آراز بارسقیان
درباره زندگی و آثار آراز بارسقیان
آراز بارسقیان، نویسنده، شاعر و از فعالان فرهنگی ایرانی است که مترجم برخی از کتاب‌های دوست‌داشتنی و مشهور نسل جدید محسوب می‌شود و به واسطه‌ی آثار ادبی و فعالیت‌های فرهنگی ارزشمندش شناخته شده است. این نویسنده در طول سال‌های فعالیت خود، موفق شده با آثار متعددی در حوزه‌های داستان کوتاه، ترجمه و نمایش‌نامه‌نویسی، توجه علاقه‌مندان به ادبیات را به خود جلب کند. بارسقیان از آن دسته از نویسندگان ایرانی است که در کارگاه‌ها، نشست‌های فرهنگی و همایش‌های مختلف حضور یافته و دانش و تجربیات خود را به دیگران منتقل می‌کند. آثار بارسقیان اغلب توسط نشرهایی از جمله افراز، میلکان و انتشارات یکشنبه منتشر شده‌اند.
این نویسنده‌ی ارمنی‌تبار در تاریخ ۳۰ بهمن سال ۱۳۶۲ در خانواده‌ای هنرمند چشم به جهان گشود. او که از کودکی به نوشتن، ادبیات و حوزه‌های فرهنگی و هنری علاقه‌مند بود، سرانجام تصمیم گرفت به‌صورت حرفه‌ای به داستان‌نویسی و نویسندگی بپردازد و در ۱۸ سالگی (سال ۱۳۸۰) در کلاس‌های داستان‌نویسی جمال میرصادقی شرکت کرد. شرکت در این کلاس‌ها، منجر شد بارسقیان در اسفند سال ۱۳۸۵، برنده‌ی جایزه‌ی ادبی صادق هدایت شود.
مسیر فعالیت‌های ادبی بارسقیان بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ و با ترجمه آغاز شد. او خود معتقد است که چون متن خوبی برای کار نداشته، ترجمه کردن را برگزیده است. او طی حدود ۲۰ سال فعالیتی که در زمینه‌ی ترجمه داشته است، ترجمه‌ی آثار مشهوری ازجمله آگوست در اسیج کانتی، مگنولیا، پیش از طلوع، پیش از غروب، ناتور دشت و ساحل آرمان‌شهر را در کارنامه‌ی خود به ثبت رسانده است.
از حوزه‌های دیگری که بارسقیان در آن فعالیت می‌کند، نوشتن داستان‌های کوتاه است. نخستین اثر تالیفی بارسقیان نیز باسگا نام دارد؛ باسگا شامل ۸ داستان کوتاه از این نویسنده است که بین سال‌های ۱۳۸۳ الی ۱۳۸۶ نوشته شده بودند. این کتاب در سال ۱۳۸۸ توسط نشر افراز در تهران به انتشار درآمد.
دومین اثر تالیفی بارسقیان نیز داستان بلند یکشنبه است که پس از آشنایی او با کارگاه داستان‌نویسی محمدحسن شهسواری خلق شد. این داستان در سال ۱۳۸۹ توسط نشر چشمه روانه‌ی بازار شد. رمان یکشنبه، داستان فردی را روایت می‌کند که در تلاش برای برقرار کردن ارتباط با جامعه ناکام مانده است. رمان دوشنبه نیز رمان بعدی بارسقیان است که در سال ۱۳۹۲ منتشر شده است. اگرچه نام این دو رمان باعث می‌شود که دوشنبه ادامه‌ای بر داستان یکشنبه به نظر برسد، اما این اثر روایتی متفاوت از اثر پیشین دارد؛ در رمان دوشنبه روایت روزی از زندگی قهرمان داستان یکشنبه را می‌خوانیم، آن هم بدون آنکه نامی از او به میان آید.
بارسقیان روایت قهرمان داستانش را به یکشنبه و دوشنبه محدود نکرد و در سال ۱۳۹۷، رمان سه‌شنبه را روانه‌ی بازار کرد. در این رمان روایتی از سفرهای این فرد به شهرهایی از جمله اصفهان، اهواز و آبادان را می‌خوانیم. خود بارسقیان معتقد است که در رمان سه‌شنبه، تجربه‌ی شهر و سفر را در کنار یکدیگر قرار داده است. گفتنی است که رمان سه‌شنبه با فیلم هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی (ساخته‌شده در سال ۱۳۶۸) مقایسه شده است.
همانطور که ذکر شد، بارسقیان در حوزه‌های ادبی متعددی فعالیت می‌کند و کارنامه‌ی درخشانی دارد، ازجمله داستان‌نویسی، نگارش آثار غیرداستانی، نمایش‌نامه‌نویسی و ترجمه. ازجمله داستان‌های او می‌توان به باسگا (۱۳۸۸)، یکشنبه (۱۳۸۹)، دوشنبه (۱۳۹۲)، پل (۱۳۹۴)، سه‌شنبه (۱۳۹۷) و شب (۱۴۰۰) اشاره کرد. مشهورترین آثار غیرداستانی بارسقیان نیز عبارت‌اند از: پس از کشف ردپای پلنگ صورتی؛ مجموعه‌مقالاتی در نقد تئاتر با همکاری غلامحسین دولت‌آبادی (۱۳۹۶)، فاشیسم ادبی؛ مجموعه‌مقالاتی در نقد ادبیات (۱۳۹۷)، بوطیقای نمایش‌نامه‌نویسی: کتاب اول، در همکاری با نصرالله قادری و غلامحسین دولت‌آبادی (۱۳۹۸) و نمایندگان امر، نمایندگان کلام: ۱۲ سال با کانون نویسندگان ایران و اهالی آن از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ (۱۴۰۰). آثار نمایشی بارسقیان نیز عبارت‌اند از گام زدن بر یخ‌های نازک: تراژدی در ۴ پرده (۱۳۹۱)، پرتره‌ی مرد ریخته: مکاشفه‌ای در زندگی عبدالحسین نوشین (۱۳۹۳)، در استانبول: دیدار خانوادگی در ۲ پرده (۱۳۹۶)، یلدای سرد و باشکوه استاد محمود راد: شب‌نشینی در ۱ پرده (۱۳۹۶) و صعود مقاومت‌پذیر آقای م.ر حساس! (۱۳۹۶). از جمله مشهورترین آثار ترجمه‌ی او نیز می‌توان به دفتر یادداشت تریگورین: برداشتی آزاد از مرغ دریایی آنتوان چخوف (اثر تنسی ویلیامز، ۱۳۸۶)، مگنولیا (اثر پل توماس اندرسون، ۱۳۹۱)، درخشش ابدی ذهن بی‌آلایش (فیلم‌نامه، اثر چارلی کافمن، ۱۳۸۸)، بوفالوی آمریکایی (اثر دیوید ممت، ۱۳۹۱) و ناتور دشت (اثر جی.دی. سلینجر، ۱۳۹۴) اشاره نمود.
بارسقیان به‌واسطه‌ی فعالیت‌های ارزشمندی که در حوزه‌های داستان‌نویسی، نمایش‌نامه‌نویسی و ترجمه داشته، تاکنون برنده‌ی عناوین و جوایز متعددی شده است. به‌عنوان مثال، بارسقیان در سال ۱۳۹۱ برنده‌ی ششمین جایزه‌ی ادبیات نمایشی شد. اثر گام زدن بر یخ‌های نازک که نمایش‌نامه‌ای مشترک با غلامحسین دولت‌آبادی بود نیز در سال ۱۳۹۲، در بخش تئاتر برنده‌ی جایزه‌ی کتاب سال شد. این نمایشنامه همچنین در سال ۱۳۹۲ جایزه‌ی اول بخش نمایش‌نامه‌نویسی از کانون نمایش‌نامه‌نویسان خانه‌ی تئاتر ایران را به خود اختصاص داد.
