کتاب مردگان

جیمز جویس از آن دسته از نویسندگان بزرگ است که در زندگی خود چنان که باید و شاید شناخته نشد و قدر ندید و مانند بسیاری از بزرگان از زمانه رنج دید، در موطن خود ایرلند نتوانست زندگی کند و نوشته‌هایی را منتشر سازد. ناچار به مهاجرت تن داد و در سویس مقیم شد و با تدریس زندگی را گذراند. او از پایه‌گذاران شیوه‌ی نو در داستان‌پردازی است.

مجید امین موید، مترجم خوب ایرانی داستان «مردگان» جویس را که یکی از داستان‌های مجموعه «دوبیلنی ها»‌ی او است، ترجمه کرده و عقیده دارد این اثر، داستانی نیمه کوتاه، دلنشین و اندوه‌زا است.

داستان درباره یک مهمانی است و جزء به جزء اتفاقات آن را شرح می‌دهد. خانواده‌ای دوست‌دار موسیقی، در شب کریسمس طبق رسمی که دارند یک مهمانی ترتیب داده‌اند و امشب یکی از آن شب‌ها است.در این مهمانی، گابریل که مردی تحصیل کرده، مدرس و مقاله‌نویس ستون ادبی مطبوعات است و زن خوش‌تیپ او گرتا نقش ویژه‌ای دارند.

شرح دقیق، موبه‌موی این مهمانی، از ورود مهمان‌ها و لباس بیرونی و پالتو و گالوش را در آوردن و برف روی کلاه‌ها و شانه‌ها را تکان دادن گرفته تا طرزَ چیده شدن بشقاب‌ها و غذاها و نوشابه‌ها و کارد و چنگال‌ها، از رقص‌های دو نفره تا چند نفر گفت وگوهای میان مهمان‌ها همه و همه با دقتی موشکافانه و استادانه و واقع‌گرایانه و بسیار ماهرانه بیان شده است.

زیبایی داستان در گفت‌وگوهای مهمانان است که شما را با شهر دوبلین و فضای آن روزش و با هنرپروری و هنردوستی مردمانش و با خیابان‌ها، مجسمه‌ها، درشکه‌ها و گرمای رشگ‌انگیز احساسات جوان‌ها آشنا می‌کند.

احساس می‌کنید که در دوبلین آغاز قرن بیستم هستید و همراه با جوانان پرشورِ دوبلینی از خوانندگان بزرگ ایتالیایی استقبال می‌کنید. داستان به درستی «مردگان» نامیده شده است، چرا که در داستان جابه‌جا از رفتگان خانواده و دوستان و هنرمندان و موسیقی‌دانان و خوانندگان گذشته‌ی نزدیک یاد می‌شود تا تلنگر آخری که داستان را به جهت ویژه‌ای می‌کشاند.

نوآوری جویس در این اثر، افزون بر واقع‌گرایی دقیق و موشکافانه‌، دوری از شیوه سنتی داستانی و حادثه ‌محور بودن داستان، همچنین دقت او در توصیف حالات درونی شخصیت ها است.