس، تکلیف و موهبت خاص خود را دارد.

۳- به عنوان راهی برای درک‌کردن و گرامی‌داشتن گوناگونی انسان‌ها بر مبنای کهن‌الگوی غالب، جنسیت، سن، سنخ روان‌شناختی و پیشینهٔ فرهنگی.

۴- به عنوان الگوی مداخله‌ای و تشخیصی بر مبنایی غیر آسیب‌شناسانه، برای استفادهٔ مربیان و روان‌درمانگران، به منظور تشخیص چالش پرورشی در وضعیت کنونی فرد.

۵- به عنوان ابزار کمک‌آموزشی انسان‌ها در راه موفقیت، شهروندی و رهبری در جامعهٔ دموکراتیک.

۶- به عنوان پژوهشی در بارهٔ حقایق معنوی ازلی و ابدی که به کهن‌الگوها مربوط می‌شوند و در دین، اسطوره، ادبیات و روان‌شناسی موجود هستند. در نتیجه از این دیدگاه می‌توان آن را به عنوان یک راهنمای رشد معنوی بر مبنای روان‌شناسی و نه الهیات به کار برد.

۷- به عنوان ابزاری برای درک خویشتن و رشد شخصی.

خوانندگان می‌توانند با به‌کاربردن این نظریه‌ها تشخیص دهند که در چه مواردی شاید در تسخیر سایهٔ کهن‌الگوها باشند و در نتیجه به زندگی خود آسیب برسانند و چگونه می‌توانند «راهنمایان» قهرمانی درونشان را بررسی کنند. بیش از هرچه، آن‌ها می‌توانند با استفاده از این نظریه‌ها مراحل سفرشان را تشخیص دهند تا بتوانند درس‌های هر کهن‌الگو را بیاموزند.

بخشی از بیداری قهرمان درون

پیام‌هایی که فرهنگ ما در بارهٔ نقش‌های نسبی خود، خویشتن و جان به ما می‌دهد، می‌تواند گیج‌کننده و متناقض باشد. بیش‌ترِ نوشته‌های مربوط به مدیریت، بر خودِ سالم متمرکز هستند و هر دو بخش خویشتن و جان را نادیده می‌گیرند. دیدگاه سیاسی نیز گرایش به تمرکز بر نگرانی‌های خود مانند دسترسی برابر به شغل، حقوق، آموزش و مرتبهٔ اجتماعی دارد. روان‌شناسی نیز معمولاً بر رشد خودِ سالم تأکید می‌کند و بسیاری از روان‌شناسان جز این، کار دیگری انجام نمی‌دهند.

از سوی دیگر، روان‌شناسی فراشخصی و همچنین بخش عمدهٔ دین معاصر - چه شرقی، چه غربی - روح و جان را پرورش می‌دهد، اما اغلب این کار را به هزینهٔ تضعیف خود انجام می‌دهد. معمولاً این تضعیف به شکل گرایش آگاهانه و مشخص به رها شدن از خود بیان می‌شود تا انسان بتواند به طور کامل در برابر ارادهٔ خداوند سر تسلیم فرود آورد. فقط روان‌شناسیِ مرتبط با کهن‌الگوهاست که هر سه بخش خود، خویشتن و جان را محترم می‌شمارد، اما گاهی حتی در اینجا هم بر علایق عملی خود تأکید نمی‌شود.

در جهان کنونی، نیاز شدیدی به محترم شمردن خود، خویشتن و جان و تشخیص راه‌هایی برای تربیت دوبارهٔ خود - و نه حذف آن - در هنگامی که کارکردهای معنوی والاتر رشد یافتند، وجود دارد. با مطالعهٔ روان‌شناسی، الهیات، سیاست و مدیریت جدید و همچنین کتاب‌های خودیاری، بیش از پیش متقاعد شده‌ام یکایک ما، این امکان را داریم که خوشحال، موفق، «خودشکوفا» و معنوی باشیم. همچنین این امکان وجود دارد که ضمن زندگی پرنشاط، شهروند، والد و دوست مسؤولی باشیم و در جامعه‌ای مسؤول و پرمهر در کنار دیگران زندگی کنیم. راز این نکته در آن است که دست به سفر بزنیم و خود را بیابیم.

دوازده کهن‌الگوی قهرمانی که در این کتاب شرح داده می‌شوند، به رشد روان ما کمک می‌کنند. سه مرحلهٔ سفر قهرمان، یعنی تدارک، سفر و بازگشت، به گونه‌ای دقیق با مراحل رشد روانی انسان همتراز هستند. ابتدا خود را پرورش می‌دهیم، سپس با جان رو به رو می‌شویم و سرانجام، یک خویشتن منحصر به فرد را به دنیا می‌آوریم. سفر خود به ما یاد می‌دهد چگونه در جهان ایمن و موفق باشیم، سفر جان به ما کمک می‌کند تا در نتیجهٔ رویارویی با ژرف‌ترین اسرار زندگی، واقعی و اصیل شویم و سفر خویشتن راه را به ما نشان می‌دهد تا اصالت، قدرت و آزادی‌مان را بیابیم و ابراز کنیم.

خود، «ظرف» یا در بر گیرندهٔ زندگی ماست. خود، میان ما و همه چیز دیگر مرزی ایجاد می‌کند و واسطهٔ رابطهٔ ما با جهان است. افزون بر این، به ما کمک می‌کند تا یاد بگیریم نه تنها با جهانی که می‌شناسیم هماهنگ باشیم، بلکه برای تغییر آن جهان در جهت بهتر برآوردن نیازهایمان عمل کنیم.