کتاب ستیز با جهان مدرن

کتاب ستیز با جهان مدرن با عنوان اصلی Against the Modern World نوشتهٔ مارک سجویک و ترجمهٔ علیرضا بشردوست و سینا باستانی است. نشر نو این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب سنت‌گرایی و تاریخ فکری پنهان سده بیستم است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ستیز با جهان مدرن

کتاب ستیز با جهان مدرن به زندگی «رنه گنون»، بنیان‌گذار جنبش سنت‌گرایی، و تاریخ این جنبش می‌پردازد. موضوعاتی که برای بسیاری ناآشنا هستند. مارک سجویک، نویسندهٔ این اثر در ژانویهٔ ۱۹۹۶، پژوهشی را آغاز کرد که پایه و اساس این کتاب شد. در آن زمان، با وجود آشنایی با یکی از آثار گنون، از اهمیت او و وجود جنبش سنت‌گرایی بی‌اطلاع بود. برای آشنایی خوانندگان، پیش‌گفتاری در کتاب گنجاند شده که به شرح سفر اکتشافی نویسنده می‌پردازد. در این پیش‌گفتار، هویت برخی افراد برای حفظ حریم خصوصی پنهان شده است. باقی متن کتاب با رویکردی علمی به سؤالات مطرح شده در پیش‌گفتار پاسخ می‌دهد. تعریف سنت‌گرایی نیز در فصل اول ارائه شده است. این کتاب، سرگذشت رنه گنون و سنت‌گرایان است، بنابراین رویدادها از دیدگاه آن‌ها روایت می‌شود. ابتدا به زندگی گنون و سپس به پیروان او پرداخته می‌شود. شاید این رویکرد، اهمیت بیش از حدی به سنت‌گرایان بدهد، اما هدف کتاب بررسی این جنبش است، نه زمینه‌های تاریخی آن. هدف اصلی، معرفی جنبش و اعضای آن و بررسی فعالیت‌ها و وابستگی‌های آن‌هاست. البته، به اهمیت سنت‌گرایی در زمینه‌های گسترده‌تر نیز اشاره شده است، اما این موضوع هدف اصلی نیست. بررسی جنبشی به بزرگی سنت‌گرایی، به ویژه با انشعابات متعدد آن، چالش‌هایی را در سازماندهی مطالب ایجاد می‌کند. به همین دلیل، رویکرد موضوع‌محور در پیش گرفته شده و تحولات تا نتیجه نهایی دنبال شده‌اند، حتی اگر نیاز به بازگشت به گذشته باشد. این رویکرد ممکن است باعث جابه‌جایی‌های زمانی شود. 

خواندن کتاب ستیز با جهان مدرن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران آشنایی با جنبش سنت‌گرایی پیشنهاد می‌کنیم. دوستداران فلسفه به‌صورت کلی از مطالعهٔ این اثر لذت خواهند برد.

فهرست کتاب ستیز با جهان مدرن

بخش اول: شکل‌گیری سنت‌گرایی

نویسنده در این بخش از سنت‌گرایی، جاودان‌انگاری و گنوسیان، دائوییان، صوفیان سخن گفته است.

بخش دوم: سنت‌گرایی در عمل

قاهره، مستغانم، بازل، فاشیسم و چندپارگی عنوان قسمت‌هایی است که در بخش دوم در باب آن‌ها بحث شده است.

بخش سوم: سنت‌گرایی در نمای کلی

بخش سوم دربردارندهٔ فصل‌هایی با عناوین مریمیه، امریکا، وحشت در ایتالیا، آموزش است.

بخش چهارم: سنت‌گرایی و آینده

در این بخش نویسنده از اروپا پس از سال ۱۹۶۸، اوراسیاگرایی در روسیه، نواوراسیاگرایی، جهان اسلام و مبحث خلاف جریان سخن گفته است.

بخشی از کتاب ستیز با جهان مدرن

«رویکرد دیگری به اسلام هم هست که در قیاس با رویکرد معمول به اسلام، در حیات عمومی بریتانیا از نگاهی بس همدلانه‌تر نصیب می‌برد. یحتمل در پس پشت این رویکرد، سنت‌گرایی نهفته است. به سال ۱۹۹۳، شاهزاده چارلز در سخنرانی روز افتتاحیهٔ «مرکز مطالعات اسلامی آکسفورد»، که خود وی حامی‌اش بود، با قوت علیه سوءفهم‌های غربیان از اسلام و اسلام‌هراسی سخن راند، بر «نگاه یکتاپرستانهٔ مشترک» اسلام و مسیحیت انگشت نهاد و از نیاز به «حضور هم بعد مادی و هم بعد مابعدالطبیعی در زندگی» سخن گفت. واکنش‌های عموم به این سخنرانی یادآور دشواری‌های پیش روی سنت‌گرایی نرم در دیگر جاهاست. سرخط گزارش روزنامهٔ کثیرالانتشار ایونینگ استاندارد دربارهٔ آن سخنرانی این بود: «چارلز از دروغ‌های صدام حسین انتقاد کرد.» تمرکز این گزارش بر اشاره‌ای گذرا به موضوع خاصی بود و محتوای سخنرانی شاهزاده چارلز را تقریباً یکسره نادیده گرفت. البته همهٔ روزنامه‌های بریتانیایی این مسیر را در پیش نگرفتند؛ اما در پایان کار، سخنرانی شاهزاده چارلز احتمالاً تصویر خوشایندی به جا گذاشت، منتها از وی نه از اسلام، آن هم در جهان اسلام نه در بریتانیا.

مهم‌ترین سازمان زیرمجموعهٔ بنیاد شاهزاده چارلز که فرهنگستان تمنوس را نیز در خود جای داده «مؤسسهٔ معماری شاهزادهٔ ولز» است. این مؤسسه که به سال ۱۹۹۲ تأسیس شد به‌سان خود شاهزاده چارلز بیشتر مدرنیسم‌ستیز است تا سنت‌گرا. با این حال، سازمان آموزشی دیگری هم هست که کاملاً سنت‌گرایانه است. این مؤسسه «برنامهٔ هنرهای تصویری اسلامی و سنتی (ویتا)» نام دارد که به سال ۱۹۸۴ و به دست کیت کریچلو تأسیس شد و به سال ۱۹۹۳ جزئی از بنیاد شاهزاده چارلز گشت. ویتا دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری عرضه می‌داشت و سالانه نزدیک بیست دانشجو جذب می‌کرد. این دوره‌ها در وهلهٔ نخست عملی است و به دانشجویان یاد می‌دهد که آثار تأثیرگذار تولید کنند، مثلاً مینیاتورهایی به تقلید از الگوهای مغولی، کاشی‌هایی به سبک عثمانی و خوش‌نویسی و طرح‌های هندسی ملهم از هنر اسلامی. هنگامی که پای عنصری نظری به میان می‌آید، آن عنصر کاملاً سنت‌گرایانه است و از آثار گنون، شوان، کوماراسوامی و دیگر نویسندگان اخذ می‌شود. ازجمله «آموزگارانی» که دانشجویان مؤسسه به دیدارشان رفتند یکی نصر بود و دیگری لینگز. واکنش‌های دانشجویان ویتا به مؤلفهٔ سنت‌گرایانهٔ دورهٔ درسی‌شان با هم فرق دارد. برخی احساس می‌کنند فریب خورده‌اند (آنان با قصدی دیگر در این برنامه نام‌نویسی کرده بودند)، برخی رویکرد سنت‌گرایی به هنر را کم‌وبیش پذیرفتند و برخی هم آن‌قدر علاقه‌مند بودند که گامی فراتر بگذارند و گهگاه به مریمی‌ها بپیوندند، که در میان اعضای هیأت علمی ویتا کم هم نبودند.»