کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی

کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی نوشته‌ی مالک شجاعی جشوقانی اثری پژوهشی در حوزه فلسفه دین و علوم انسانی است که توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به‌صورت الکترونیکی منتشر شده است. این کتاب با تمرکز بر آرای استاد مرتضی مطهری، به بررسی نسبت میان هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی می‌پردازد و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، جایگاه و نقش هرمنوتیک در فهم متون دینی و تأثیر آن بر مباحث علوم انسانی را روشن کند. ساختار کتاب شامل سه فصل اصلی است: نخست به مبانی و تطورات هرمنوتیک دینی و رویکردهای مختلف به تفسیر قرآن می‌پردازد؛ فصل دوم به فلسفه علوم انسانی و سرچشمه‌های پارادایمی آن اختصاص دارد؛ و فصل سوم تحلیل آرای مطهری درباره هرمنوتیک دینی و نسبت آن با فلسفه علوم انسانی را ارائه می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی

کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی با تمرکز بر آرای استاد مطهری، به بررسی پیوند میان تفسیر متون دینی و فلسفه علوم انسانی می‌پردازد. مالک شجاعی جشوقانی در این اثر، ابتدا به خاستگاه و سیر تحول هرمنوتیک، به‌ویژه در سنت غربی و اسلامی، می‌پردازد و سپس جایگاه هرمنوتیک دینی را در مواجهه با مسائل فلسفی و علوم انسانی بررسی می‌کند. کتاب با نگاهی تطبیقی، جریان‌های مختلف تفسیر قرآن و رویکردهای متنوع به فهم متن مقدس را تحلیل کرده و تفاوت‌ها و شباهت‌های هرمنوتیک کلاسیک و مدرن را برجسته می‌سازد. در ادامه، به فلسفه علوم انسانی و چالش‌های آن در بستر فرهنگ اسلامی-ایرانی پرداخته شده و نقش اندیشمندانی چون مطهری در طرح مباحث نوین درباره نسبت دین و علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مبانی نظری هرمنوتیک و فلسفه علوم انسانی را شرح می‌دهد و سپس با مطالعه موردی آرای مطهری، امکان‌ها و محدودیت‌های هرمنوتیک دینی در مواجهه با علوم انسانی مدرن را بررسی می‌کند. این اثر برای کسانی که به مباحث فلسفه دین، تفسیر متون مقدس و امکان بومی‌سازی علوم انسانی علاقه‌مندند، تصویری جامع و تحلیلی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی

کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی در سه فصل اصلی سامان یافته است. فصل نخست به خاستگاه، چیستی و تطورات هرمنوتیک می‌پردازد و ضمن مرور تاریخچه این سنت فلسفی، تفاوت‌های رویکرد هرمنوتیکی با روش‌های تجربی را برجسته می‌سازد. در این بخش، نویسنده به نقش هرمنوتیک در تفسیر متون مقدس، به‌ویژه قرآن، اشاره کرده و جریان‌های مختلف تفسیر قرآن در اندیشه معاصر را معرفی می‌کند؛ از تفسیر عقل‌گرایانه و علمی تا رویکردهای ادبی و تاریخی. همچنین، دیدگاه‌های اندیشمندانی چون علامه طباطبایی و مطهری درباره روش‌شناسی تفسیر قرآن و نقد رویکردهای سنتی و مدرن بررسی شده است. فصل دوم به فلسفه علوم انسانی اختصاص دارد و مفاهیم بنیادین این حوزه را از منظر فلسفی و تاریخی تحلیل می‌کند. نویسنده چهار سرچشمه فلسفی-پارادایمی علوم انسانی را معرفی می‌کند و به چالش‌های اومانیسم و ضد اومانیسم، امکان فلسفه علوم انسانی غیراروپامحور و رویکردهای مختلف به علم در جهان اسلام می‌پردازد. در این بخش، رویکرد هرمنوتیک دینی به بنیادهای فلسفی علوم انسانی به‌عنوان یکی از مسیرهای مهم بررسی شده است. در فصل سوم، آرای استاد مطهری درباره هرمنوتیک دینی و نسبت آن با فلسفه علوم انسانی به‌صورت تحلیلی و انتقادی بررسی می‌شود. این فصل به طرح کلام جدید، نقد بنیادهای فلسفی-الهیاتی غرب، امکان همگرایی علم و دین، و نقش انسان‌شناسی فلسفی در شکل‌گیری هرمنوتیک دینی علوم انسانی می‌پردازد. نظریه فطرت و امکان طرح فلسفه علوم انسانی از افق هرمنوتیک دینی از دیگر محورهای این فصل است. در پایان، نویسنده با جمع‌بندی مباحث، امکانات و چالش‌های پیش‌روی هرمنوتیک دینی در مواجهه با علوم انسانی مدرن را تحلیل می‌کند.

چرا باید کتاب هرمنوتیک دینی و فلسفه علوم انسانی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به یکی از مهم‌ترین مباحث فلسفه معاصر یعنی نسبت دین و علوم انسانی می‌پردازد و تلاش می‌کند با تکیه‌بر آرای استاد مطهری، امکان‌ها و محدودیت‌های هرمنوتیک دینی را در مواجهه با علوم انسانی مدرن بررسی کند. ویژگی شاخص این اثر، پرداختن به جریان‌های مختلف تفسیر قرآن و نقد رویکردهای سنتی و مدرن در فهم متون مقدس است. همچنین، کتاب با معرفی سرچشمه‌های فلسفی علوم انسانی و تحلیل چالش‌های بومی‌سازی این علوم در بستر فرهنگ اسلامی-ایرانی، زمینه‌ای برای گفت‌وگوی میان سنت و تجدد فراهم می‌آورد. مطالعه این کتاب به درک عمیق‌تر از مبانی نظری هرمنوتیک، فلسفه دین و امکان‌های نوین در علوم انسانی کمک می‌کند و برای علاقه‌مندان به مباحث فلسفی، دینی و اجتماعی، افق‌های تازه‌ای می‌گشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان فلسفه، علوم انسانی، مطالعات دینی و الهیات پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه نسبت دین و علم، تفسیر متون مقدس یا بومی‌سازی علوم انسانی را دارند، این اثر می‌تواند مفید باشد.