کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی

کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی اثری از بهاره نصیری و آمنه بختیاری است که در انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است. این اثر درباره سواد رسانه‌ای و چالش‌هایی صحبت می‌کند که در پی استفاده از فضای مجازی، والدین را درگیر خود می‌کند و راهکارهایی برای رفع آن دارد.

درباره کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی

سواد رسانه‌ای یکی از موضوعاتی است که امروزه ذهن پدرمان و مادران بسیاری را درگیر خود کرده است. تقریبا تمام کارهای ما از طریق فضای مجازی انجام می‌شود و با شیوع بیماری کرونا، فضای مجازی بیش از پیش مورد استفاده همه ما قرار گرفته است. اما مشکل اصلی در زمانی است که ما به عنوان بزرگسالان نظارت و کنترلی بر فرزندانمان نداریم. ما وسایل ارتباط جمعی و همچنین اینترنت را در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهیم اما راه درست استفاده از آن را به آن‌ها یاد نمی‌دهیم. اینترنت نیز فضایی بی‌کران است که در آن می‌توان به هر محتوایی دسترسی یافت. حال چه باید کرد؟ 

ما نمی‌توانیم بچه‌ها را محدود و ایزوله کنیم. در نهایت آنان راه خود را پیدا می‌کنیم. بنابراین بهتر است که قدرت تجزیه و تحلیل را در وجودشان بالا ببرند و ما نیز در این میان باید به وظیفه خود عمل کنیم. اولین گام بالا بردن سواد رسانه‌‌ای خود است. گام بعدی این است که بدانیم به عنوان والدین چه وظیفه و چه نقشی در قبال فرزندانمان و فضای مجازی داریم. 

بهاره نصیری و آمنه بختیاری در کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی، به ما کمک می‌کنند تا راه و روش درست را پیدا کنیم. در این کتاب که با استناد به تحقیقات روز دنیا نوشته شده است، با این اصطلاحات و مفاهیم آشنا می‌شویم و درمی‌یابیم که چگونه می‌توانیم در فضای مجازی والدگری کنیم و فضایی امن و ایمن برای فرزندانمان بسازیم.  

کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

خواندن کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی را به تمام والدین و تمام افرادی که علاقه دارند سواد رسانه‌ای خود را بالا ببرند، پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب سواد رسانه ای و والدگری رسانه ای در فضای مجازی

وقتی به اطلاعات فکر می‌کنیم، معمولاً به مجموعه‌ای از واقعیت‌ها می‌اندیشیم که مثلاً در کتابی درسی، روزنامه یا مقاله‌ای در یک مجله ذکر شده‌اند، سواد رسانه‌ای مستلزم آن است که اطلاعات به دست آوریم. البته نه فقط در بعد شناختی، دانش خود را بنا نهیم بلکه اطلاعات دارای ابعاد احساسی، زیباشناختی و اخلاقی را نیز مورد توجه قرار دهیم. هر یک از این چهار بعد بر حوزه‌های درک متفاوتی متمرکزند. حوزه شناختی به اطلاعات واقع بنیاد دلالت دارد تاریخ‌ها، اسامی، تعاریف و امثال آن اطلاعات شناختی را اطلاعاتی تلقی کنید که در مغز مستتر است.

حوزه احساسی حاوی اطلاعاتی درباره احساسات است؛ احساساتی چون عشق، نفرت، خشم، شادی و ناامیدی. اطلاعات احساسی را اطلاعاتی تلقی کنید که در قلب مستقرند ـ احساس نسبت به دوران‌های خوب زندگی، لحظات ترس، موارد ناراحتی. بعضی افراد وقتی در معرض رسانه هستند چندان نمی‌توانند احساسات را تجربه کنند، درحالیکه بعضی دیگر نسبت به اشاراتی که احساسات مختلف را در آنان ایجاد می‌کند، حساس‌اند. برای مثال، همهٔ ما توان درک خشم، ترس، لذت، نفرت و سایر احساسات را داریم. تهیه کننده‌ها از نمادهایی کهشناسایی‌شان راحت است برای برانگیختن این احساسات استفاده می‌کنند، به همین دلیل درک و فهم آن‌ها نیاز به درجات بالای سواد ندارند؛ اما بعضی از ما در درک احساسات ظریف‌تری همچون تردید، سردرگمی، نگرانی و امثال آن تواناتریم.

ساختن پیام‌هایی درباره این احساسات مستلزم مهارت بیشتر نویسندگان، کارگردانان و بازیگران در زمینه تولید است. درک دقیق این احساسات ظریف مستلزم سواد رسانه‌ای بیشتر مخاطبان است.

حوزهٔ زیباشناسی حاوی اطلاعاتی درباره روش تولید پیام است. این اطلاعات بنیانی برای قضاوت دربارهٔ نویسندگان، فیلم‌برداران، بازیگران، رقصندگان، طراحان رقص، آوازخوانان، نوازندگان، آهنگسازان، کارگردانان و دیگر هنرمندان فراهم می‌کند. علاوه بر این، در قضاوت درباره سایر محصولات حرفه‌ای خلاقانه، مانند تدوین، نورپردازی، طراحی صحنه، طراحی لباس، ضبط صدا، صحنه‌بندی و غیره یاری‌مان می‌دهد. برای بعضی از متخصصان این مهارت در نقد بسیار حائز اهمیت است. برای مثال، مساریز معتقداست که تماشاگرانی که سواد بصری دارند حتماً از دخل و تصرفات هنرمندانه و بصری آگاهی می‌یابند. اطلاعات زیباشناختی را اطلاعاتی تلقی کنید که در چشم‌ها و گوش‌هایمان قرار دارند.

عرصه اخلاقی شامل اطلاعاتی درباره ارزش‌هاست. اطلاعات اخلاقی را اطلاعاتی تلقی کنید که در ضمیر و روحتان مستقر است. این نوع اطلاعات بنیانی برای قضاوت راجع به درست و غلط برایمان فراهم می‌کند. وقتی شخصیت‌های یک داستان را در حال تصمیم‌گیری ملاحظه می‌کنیم، براساس بعد اخلاقی یعنی خوبی یا بدی شخصیت‌های مذکور، در موردشان قضاوت می‌کنیم. هر چه اطلاعات اخلاقی ما دقیق‌تر و پالوده‌تر باشد، ارزش‌های نهفته در پیام‌های رسانه‌ای را با عمق بیشتری درک می‌کنیم و قضاوت‌هایمان درباره آن ارزش‌ها دقیق‌تر منطقی‌تر خواهد شد.

ساختارهای قدرتمند دانش حاوی اطلاعاتی از هر چهار حوزهٔ مذکور است. اگر یک نوع اطلاعات موجود نباشد، ساختار دانش ضعیف می‌شود. برای مثال، شاید هنگام تماشای یک فیلم بسیار تحلیل‌گر باشید و دربارهٔ تاریخچه ژانرآن دیدگاه کارگردان و مضمون اصلی آن واقعیت‌های بسیاری را نقل کنید؛ اما اگر نتوانید واکنشی احساسی به وجود آورید، صرفاً کاری خشک و آکادمیک انجام داده‌اید. وقتی از ساختارهای دانش قدرتمندی برخوردار باشید که شامل اطلاعاتی از هر چهار حوزهٔ فوق است، می‌توانید تمرکز نارسایی را از خود به پیام‌های رسانه‌ای منتقل کنید.