کتاب چپ داروینی

کتاب چپ داروینی نوشته پیتر سینگر از مجموعه مطالعات تکامل نشر کرگدن است. مجموعهٔ «مطالعات تکامل» بر آن است با فراهم آوردن متون کلاسیک و غیرکلاسیک در همهٔ مباحث تکاملی، گامی کوچک در راه شناخت انقلاب داروینی و نتایج و استلزامات آن بردارد و کمک کند ما نسبت خود را با این انقلاب علمی هرچه روشن‌تر کنیم. 

بررسی و پژوهش در تاریخ نظریهٔ تکامل و تاریخ مواجههٔ ما با این نظریه و نیز احیای میراث فرهنگی و علمی ما در این زمینه گام کوچک دیگری است در این راستا  که مجموعهٔ «مطالعات تکامل» به آن می‌پردازد.

درباره کتاب چپ داروینی

کتاب چپ داروینی نظرات پیتر سینگر فیلسوف اخلاق استرالیایی و نظریه‌پرداز برجستهٔ اخلاق زیستی درباره نظریه تکامل داروین است. سینگر در این اثر می‌کوشد بر پایهٔ شواهدی که به‌ویژه از نظریهٔ بازی‌ها وام گرفته، نشان دهد تفسیر دست‌راستی از سرشت انسانی بر پایهٔ نظریهٔ تکاملْ تفسیری ناصواب است، و باید با تفسیری همکارانه که نفع فرد را در گرو نفع همگان می‌بیند جایگزین شود.

 به‌طور خلاصه، سینگر در پی آشتی دادن داروینیسم با سوسیالیسم است. برای دستیابی به این مقصود او نخست دو وصلت نامیمون تاریخی را هدف قرار می‌دهد. وصلت نخست، چنان‌که گفته شد، میان داروینیسم و سرمایه‌داری است. سینگر می‌کوشد سردستی نشان دهد این دو تلازمی با هم ندارند و بنابراین، باز کردن این گره تاریخی دشوار نیست. وصلت دوم نیز میان سوسیالیسم و مارکسیسم برقرار است. سینگر در عین اینکه همدلی چندانی با مارکسیسم نشان نمی‌دهد، عمیقاً دلبستهٔ سوسیالیسم است. با باز کردن این دو گره او می‌کوشد دو عنصر آزادشده، یعنی داروینیسم و سوسیالیسم، را با هم پیوند زند.

 خواندن کتاب چپ داروینی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پژوهشگران جامعه‌شناسی و زیست‌شناسی و علوم سیاسی.

 بخشی از کتاب چپ داروینی

یک جامعهٔ انسانی قدری گرایش رقابتی و قدری گرایش همکارانه از خود بروز می‌دهد. این واقعیت را نمی‌توان تغییر داد، اما شاید بتوان توازن میان این دو عنصر را بر هم زد. امریکا در قرن بیستم سرمشق یک جامعهٔ رقابتی بوده است، در این جامعه رانهٔ ثروت شخصی و در رأس قرار گرفتن، از نظر عموم هدف تمام اعمال ماست. اما در ژاپن، مردم تمایل بیشتری به جهت‌گیری گروهی دارند و کمتر خود را جلو می‌اندازند. این ضرب‌المثل ژاپنی که «میخی که بلند است چکش می‌خورد» نقطهٔ مقابل این ضرب‌المثل غربی است که «چرخی که صدا می‌دهد روغن می‌خواهد». اما یافتن نمونه‌های همکاری در امریکا نیز دشوار نیست، و در ژاپن هم مردم می‌دانند چطور خودشان را نشان دهند و با رقبا به‌شیوه‌ای که به‌لحاظ اجتماعی پذیرفته شده است رقابت کنند. پس در بحث از جوامعی که به‌جای همکاری تشویق به رقابت می‌کنند، و بر عکس، سخن بر سر جوامعی است که تفاوت در درجه دارند، نه در نوع؛ و آن نوع رقابتی که من در ذهن دارم نیز بیشتر رقابت در عرصهٔ بازار است، و بنابراین درنهایت رقابتی است برای ثروت شخصی.

یک جامعهٔ همکارانه، در مقایسه با یک جامعهٔ رقابتی، همخوانی بیشتری با ارزش‌های چپ دارد. ترغیب به جست‌وجوی منفعت شخصی از طریق بازار آزاد، احتمالاً سهمی در دستیابی به سطوح بالای شکوفایی در جوامع توسعه‌یافته داشته است، اما هم‌زمان شکاف میان فقیر و غنی، و توقف حمایت از فقیران را در پی داشته است. هر اصلی دربارهٔ عدالت که برای ارتقای سطح زندگی گروه‌های فرودست در جامعه اولویت قائل باشد، این امر را غیرقابل‌دفاع می‌داند. از منظر فایده‌گرایانه نیز من تردید دارم ثروتِ بیشتر برای طبقات متوسط و بالا بتواند افزایش فلاکت انسانی را که این رویکرد برای فقیران به بار آورده است جبران کند. هم تحقیقات ملی و هم تحقیقات بین‌المللی همبستگی کمی میان افزایش ثروت و افزایش خوشبختی، در شرایطی که نیازهای اولیه برآورده شده باشد، نشان می‌دهد. جامعهٔ رقابتی، که به افراط کشیده شده، ما را وامی‌دارد منفعت شخصی را با عبارتی که زمانی روی تی‌شرت ایوان بوئسکی، سوداگر وال‌استریت (  کسی که شخصیت گوردون گِکو در فیلم وال‌استریتِ الیور استون در حقیقت نقش او را بازی می کند) نوشته شده بود، بفهمیم: «برنده کسی است که وقت مردن اسباب‌بازی‌های بیشتری داشته‌باشد». اما با کمی تأمل می‌توان فهمید جامعه‌ای که انگیزهٔ اصلی مردم آن میل به مسابقه دادن با همسایه‌ها و پیشی گرفتن از آنها باشد احتمالاً جامعه‌ای نخواهد بود که اکثر شهروندان آن به خوشبختی و رضایتمندی دست یافته باشند.