کتاب شهریار

کتاب شهریار مهم‌ترین کتاب نیکولو برناردو ماکیاولی فیلسوف سیاسی اهل ایتالیا است. اندیشه‌های ماکیاولی هنوز بعد از حدود ۵۰۰ سال تازه هستند. با این وجود در زمان خودش خیلی به او اهمیتی نمی‌داند و او را از قدرت دور نگه داشته بودند. شهریار متن اصلی ماکیاولیسم به‌شمار می‌رود. شهریار در سال ۱۵۱۳ میلادی نوشته شد ولی تا سال ۱۵۳۲ به چاپ نرسید.

شاید بزرگترین خدمتی که ماکیاولی کرد نشان دادن وجوهی از قدرت و قدرتمندان بود که هنوز هم همه‌ حکومت‌ها آن را پنهان می‌دارند.

درباره کتاب شهریار

نیکولو ماکیاولی این‌ کتاب را زمانی نوشت که تنها و در فقر زندگی می‌کرد با امید اینکه با نوشتن این کتاب پست حکومتی را به او بدهند؛ ماکیاولی «شهریار» را بعد از نوشتن به لورنزوی مدیچی، دوک اوربینو هدیه کرد به امید اینکه شغلی به او بدهد ولی نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه باز هم او را طرد کردند. نبوغ و اطلاعات ماکیاولی در چگونگی به دست آوردن قدرت و حفظ آن مردم را به وحشت انداخت تا اندازه‌ای که مردم او را فردی شوم می‎‌دانستند که سعی دارد تا حکومتی خودکامه بسازد. شناخت نبوغ و شخصیت ماکیاولی بدون گذر زمان و شرایط زندگی‌اش ممکن نبود.

فرانسیس بیکن (که پایان سلطه کلیسا بر تفکر را بر پایه اندیشه‌‎های او می‎‌دانند) در مورد ماکیاولی گفته است: «ما به ماکیاولی مدیونیم که جهان سیاست و رهبران آن را، آنطوری که هستند به ما نشان می دهد نه آن طور که باید باشند.»

کتاب شهریار روش‌هایی را که از نظر ماکیاولی برای یک حکومت پایدار و قوی لازم است را در نه اصل بیان می‌کند که این اصول به نه‌گانه ماکیاولیسم شهرت دارد و شامل موارد زیر است:

1ـ همیشه در پی سود و منفعت خویش باش

2ـ جز خودت هیچ‌کس را محترم ندان

3ـ بدی کن و اما همیشه وانمود کن که کار تو نیست و تو خوبی

4ـ حریص باش و در پی تصاحب همه‌چیز باش

5ـ درنده‌خو و خشن باش

6ـ در پی فرصتی برای فریب دیگران باش

7ـ دشمنانت را بکش و اگر لازم بود دوستانت را نیز

8ـ در رفتار با مردم مهربانی پیشه نکن و به‌زور متوسل شو

9ـ همه تلاش خودت را روی جنگ معطوف کن

آخرین اصل از نظر او مهم‌ترین اصل بوده است. ماکیاولی اعتقاد دارد مذهب باید در داخل حکومت دخیل باشد و حکومتی قوی است و پابرجا می‌ماند که دارای مذهبی قوی باشد و دچار فساد نشود. او باور دارد رهبران باید تا حدودی دیکتاتور باشند زیرا این مردم زود دچار فساد می‌شوند به این روش از این فساد جلوگیری می‌شود. او بی‌رحمی را برای حاکمان مجاز می‌داند و ذکر می‌کند که برای رسیدن به هدف از هیچ خشونتی دریغ نکنند. او جنگ را مهم‌ترین بخش یک حکومت می‌داند و آن را برای حفظ و توسعه قدرت ضروری می‌داند.

چرا باید کتاب شهریار را مطالعه کنیم؟

با خواندن کتاب شهریار با اصول نه‌گانه آشنا می‌شویم که در دنیای فلسفه از مهم‌ترین اصول هستند و به شناخت بیشتر و بهتر این نویسنده کمک می‌کند. در این کتاب اخلاق و مروت هیچ جایگاهی ندارد و خواندن و شنیدن آن می‌تواند ما را عمیقا به فکر فرو ببرد و باعث تاسف‌مان شود. هدف از نوشتن این کتاب کمک به حفظ حکومت ایتالیایی آن زمان و تسلط آن‌ها بر باقی نواحی اروپا بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب شهریار برای طرفداران کتاب‌های فلسفه و هم‌چنین برای کسانی که علاقه دارند درمورد بنیان و پایه حکومت‌گذاری اطلاعات داشته باشند پیشنهاد می‌شوند. اگر به شنیدن کتاب‌های گویا علاقه‌مندید می‌توانید کتاب صوتی شهریار را نیز بشنوید.

درباره نیکولو برناردو ماکیاولی

نیکولو دی برناردو د ماکیاولی در سال ۱۴۶۹ در فلورانس ایتالیا و در خانواده‌ای کهن به دنیا آمد. او فیلسوف سیاسی، شاعر، مورخ، آهنگساز، شاعر و نمایشنامه‌نویس مشهور ایتالیایی است. نام او در زبان فارسی به صورت ماکیاول استفاده می‌شود. پدر او یک حقوق‌دان بود. ماکیاولی در کودکی به‌دلیل فقر نتوانست از آموزش درست بهره‌مند شود. او مدتی را منشی دستگاه دولتی فلورانس بود و در ۲۹ سالگی به ریاست دیوان دوم جمهوری فلورانس رسید. او همچنین ملاقاتی با شاهزاده حاکم واتیکان، چزاره بورجیا داشت که بسیار بی‌رحم بود و تاثیر زیادی روی ماکیاولی گذاشت به‌طوری‌که بعدها برای نوشتن کتاب شهریار بسیار از او الگوبرداری کرد.

ماکیاولی زندگی‌اش را صرف سیاست و میهن‌پرستی کرد. بعضی از مردم او را به‌خاطر نوشتن کتاب شهریار که او برای خانواده مدیچی، حاکمان فلورانس نوشته‌است و به اتهام حمایت از حکومت اقتدارگرا و ستمگر همواره مورد حمله قرار داده‌اند. او به دلیل حمایتش از یک حکومت فاسد همواره مورد لعن و نفرین بوده است و امروزه نیز حکومت‌های فاسد و مستبد را ماکیاولیسمی می‌خوانند. ماکیاولی در سن ۵۸ سالگی درگذشت. با مرگ ماکیاولی یکی از چهره‌های بزرگ تفکر سیاسی جدید از میان رفت. اما از عشق او به سیاست متخصصان جدید فن سیاست زاده می‌شوند.

منظور ماکیاولی از «جامعه سیاسی» فضایی است که افراد در مقام شهروند و به کمک هم در سازماندهی آن شرکت کنند. به عقیده او، فعالیت سیاسی، عبارت است از سازمان دادن به مجموعه پیکر جامعه از راه اداره دولت. فکر جدا کردن جامعه مدنی از دولت، از همین‌جا شروع شد. تفکر ماکیاولی نه سازش‌گر است و نه انقلابی؛ و مخاطبان او، بخصوص، نه دیکتاتورها و نه شورشیان هستند.

فهرست کتاب شهریار

این کتاب از بیست و شش فصل تشکیل شده است.

تکه هایی از کتاب شهریار

داشتن صفات خوب چندان مهم نیست. مهم این است که پادشاه فن تظاهر به داشتن این صفات را خوب بلد باشد. حتی از این هم فراتر می‌روم و می‌گویم که اگر او حقیقتاً دارای صفات نیک باشد و به آنها عمل کند به ضررش تمام خواهد شد در حالی که تظاهر به داشتن این گونه صفات نیک برایش سودآور است.

مثلاً خیلی خوب است که انسان دلسوز، وفادار، باعاطفه، معتقد به مذهب و درستکار جلوه کند و باطناً هم چنین باشد. اما فکر انسان همیشه باید طوری معقول و مخیر بماند که اگر روزی بکار بردن عکس این صفات لازم شد به راحتی بتواند از خوی انسانی به خوی حیوانی برگردد و بی‌رحم و بی‌عاطفه و بی‌وفا و بی‌عقیده و نادرست باشد.