کتاب زیبایی شناسی نمایشی ژان ‌ژنه

کتاب زیبایی شناسی نمایشی ژان ‌ژنه مجموعه مقالات، نامه‌ها و گفت‌وگوها ژان ژنه است که با ترجمه مهتاب بلوکی منتشر شده است. این کتاب شما را با خود به دنیای زیبایی شناسی ژان‌ ژنه می‌برد و فرصت همراه شدن با او را پیدا می‌کنید.

درباره کتاب زیبایی شناسی نمایشی ژان ‌ژنه

ژان ژنه (۱۹۸۶-۱۹۱۰) نویسنده و نمایشنامه‌نویس فرانسوی در ایران چندان شناخته‌شده نیست. به‌غیر از نمایشنامهٔ کلفت‌ها که بار اول در دههٔ ۱۳۴۰ ترجمه و چاپ شد و در سال‌های اخیر چندین‌بار به صحنه رفت، نمایشنامه‌های دیگر ژنه، بالکن، سیاهان و پاراوان‌ها در کشور ما آثار گمنامی هستند، گرچه سیاهان و بالکن در دههٔ ۸۰ و ۹۰ ترجمه و چاپ شدند.

ژنه همیشه نویسنده‌ای جنجال‌برانگیز بوده است. فیلسوف بزرگی چون سارتر در زندگینامه‌ای تحلیلی با عنوان قدیس ژنه، بازیگر و شهید، که ژنه را به شش سال سکوت کشاند، و نویسندگانی چون کوکتو یا فرانسوا موریاک در زمان حیات او له یا علیه‌اش موضع‌گیری کرده‌اند. پس از آن نیز فیلسوفانی چون ژرژ باتای و ژاک دریدا آثار ارزشمندی همچون ادبیات شر و ناقوس عزا را دربارهٔ او به رشتهٔ تحریر درآورده‌اند.

همهٔ این نقدها نشانگر اهمیت نویسنده است؛ اهمیتی که شاید علی‌رغم مقاله‌ها، نقدها و سمینارهای بی‌شمار هنوز کاملاً روشن نشده است. گویا غنای نوشته‌های او به‌مرورِ زمان خود را نمایان می‌کند.

خواندن کتاب زیبایی شناسی نمایشی ژان ‌ژنه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به هنرهای نمایشی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب زیبایی شناسی نمایشی ژان ‌ژنه

از همین گذر این نکته را نیز یادآور شویم که حالت نیایش مسیحی، با سر و چشمان روبه‌پایین، مساعد نیایش نیست. حالتی بدنی است که وضعیت فکری‌ای بسته و تابع را با خود به همراه دارد و نیروی هر تلاش معنوی را سلب می‌کند. اگر این حالت را برای دعا انتخاب کنیم، خداوند می‌تواند از راه برسد و انوار خود را پسِ‌گردن شما پخش کند؛ انواری که می‌تواند برای مدت طولانی اثر خود را در آن بخش از بدن شما باقی گذارد. باید برای نیایش و تمرکز حواس در معنویات، بدن حالتی آزاد پیدا کند (حالتی که نه بیانگر به‌چالش‌طلبیدن، نه واگذاری خویش به پروردگار است). باید مراقب بود. اگر ذره‌ای بیشتر تبعیت کنید، خداوند الطافش را به‌سوی شما روانه می‌کند: دیگر همه‌چیز خراب می‌شود.

***

در شهرهای کنونی، تنها مکانی که می‌توان در آن یک تماشاخانه ساخت، قبرستان است. این انتخاب به همان اندازه برای تماشاخانه مفید خواهد بود که برای قبرستان. مهندس معمارِ تماشاخانه تحمل بناهای احمقانه‌ای که خانواده‌ها مردگانشان را در آن دفن می‌کنند نخواهند داشت.

تخریب گنبدها، شاید حفظ برخی خرابه‌ها: بخشی از یک ستون، یک سر ستون، بال یک فرشته، جامی شکسته، برای خاطرنشان‌ساختن این نکته که خشمی انتقام‌گیرنده خواهان این اولین نمایش بیم و امید بوده است. شاید پوشش گیاهی، شاید هم علفی با ریشه‌های قوی، که از مجموع بدن‌های روبه‌فساد زاده شده، مزرعهٔ مردگان را یکدست سازد. اگر مکان خاصی برای تماشاخانه در نظر گرفته شده، تماشاچیان بایدبرای رسیدن و ترک آنجااز راه‌هایی عبور کنند که از لابه‌لای قبور می‌گذرند. می‌توانیم تصور کنیم که خروج تماشاچیان پس از اجرای «دُن ژوآن» موتزارت درحالی‌که قبل از بازگشت به زندگی مادی از لابه‌لای مردگانِ درخاک‌خفته می‌گذرند چگونه خواهد بود. نه گفت‌وگوها و نه سکوت آن‌ها با خروج تماشاچیان از یک تماشاخانهٔ پاریسی یکسان نخواهد بود. 

مرگ هم‌زمان نزدیک‌تر و سبک‌تر شده و نمایش سنگین‌تر.

دلایل دیگری نیز هست که از ظرافت بیشتری برخوردارند. وظیفهٔ خود شماست که در خویش آن‌ها را بدون ارائهٔ تعریف یا نامیدن کشف کنید.