کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات نوشتهٔ لئو لوونتال و ترجمهٔ محمدرضا شادرو توسط نشر نی منتشر شده است. این کتاب به بررسی و تحلیل جامعه‌شناسی ادبیات از منظر رویکرد انتقادی می پردازد. در این اثر، با آراء و اندیشه‌های لئو لوونتال و دیگر اندیشمندان مکتب فرانکفورت در حوزهٔ جامعه‌شناسی ادبیات آشنا می شویم. این کتاب شامل مقالاتی است که به جنبه‌های مختلف جامعه‌شناسی ادبیات، از جمله تحلیل متون ادبی، بررسی آگاهی جمعی، نقش نویسنده در جامعه و تأثیر عوامل اجتماعی بر تولید و مصرف ادبیات می پردازد. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

کتاب رویکرد انتقادی در جامعه‌شناسی ادبیات به‌طور کلی به بررسی جامعه‌‍شناسی ادبیات از منظر انتقادی می‌پردازد. این کتاب شامل مجموعه مقالاتی از لئو لوونتال و دیگر نویسندگان است که به تحلیل ابعاد گوناگون این حوزه می‌پردازند. در این کتاب، نویسندگان به بررسی این موضوع می‌پردازند که چگونه ادبیات بازتاب‌دهنده و شکل‌دهندهٔ آگاهی جمعی، ارزش‌ها و باورهای یک جامعه است. همچنین، به نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در تولید، توزیع و مصرف ادبیات توجه شده است. کتاب به مسائلی همچون جایگاه نویسنده در جامعه، تأثیر متقابل ادبیات و جامعه، و چگونگی تحلیل متون ادبی به‌عنوان اسناد اجتماعی می‌پردازد. درنهایت، کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات تلاش دارد تا با ارائهٔ دیدگاهی انتقادی، درک عمیق‌تری از پیوند بین ادبیات و جامعه به دست دهد. 

درباره کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

خلاصه کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

چرا باید کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات را بخوانیم؟

خواندن کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات برای علاقه‌مندان به درک عمیق‌تر پیوند میان ادبیات و جامعه ضروری است. این کتاب، با ارائهٔ رویکرد انتقادی در تحلیل ادبیات، نشان می‌دهد که آثار ادبی صرفاً پدیده‌های هنری نیستند، بلکه بازتاب‌دهنده و شکل‌دهندهٔ ارزش‌ها، باورها و آگاهی جمعی در یک جامعه هستند. علاوه بر این، این اثر فرصتی برای آشنایی با اندیشه‌های لئو لوونتال، یکی از چهره‌های مکتب فرانکفورت، فراهم می‌آورد و با مطالعهٔ آن، خواننده می‌تواند توانایی تحلیلی خود را در مواجهه با متون ادبی و پدیده‌های فرهنگی ارتقا داده و دیدگاهی نقادانه کسب کند.

خواندن کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جامعه شناسی، ادبیات، نقد ادبی و مطالعات فرهنگی، علاقه‌مندان به نظریه‌های ادبی و جامعه‌شناسی ادبیات، فعالان حوزهٔ فرهنگ و هنر که به دنبال درک عمیق‌تر تأثیر متقابل ادبیات و جامعه هستند و همهٔ کسانی که دغدغهٔ تحلیل انتقادی متون ادبی و پدیده‌های اجتماعی را دارند، مخاطبان این کتاب هستند.

درباره لئو لوونتال

لئو لوونتال متولد ۱۹۰۰ و درگذشتهٔ ۱۹۹۳، جامعه‌شناس آلمانی و از اعضای مکتب فرانکفورت بود. او به دلیل پژوهش‌هایش در حوزهٔ جامعهشناسی ادبیات، فرهنگ عامه و ارتباطات شناخته شده است. لوونتال در آثار خود به تحلیل انتقادی پدیده‌های فرهنگی و اجتماعی می‌پرداخت و به دنبال کشف پیوندهای میان ادبیات، فرهنگ و ساختارهای اجتماعی بود.

فهرست کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

پیشگفتار: این بخش به بررسی جایگاه جامعه‌شناسی ادبیات در ایران و چالش‌های پیش روی آن می‌پردازد. نویسنده اشاره می‌کند که این شاخه از جامعه‌شناسی در ایران مهجور مانده و به دلیل ماهیت چندرشته‌ای خود، مرزهای مشخصی ندارد. همچنین به رویکردهای گوناگون در جامعه‌شناسی ادبیات و محدودیت منابع پژوهشی در این حوزه در ایران اشاره دارد.

درآمدی به شناخت لئو لوونتال و مکتب فرانکفورت: این بخش به معرفی لئو لوونتال، از چهره‌های مکتب فرانکفورت و همچنین خود مکتب فرانکفورت می‌پردازد. هدف آن ارائه زمینه‌ای برای درک بهتر دیدگاه‌ها و آرای لوونتال در حوزه جامعه شناسی ادبیات است.

مکتب فرانکفورت: این بخش به‌طور مفصل‌تر به معرفی مکتب فرانکفورت، تاریخچه، جامعه‌شناسی انتقادی، مفاهیم اصلی، پژوهش‌ها و انتقاداتی که به این مکتب وارد شده است، می‌پردازد. هدف آن ارائهٔ یک چارچوب نظری برای درک رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات است.

دربارهٔ جامعه‌شناسی ادبیات: این بخش به بررسی چیستی جامعه‌شناسی ادبیات، قلمروهای تحلیل آن، رابطه ادبیات و دستگاه اجتماعی، جایگاه نویسنده در جامعه، ادبیات به عنوان ماده اجتماعی، عوامل اجتماعی مؤثر در موفقیت اثر، محتوای کارکردی، دیدگاه نویسنده، میراث فرهنگی و نقش محیط اجتماعی می‌پردازد.

تئودور آدورنو: یادگاری روشنفکرانه: این بخش به یادبود و بررسی آراء و اندیشه‌های تئودور آدورنو، از دیگر چهره‌های مکتب فرانکفورت، می‌پردازد.

کارنامهٔ من در جامعه‌شناسی ادبیات: در این بخش، لئو لوونتال به بررسی و ارزیابی فعالیت‌ها و دیدگاه‌های خود در حوزه جامعه شناسی ادبیات می‌پردازد.

به یاد والتر بنیامین: شرف روشنفکری: این بخش به تجلیل از والتر بنیامین، نویسنده و منتقد ادبی برجسته، و بررسی تأثیر او بر جامعه شناسی ادبیات می‌پردازد.

خاطراتی از تئودور آدورنو: این بخش شامل خاطراتی از لئو لوونتال درباره تئودور آدورنو است و به ارائه تصویری شخصی‌تر از این اندیشمند می‌پردازد.

ضدپسامدرنیسم: مصاحبه با امیلیو گالی تسوگارو: این بخش شامل مصاحبه‌ای با امیلیو گالی تسوگارو در خصوص موضوع ضد پسامدرنیسم است.

شادباشی به لئو لوونتال: یورگن هابرماس: این بخش شامل مقاله‌ای از یورگن هابرماس به مناسبت تقدیر از لئو لوونتال است.

فهرست آثار لوونتال: این بخش شامل فهرست کاملی از آثار منتشر شده توسط لئو لوونتال است.

آثاری دربارهٔ لوونتال: این بخش شامل فهرست آثاری است که دربارهٔ لئو لوونتال و اندیشه‌های او نوشته شده‌اند.

واژه‌نامه: این بخش شامل توضیحاتی دربارهٔ اصطلاحات و مفاهیم تخصصی به کار رفته در کتاب است.

بخشی از کتاب رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات

«اگر بنیامین سرنوشتی می‌داشت، همان سرنوشت روشنفکران رادیکال جمهوری وایمار و قضایای پس از آن می‌بود. او خود خوب می‌دانست، نه‌تنها در خصوص شخص خودش، بلکه بنا به تحلیلی نظری‌ـ سیاسی نیز که از روشنفکر داشت، چیزی که بتوان به آن خِرد «شناور آزاد» گفت، که مفهومی آرمانی و متداول در آن روزگار و نوآوردِ کارل مانهایم بود، یا روشنفکر به‌اصطلاح بی‌طبقه یا روشنفکر «طبیعی» (ارگانیک) به سبک گرامشی، نه حتی چیزی که به آن اصطلاحا اندیشمندان (کلمه مورد تنفر بنیامین) می‌گویند، اصلاً وجود نداشت. او می‌دانست که روشنفکر، به تعبیری تلخ، آواره است. خودش مصداق روشنفکری آلمانی بود که از نزدیک طعم آوارگی را چشیده و چون به جریان روشنفکری فرانسه اعتماد داشته به آن‌جا روی آورده است. در یادداشتی کوتاه که به سال ۱۹۲۷ در دی لیتراریشِ وِلت چاپ شد، درباره انجمن فرانسوی دوستداران روسیه نو نوشت: «فرانسویان کم‌وبیش نمی‌دانند روشنفکر در جامعه‌ای که وسایل گذران زندگی را نیز از او دریغ داشته و در حق حیاتش تردید می‌کند، چه موقعیت بغرنجی دارد. شاید هنرمندان و نویسندگان فرانسوی وضعی بهتر از همکاران آلمانی خود نداشته باشند، اما منزلت‌شان را از دست نداده‌اند. جان کلام، آنان راه و رسم شناوری را می‌دانند. لیکن در آلمان، به‌زودی دیگر کسی که موقعیتش [در مقام روشنفکر] کلاً مسجل نشده باشد، قادر به ادامه کار نخواهد بود.»(۱۴) در سلسله مقاله‌هایی درباره روشنفکران فرانسوی، بنیامین از تلاش‌هایی که با تکیه بر تجربه‌های متضاد سیاست‌زدگان رادیکال می‌شد تا حالت مستقل و غیرمتعهد به روشنفکران داده شود، انتقاد کرد - برای مثال، در مقاله «سوررئالیسم» که ذکرش رفت و یا در مقاله «درباره موقعیت اجتماعی فعلی نویسندگان فرانسوی»(۱۵) که نخستین‌بار در نشریه ما منتشر شد. باید تعاریف متناقض را یکجا درک کنیم: «غیرمتأثر» و «به‌شدت مشهود». دومی به ضرورت موضع‌گیری سیاسی اشاره دارد و اولی به نگاهداشت شرف روشنفکری. در بزنگاه‌ها، شرف روشنفکری به «غیرمتأثر» ماندن رأی می‌دهد و روشنفکر به جای خلیدن در برج عاج ارزش‌های ابدی، به موضع‌گیری می‌پردازد.»