کتاب درک حیوانات

کتاب درک حیوانات با عنوان اصلی Understanding Animals: Philosophy for Dog and Cat Lovers نوشتهٔ «لارس اسوندسن»، ترجمهٔ «احسان سنایی اردکانی» و ویراستهٔ «وحید میره‌بیگی» است. نشر بیدگل این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ روان‌شناسی تطبیقی قرار گرفته، در باب روان‌شناسی گربه‌ها و سگ‌ها است و به زبان ساده نوشته شده است. فلسفهٔ انسان و حیوان‌ موضوع دیگری است که نویسنده به آن پرداخته است. این کتاب به ارتباطات، هوش، خودآگاهی، تنهایی و غم حیوانات پرداخته و بر چگونگی همزیستی انسان و حیوان و شکل‌گیری نوعی دوستی میان آن‌ها تمرکز کرده است. گفته شده پس از مطالعهٔ این اثر، بیشتر از حیوانات دربارهٔ خودمان خواهیم دانست و هدف نویسنده همین بوده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درک حیوانات اثر لارس اسوندسن

کتاب «درک حیوانات» (فلسفه‌ای برای دوستداران سگ و گربه) که نخستین‌بار در سال ۱۹۶۵ میلادی و در ایران در سال ۱۴۰۳ منتشر شده، به بررسی این موضوع می‌پردازد که انسان‌ها چگونه می‌توانند برای درک زندگی حیوانات تلاش کنند. حیوانات جهان را چگونه درک می‌کنند؟ چه حسی دارد که گربه یا سگ باشیم؟ نویسندهٔ این اثر، «لارس اسوندسن» مثال‌هایی از گونه‌های مختلف حیوانات، از شامپانزه گرفته تا اختاپوس ارائه داده است، اما تمرکز اصلی او بر گربه‌ها و سگ‌ها است؛ حیواناتی که بسیاری از ما در زندگی روزمرهٔ خود بیشترین نزدیکی را با آن‌ها داریم. این نویسنده با بهره‌گیری از تحلیل‌های فلسفی و آخرین اکتشافات علمی استدلال کرده دانشی که از روابطمان با حیوانات خانگی به دست می‌آوریم، به اندازهٔ هر مطالعهٔ علمی دربارهٔ روابط انسان و حیوان معتبر و روشنگر است.

«لارس اسوندسن» ضمن تلفیق فلسفه (به‌ویژه هرمنوتیک) و یافته‌های علمی تلاش می‌کند تا پای حیوانات را به قلمرو هرمنوتیک بگشاید؛ حوزه‌ای که پیش از این حیوانات از آن مستثنی بوده‌اند. این نویسنده با استناد به مشاهدات شخصی خود از سگ و گربه‌هایش و همچنین بررسی گونه‌هایی مانند اختاپوس غول‌پیکر اقیانوس آرام (به‌عنوان موجودی با آگاهی پیشرفته و درعین‌حال متفاوت)، چالش‌های درک موجودات باهوش غیرانسانی را بررسی و با اشاره به شعار برنامهٔ SETI («آیا ما تنهاییم؟») تأکید می‌کند که انسان در این سیاره تنها گونهٔ هوشمند نیست و وجود حیواناتی مانند سگش (لونا) دلیلی بر این مدعا است. او در نهایت بیان می‌کند که هدف این کتاب، تحلیل فلسفی نسبت ما با حیوانات و تشویق خواننده به خودکاوی برای دیدن چیزهایی است که ممکن است نادیده مانده باشد. مسئلهٔ «درک حیوانات» اگرچه بینش‌های ارزشمندی برای فهم تجربهٔ «انسان‌بودن» به ارمغان می‌آورد، به‌شکل نظام‌مند مورد توجه فلاسفهٔ کلاسیک قرار نگرفته است. نویسندهٔ این اثر که استاد فلسفه در دانشگاه برگن در نروژ بوده، از معدود فلاسفه‌ای است که به این موضوع پرداخته است. او که سابقهٔ پرداختن به مفاهیم مدرنی همچون کار، ملال، مد، آزادی و شر را دارد، با نثر ساده و استدلال‌های روشنش طیف وسیعی از مخاطبان را جذب کرده است.

ارسطو یک کتاب تاریخ حیوانات را در برهه‌ای بین اواسط قرن چهارم پیش از میلاد و درگذشتش در سال ۳۲۲ پیش از میلاد نوشت. اثر او کاری پیشگامانه در علم جانورشناسی محسوب شده است. ارسطو متن خود را با این توضیح شروع می‌کند که ابتدا در حال بررسی «چه چیزی» (حقایق موجود دربارهٔ حیوانات) است؛ سپس به «چرا» (علل این ویژگی‌ها) پرداخته است. اکنون کتاب «درک حیوانات» (فلسفه‌ای برای دوستداران سگ و گربه) چاپ‌شده در سال ۱۹۶۵ میلادی پیش روی شما است. این کتاب ۱۸ فصل دارد. عنوان برخی از این فصل‌ها عبارت است از «شیر ویتگنشتاین و میمون کافکا»، «اینک شمایلی محو در آینه می‌بینیم»، «آیا درک‌کردن حیوانات امکان‌پذیر است؟»، «آیا حیوانات اخلاق دارند؟» و «انسان‌ها و دیگر حیوانات».

خلاصه کتاب درک حیوانات

«لارس اسوندسن» در کتاب حاضر به تفاوت اساسی میان «درک حیوانات» و «توضیح حیوانات» پرداخته و گفته توضیح‌دادنْ یک فرایند شخص‌زدایی‌شده است که در آن، ناظر بیرونی بدون نیاز به همذات‌پنداری، چرایی رفتار یک موجود را شرح می‌دهد، اما درک‌کردن نیازمند ورود به قلمروی فاعلی یک موجود زنده و سهیم‌شدن در دیدگاه او است. سونسن استدلال می‌کند که زبان، تنها راه ارتباط نیست؛ برعکس، زبان ما را از دیگر حیوانات متمایز می‌کند، اما ریشه در پیشینهٔ تکاملی مشترکی دارد که به ما امکان می‌دهد احوال ذهنی حیوانات دیگر را درک کنیم. او معتقد است که می‌توان دلهره یا شادمانی سگمان را فهمید و با آن حیوان همدل شد؛ این همدلی به‌معنای سهیم‌شدن در احساسات حیوان و مشارکت در یک جهان مشترک است. این کار از طریق تفسیر نشانه‌های مشهود آگاهی (رفتار) انجام می‌شود و مستلزم رجوع به زندگی عاطفی خودمان است. «لارس اسوندسن» نتیجه می‌گیرد که رابطهٔ ما با حیوانات نشان‌دهندهٔ پیوندی اساسی‌تر میان موجودات، خواه انسان و خواه غیرانسان است که فراتر از زبان و اندیشهٔ صرف است.

چرا باید کتاب درک حیوانات را بخوانیم؟

کتاب «درک حیوانات» (فلسفه‌ای برای دوستداران سگ و گربه) به‌دلیل نوآوری، هوشمندی و شور و اشتیاق در پرداختن به موضوعی عمیق و در دسترس، مورد تحسین منتقدان و نشریات قرار گرفته است. «لارس اسوندسن» با وجود اعتراف به غیرممکن‌بودن ورود کامل به آگاهی حیوانات، استدلال می‌کند که مطالعهٔ غیرمستقیم آن‌ها و کنجکاوی دربارهٔ جهان درونیشان ارزشمند است. این کتاب بیشتر دربارهٔ انسان‌ها و توانایی‌هایشان برای فهم حیوانات است و از رویکرد «آماتور» (علاقه‌مند) به فهم حیوانات دفاع می‌کند؛ زیرا نویسنده معتقد است ارتباط مبتنی بر عشق می‌تواند چیزهایی را آشکار کند که رویکرد صرفاً علمی قادر به درک آن‌ها نیست.

کتاب درک حیوانات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

دوستداران حیوانات و صاحبان حیوانات خانگی با خواندن این کتاب سرگرم‌کننده و تأمل‌برانگیز درک عمیق‌تری از اینکه حیوان‌بودن چه حسی دارد و به‌نوبهٔ خود، انسان‌بودن چه حسی دارد، پیدا خواهند کرد. این کتاب نه‌فقط برای دوستداران حیوانات، بلکه برای هر انسانی که به فهم عمیق‌تر وجود خویش علاقه دارد، الهام‌بخش خواهد بود.

درباره لارس اسوندسن

«لارس اسوندسن» (Lars Fr. H Svendsen) زادهٔ سال ۱۹۷۰ میلادی، فیلسوف و استاد دانشگاه برگن در نروژ بوده است. او به‌دلیل پژوهش‌ها و آثار فلسفی‌اش جوایز مهمی را کسب کرده است. این نویسنده در سال ۲۰۰۸ میلادی مفتخر به دریافت جایزهٔ Meltzer برای پژوهش‌های برجسته شد و در سال ۲۰۱۰ نیز جایزهٔ Testament زندانیان را دریافت کرد. از کتاب‌های او می‌توان اشاره کرد به «فلسفهٔ آزادی»، «فلسفهٔ ترس»، «فلسفهٔ ملال»، «فلسفهٔ مد» و «فلسفهٔ تنهایی». کتاب «درک حیوانات» (فلسفه‌ای برای دوستداران سگ و گربه) اثر دیگری از «لارس اسوندسن» است.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- «سیمون کاترسون» (Australian) معتقد است کتاب حاضر نوآورانه، برجسته، هوشمندانه و پرشور است.

- «سارا مرداک» (Toronto Star) گفته این کتاب، پژوهش‌های علمی را با آموزه‌های فیلسوفان بزرگ به‌ویژه ویتگنشتاین، کانت و هایدگر ترکیب کرده تا هوشیاری حیوانات به‌ویژه آن‌هایی را که بیشترین نزدیکی را به ما دارند، بررسی کند.

- «اسکات مک‌لمی» (Inside Higher Ed) معتقد است که نویسندهٔ کتاب حاضر اعتبار کامل را به آنچه «دیدگاه آماتور نسبت به حیوان» می‌نامد، داده است. او گفته طرح چنین ایده‌هایی در یک بحث عمومی ممکن است، اما حفظ آن‌ها پس از بازگشت به خانه نزد حیوان خانگی دشوار است.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

اثر حاضر با عنوان «درک حیوانات» با ترجمهٔ «احسان سنایی» به‌وسیلهٔ نشر گمان (۱۳۹۹)، با عنوان «راهی به‌سوی فهمیدن حیوانات (فلسفه‌ای برای دوستداران سگ‌ها و گربه‌ها)» با ترجمهٔ «لنا گاسپاریان» به‌وسیلهٔ نشر گمان (۱۴۰۳) و با عنوان «فهم جانوران» با ترجمهٔ «مجتبی پردل» به‌وسیلهٔ فرهنگ نشر نو (آسیم) در سال ۱۴۰۲ منتشر شده است.

بخشی از کتاب درک حیوانات

«آیا حیوانات هم می‌توانند احساس تنهایی کنند؟ به تعریف تنهایی بستگی دارد. خودم تا مدت‌ها عقیده داشتم که امکانش هست که حیوانات منزوی و افسرده هم بشوند، اما امکان ندارد احساس تنهایی کنند. منتها وقتی یکی از گربه‌هایم، لسی، مریض شد و عاقبت چاره‌ای نماند جز اینکه راحتش کنیم، مجبور شدم در این اعتقادم تجدیدنظر کنم. توصیفِ [نشانه‌های معناداری] که از آن پس برادر دوقلویش گایر ابراز می‌کرد، بدون استفاده از اصطلاحاتی مثل «تنهایی» و «اندوه» دشوار است. وقتی لسی بیمار شد و کلیه‌هایش آرام‌آرام از کار افتاد، دیگر دور‌و‌برِ گایر نمی‌پلکید. دیگر مثل قبل‌ترها باهم روی نیمکت، درون سبد، یا در اتاق‌خواب، زیر لحاف دراز نمی‌کشیدند‌ـ‌ـ‌ـ‌هنوز هم گاهی این کار را می‌کردند، اما وقتی‌که گایر سراغ لسی می‌رفت و لسی از جایش تکان نمی‌خورد. دیگر از دعوابازی‌های روزانه‌شان خبری نبود، و لسی هم دیگر گایر را تمیز نمی‌کرد. وقتی معلوم شد که برای لسی دیگر از دست کسی کاری ساخته نیست، یک دامپزشک به خانه‌مان آمد و با یک سرنگ به زندگی‌اش پایان داد. گایر تا چند روز بعد میومیوکنان در آپارتمان می‌چرخید و سراغ او را می‌گرفت؛ و این با گذشت سیزده سال باهم بودنِ مدام بدون حتی یک روز جدایی، رفتاری طبیعی بود. اما فکر می‌کردم این حالت موقتی است. برایش اسپری فرومون خریدم که آرامَش کند، و محبت و توجه بیشتری هم نثارش کردیم. تا وقتی در بغلم بود مشکلی نداشت، اما به‌محض‌آنکه مجبور می‌شدم بروم و به کار دیگری مشغول بشوم به میومیوها و جست‌وجوی بی‌وقفه‌اش ادامه می‌داد. گذشت زمان وضع را بهتر نکرد و مرهمی بر زخم گایر نشد. انگار بخش بزرگی از وجود گایر درهم شکسته بود. در غیاب برادرش او سخت تنها شده بود.»