محسن دامادی
زندگینامه و معرفی کتابهای محسن دامادی
محسن دامادی (Mohsen Damadi) نویسنده، فیلمنامهنویس، تهیهکننده و کارگردان ایرانی است. او با نگارش آثاری مانند مجموعهی ۱۰ جلدی «داستانهای شاهنامه»، رمان «افسانهی یک نجیبزادهی ایرانی» و مجموعه داستان کوتاه «زندهباد آقای رئیسجمهور» در دنیای ادبیات شناخته شد. دامادی با ورود به عرصهی سینما و تئاتر، فعالیت خود را با نگارش فیلمنامه آغاز کرد و توانست در این زمینه نیز جایگاه ویژهای پیدا کند.
بیوگرافی محسن دامادی
محسن دامادی ۱۵ مهر ۱۳۳۸ درکرمان متولد شد. او حرفهاش را با نوشتن داستان کوتاه آغاز کرد و ورود به سینمای حرفهای را با فیلمنامهی «آپارتمان شماره ۱۳» تجربه کرد. دامادی بیشتر بهعنوان فیلمنامهنویس شناخته میشود. از آثار برجستهی او در دههی ۱۳۷۰ میتوان به فیلمنامههای «بهترین بابای دنیا»، «در سرزمینی دیگر»، «افسانهی پوپک طلایی» و «از صمیم قلب» اشاره کرد. همچنین مجموعهی ۳ جلدی «چگونه داستان را به فیلمنامه تبدیل کنیم؟» را بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ منتشر کرده است.
محسن دامادی در ادامهی فعالیتهای خود، فیلمنامههای متعددی به سینمای ایران ارائه کرده است. از جمله آثار او میتوان به «یک اشتباه کوچولو» (۱۳۸۷)، «پس از سالها» (1۱۳۸۸)، «قبرستان غیرانتفاعی» (۱۳۸۹)، «هما کی میاد؟» (۱۳۹۴) و «همهچی عادیه» (۱۳۹۵) اشاره کرد. او همچنین نویسندهی سریالهای تلویزیونی مهمی چون «عیاران» (۱۳۷۴) و «شیخ بهایی» (۱۳۸۲) است. اگرچه نام دامادی بیشتر با فیلمنامهنویسی گرهخورده؛ اما این امر از ارزش دیگر آثارش در عرصه سینما و تلویزیون نمیکاهد.
نقدی بر آثار
دغدغهی اصلی محسن دامادی در آثارش، نقد اجتماعی و فرهنگی است. او از طریق داستانها و فیلمنامههایش به مسائلی همچون مشکلات اجتماعی، معضلات زندگی شهری، روابط انسانی و تحولات تاریخی پرداخته است. محسن دامادی معتقد است که رسانه باید افرادی را وارد سینما و تئاتر کشور کنند که پشتوانهی غنی فرهنگی و ادبی داشته باشند. ادبیات امروز سینما و تلویزیون ما از نظر ادبی بسیار ضعیف است و اصلاً درخشان نیست. او میگوید با آثارش میخواهد مخاطبان را به سطحی روشنفکرانه برساند. آثار او اغلب دارای لایههای معنایی پیچیدهای هستند که مخاطب را به تفکر و تحلیل دعوت میکنند.
مروری بر کتابها و آثار محسن دامادی
مجموعه داستانهای شاهنامه
مجموعهی ۱۰ جلدی داستانهای شاهنامه، بازنویسی ارزشمندی از یکی از فاخرترین آثار ادبیات فارسی است. دامادی با بهکارگیری زبانی روان و ساده، این اثر را برای خوانندگان بهویژه جوانان قابلفهم کرده و در عین حفظ ارزشهای ادبی شاهنامه، پیچیدگی برخی ابیات را که ممکن است مانع لذتبردن مخاطبان شود، برطرف کرده است. عناوین برخی از جلدها عبارتاند از: هفتخان رستم: ماجرای رستم در نجات کاووس و عبور از هفت آزمون سخت. رستم و سهراب: داستان تراژیک نبرد میان پدر و پسر که به مرگ سهراب میانجامد. زال و رودابه: روایت عشق زال و رودابه که فراتر از تفاوتهای نژادی و فرهنگی به تصویر کشیده شده است.
افسانهی یک نجیبزداهی ایرانی
رمان افسانهی یک نجیبزادهی ایرانی، داستانی عاشقانه و تاریخی است که زندگی شخصیتی به نام مانی را روایت میکند. مانی عشق را در ۳ دورهی مهم تاریخی تجربه میکند و داستان او با ترکیبی از روایتهای احساسی و رویدادهای تاریخی همراه است. این اثر با سبک منحصربهفرد و روایت جذاب، خواننده را در سفری میان عشق، تاریخ و انسانیت همراه میکند.
چگونه داستان را به فیلمنامه تبدیل کنیم؟
این کتاب ابتدا به دلایل کمبود فیلمنامههای اقتباسی در سینمای ایران میپردازد و چالشهای این حوزه را بررسی میکند. سپس، محسن دامادی، مراحل هفتگانهای برای اقتباس از داستان به فیلمنامه ارائه داده است، از جمله انتخاب ایده، بررسی توانایی داستان برای اقتباس، ایجاد شخصیتهای نمایشی و تطبیق زمان و مکان. در بخش دوم، نمونه فیلمنامهی «آبنبات قرمز» نیز آورده شده است که بهعنوان الگویی عملی از این مراحل ارائه میشود.
مرگ سینمایی
کتاب مرگ سینمایی شامل ۴ داستان نیمهبلند است که روایتهایی از زندگی نوجوانان را در دوران پیش از انقلاب ایران به تصویر میکشد. این داستانها با زبانی طنزآمیز و گاهی تلخ، به موضوعاتی چون شیفتگی به سینما، معلمان انقلابی، دوستیهای نامتعارف و جشنهای باستانی میپردازند. کتاب، تصویری از روزگار ایران در آستانهی تحول بزرگ ۱۳۵۷ ارائه میدهد و برای نسلهای مختلف، چه آنهایی که آن زمان را تجربه کردهاند و چه افرادی با خاطراتی محو، خواندنی و خاطرهانگیز است.
داستان اول درباره نوجوانی است که به ناصر ملکمطیعی علاقهمند است و با فقر زندگی میکند. داستان دوم خیال رخ دوست از روابط چند نوجوان در دوران پهلوی با معلمی انقلابی حکایت میکند. در داستان سوم ظفار، نوجوانی با یک سروان شاهنشاهی دوستی برقرار میکند. داستان چهارم سده دربارهی تجربهی یک نوجوان در جشن سده است.
زندهباد رئیسجمهور
این کتاب مجموعهای شامل ۱۶ داستان کوتاه از محسن دامادی است که با زبانی ساده و روان روایت میشوند. در داستان «هنر زمانه نو»، نویسنده از دیدگاه پسرکی نقاش به بازگویی واقعیتهای تلخ جنگ و بمباران میپردازد. پسرک برخلاف خواستهی پدر، نقاشیهای خود را بر اساس واقعیتهای زندگی و تأثیرات جنگ تصویر میکند. این مجموعه با مضامین اجتماعی و انسانی، به عمق احساسات و تجربههای زندگی در دوران معاصر پرداخته است.
مردی برای تمام سالها
این کتاب، فیلمنامهای است که به زندگی و شخصیت قائممقام فراهانی میپردازد. این اثر علاوه بر روایت داستان، مستندات زندگی او را همراه با بررسی مختصری از تاریخ دورهی قاجار تا پایان سلطنت محمدشاه قاجار ارائه میکند. کتاب به شکلی تاریخی و تحلیلی، نقش قائممقام را در سیاست و فرهنگ ایران به تصویر کشیده و نگاهی عمیق به دورهای حساس از تاریخ ایران دارد.
ایران، نام دختر است...
این کتاب، رمانی معاصر و ایرانی است که در ۴۰ فصل نوشته شده و از زبان اولشخص روایت میشود. ایران، نام دختر است... دلدادگی به ایران را به تصویر میکشد. محسن دامادی کتاب دیگری هم با عنوان «آن شب که شاه رفت» دارد.
کارنامهی فیلمسازی محسن دامادی
محسن دامادی در کنار نویسندگی، کارگردانی فیلمهای متعددی را نیز بر عهده داشته است:
همه چی عادیه: (۱۳۹۵) در این فیلم کمدی، داستان جوانی روایت میشود که به دلیل بحران کمبود آب، به پایتخت مهاجرت میکند و مجبور به تجربهی شغلهای مختلف است.
هما کی میاد: (۱۳۹۴) این فیلم داستان یک مربی فوتبال و همسرش را روایت میکند که اختلاف سلیقههایشان باعث بروز مشکلاتی در زندگی مشترکشان میشود.
قبرستان غیرانتفاعی: (۱۳۸۹) در این کمدی، مردی مسن تصمیم میگیرد زمینش را به قبرستان تبدیل کند، اما در این راه با مشکلاتی روبهرو میشود.
خانواده ارنست ۱۳۸۸، یک اشتباه کوچولو ۱۳۸۷ و گپ ۱۳۸۲ نیز از دیگر فیلمهای او به شمار میروند.