کتاب لیبرالیسم

کتاب لیبرالیسم با عنوان اصلی Liberalism: A Very Short Introduction نوشتهٔ مایکل فریدن و ترجمهٔ حیدر نصیرنژاد توسط نشر افکار منتشر شده است. این اثر یکی از کتاب‌های مجموعه‌های «درآمدی کوتاه» و «مکاتب سیاسی» است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب لیبرالیسم

کتاب لیبرالیسم به بررسی مفهوم پیچیده و چندوجهی لیبرالیسم می‌پردازد. مایکل فریدن در همان فصل اول با عنوان «خانه‌ای با چندین عمارت» توضیح می‌دهد که برخلاف تصور رایج، مفهوم واحد و روشنی به نام لیبرالیسم وجود ندارد. بلکه انواع مختلفی از لیبرالیسم در طول تاریخ ظهور کرده‌اند که هر یک، جنبه‌هایی از ایده‌های وسیع لیبرال را برگزیده و برخی دیگر را کنار گذاشته‌اند. کتاب به معرفی و بررسی سه نسخهٔ مهم از لیبرالیسم که امروزه نیز مطرح هستند، می‌پردازد؛ لیبرالیسم کلاسیک، لیبرالیسم اجتماعی یا لیبرالیسم نوین و نئولیبرالیسم. لیبرالیسم کلاسیک بر محور آزادی فردی، استقلال انسانی و حاکمیت قانون استوار است و به دنبال محدود کردن دخالت دولت در زندگی افراد است. لیبرالیسم اجتماعی یا لیبرالیسم نوین بیش از یک قرن پیش در بریتانیا ظهور کرد و به شرایط توسعه و رشد فردی با حمایت شبکه‌های یاری‌رسانی و وابستگی متقابل توجه دارد. دولت رفاه مدرن از دستاوردهای این شاخه از لیبرالیسم محسوب می‌شود. نئولیبرالیسم محصول نیمهٔ دوم قرن بیستم است و بیشتر بر پیامدهای سودمند بازارهای رقابتی و پیشرفت شخصی تأکید دارد تا رفاه عمومی انسان. .  

خلاصه کتاب لیبرالیسم

کتاب لیبرالیسم مقدمه‌ای موجز و در عین حال عمیق برای آشنایی با یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین ایدئولوژی‌های سیاسی جهان مدرن ارائه می‌دهد. این کتاب تلاش دارد تا پیچیدگی‌ها و تنوعات درونی لیبرالیسم را نشان دهد و خواننده را با مفاهیم کلیدی، تاریخچه و چهره‌های شاخص آن آشنا سازد.

چرا باید کتاب لیبرالیسم را بخوانیم؟ 

خواندن این کتاب برای فهم بهتر چشم‌انداز سیاسی معاصر ضروری است. لیبرالیسم، با وجود تمام چالش‌ها و انتقادات، همچنان یکی از پایه‌های اصلی نظام‌های سیاسی و اقتصادی بسیاری از کشورهاست. این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا از درک ساده‌انگارانه از لیبرالیسم فراتر رفته و با ابعاد گوناگون و گاه متناقض آن آشنا شود، تا بتواند تحلیل دقیق‌تری از رویدادها و روندهای سیاسی جهان داشته باشد.

خواندن کتاب لیبرالیسم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟ 

این کتاب به دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی، فلسفه، جامعه‌شناسی، تاریخ و حقوق و همچنین به عموم علاقه‌مندان به درک عمیق‌تر ایدئولوژی‌های سیاسی و تحولات جهان مدرن پیشنهاد می‌شود. به دلیل سبک نگارش و هدف اصلی کتاب که ارائهٔ درآمدی کوتاه است، برای کسانی که می‌خواهند آشنایی اولیه اما دقیقی با لیبرالیسم پیدا کنند، بسیار مناسب است.

بخشی از کتاب لیبرالیسم

«شفاف‌سازی‌های میل از تفکر لیبرال تمام و کمال است. او در رسالهٔ معروفش، با عنوان در باب آزادی، که در سال ۱۸۵۹ منتشر شد، میان اقدامات خودمحورانه و دگرمحورانه تمایز قائل شد؛ تمایزی که مرز میان حوزهٔ عمومی و خصوصی را که به یکی از مشخصه‌های لیبرالیسم بدل شد، برجسته کرد. اقدامات خودمحورانه آنهایی بودند که هیچ‌کس حق دخالت در آنها را نداشت. در میان این موارد، میل تصمیماتی را در مورد مصونیت شخصی، سلیقه و باورهای فرد و خرید داروهایی که برچسب‌گذاری شده باشند، فهرست کرد. در تمام آن موارد، باید به عقلِ فردی تکیه کرد و حتی اگر افراد تصمیمات اشتباهی می‌گرفتند، همیشه بهتر بود که از این تصمیمات درس بگیرند تا اینکه دیگران آنها را هدایت کنند. با توجه به اینکه بیشتر کنش‌های فردی بر دیگران تأثیر می‌گذارد، اقدامات دگرمحورانه بسیار رایج‌تر بودند. اما آنها نیز می‌توانند آزادانه توسط افراد به کار برده شوند، مگر اینکه آسیب‌رسان باشند. این قاعده به‌عنوان اصل آزار شناخته شد و در تفصیلات بسیار قدیمی‌ترِ قوانین و قراردادهای طبیعی، ازجمله رساله‌های لاک، یافت می‌شود. با این حال، میل به‌طور مبسوط‌تری به آن پرداخت. صِرف ایجاد مزاحمت برای دیگران یا حریم‌شکنی دلیل قابل‌قبولی برای مداخله در رفتار فرد نبود. مداخله فقط زمانی توجیه می‌شد که اقدامات دگرمحورانه به‌شدت منافعِ دیگر اعضای یک جامعه را ضایع می‌کرد. انگارهٔ میل از آسیب رساندن به دیگران طبق معیارهای امروزی کوته‌فکرانه بود. این انگاره آسیب فیزیکی و اجبار قانونی یا فشار نابجای افکار عمومی را شامل می‌شد، اما آسیب‌های روانی، عاطفی یا صدمات جدیِ ناشی از تبعیض را دربرنمی‌گرفت. در قرن نوزدهم، سازوکار مفهومی برای شناسایی چنین آسیب‌های جانبی‌ای که به همان اندازه غیرانسانی‌اند، به سختی در دسترس بود. با این حال، اصل آزار و پایبندی به فضای فردی به‌عنوان یکی از ویژگی‌های متمایز لیبرالیسم مدرن باقی مانده است. همچنین تعهد میل به آزادی اندیشه، آزادی بیان و آزادی انجمن، به‌عنوان شاخص‌های یک جامعهٔ شایسته و آزاد که بدون آن، نه فرد و نه جامعه، قادر به توسعه نیستند، بسیار مهم بود.»